Cynthia Cooper: the journey of a corporate whistleblower
Onlangs verscheen een fraai boek over de fraude en bijna ondergang van Worldcom. Cynthia Cooper, voormalig Vice President en hoofd Internal Audit van Worldcom, beschrijft in 'Extraordinary circumstances' (ISBN 978-0-470-12429-1) de stormachtige groei die Worldcom onder leiding van CEO Bernie Ebbers heeft doorgemaakt.
Jarenlang verliep het scenario crescendo voor de telecomsector in Amerika, en voor deze onderneming in het bijzonder. Groeicijfers van 15 procent en hoger waren geen uitzondering en werden de norm. Voor de leiding van het bedrijf, beursanalisten en beleggers. Maar op enig moment werd het een onhaalbare norm.
Dat was de aanleiding tot één van de grootste fraudes ooit, immers: ‘they had to hit the numbers'.
Cynthia Cooper beschrijft de manier waarop medewerkers - op het middenniveau van de organisatie - werden gedwongen mee te werken aan frauduleuze boekingen en het maskeren daarvan.
Het geeft een treffende illustratie van wat die medewerkers meemaakten, onder welke druk zij stonden en hoe zij er toe kwamen ‘hypotheekgedrag' te vertonen: het kiezen voor het behoud van hun baan teneinde inkomsten veilig te stellen.
Gedrag dat velen vertonen en dat best begrijpelijk, maar niet goed te praten is.
Het betreft echter gedrag dat in ieder geval noch de intern, noch de extern accountant, noch de controller mag vertonen. Gedrag dat Cynthia Cooper zeker niet vertoonde.
Zij beschrijft de tegenwerking die zij kreeg. Intern van betrokkenen zoals de directie, maar ook van de controller. Maar ook extern: van accountantskantoor Arthur Andersen, dat een ontoereikende controle had uitgevoerd.
Worldcom werd binnen dit accountantskantoor getypeerd als ‘a flagship client and a Crown Jewel of its firm'. De door Arthur Andersen ontvangen vergoedingen vormen de verklaring voor deze kwalificaties.
Ondanks de tegenwerking zette Cynthia Cooper door. Ze ontrafelde de fraude. Ze verkreeg de status van klokkenluider. Ze werd door Time uitgeroepen tot persoon van het jaar.
Kortom: het boek is een ‘must read' voor studenten, in- en extern accountants, controllers en toezichthouders zoals commissarissen.
Voor diegenen die niet toekomen aan het lezen van een boek, verwijs ik naar een instructief artikel in The Wall Street Journal: Uncooking the books. How three unlikely sleuths discovered fraud at Worldcom.