Rooskleurige toekomst
Het accountantsberoep staat op het punt te verdwijnen. De accountant die zich nu niet laat omscholen, zit binnen de kortste keren 'op de bank'. Afgaande op verschillende lijstjes, onderzoek(jes) en discussies die de laatste tijd voorbij komen, is het vertrouwen in de toekomst van de accountant op een dieptepunt beland.
In tegenstelling tot deze negatieve benadering, zie ik juist een heel succesvolle toekomst weggelegd voor de accountant. Laten we wel wezen, de accountancy moet moderniseren. De tijden van het 14-kolomspapier en de controle van 25 facturen op de juiste paraafjes, hebben we gelukkig al ver achter ons gelaten, maar we hebben nog wel een slag te maken.
Het staat vast dat de toenemende digitalisering in de nabije toekomst steeds meer werk gaat overnemen dat nu door medewerkers op accountantskantoren wordt uitgevoerd. En hoewel er nog veel (technische) hobbels te nemen zijn voordat de automatisering het hele proces van administratieve dienstverlening en het opstellen van verantwoordingsinformatie overneemt, het is niet te ontkennen dat hiervoor steeds minder mensen nodig zullen zijn.
Als we weer even ademhalen na deze schokkende mededeling, komen we erachter dat de moderne digitale wereld ook heel veel nieuwe kansen biedt. Denk alleen al aan de mogelijkheden van het analyseren, interpreteren, visualiseren en bewaken van de integriteit van alle datastromen die een bedrijf in, door en uiteindelijk ook weer uit gaan.
Op dit punt zie ik een glansrol weggelegd voor de accountant.
Om te kunnen schitteren in deze nieuwe rol, heeft de accountant wel andere en waarschijnlijk ook meer kennis van de klant nodig dan nu wordt verzameld bij een gemiddelde samenstelopdracht. Zonder inzicht in de (dagelijkse) bedrijfsprocessen van de klant, is het namelijk onmogelijk om de verschillende datastromen voldoende te kunnen onderscheiden en te gebruiken.
In dit kader moest ik 'terugdenken' aan mijn tijden als controleleider in de auditpraktijk. Schamper beweerden collega's van de samenstelafdeling vaak dat zij de klanten veel beter kenden dan de degenen die de controle uitvoerden. In het begin heb ik mij hier over verbaasd en er was zelfs een moment dat ik dit ook daadwerkelijk heb geloofd. Totdat ik erachter kwam dat de ‘samenstel'-kennis zich vaak beperkte tot de persoonlijke levenssfeer van de ondernemer, zijn fiscale reilen en zeilen en eventueel zijn testament. En natuurlijk waren alle balansposities tot op twee cijfers achter de komma uitgerekend.
Inzicht in de operationele bedrijfsactiviteiten is echter veel minder vanzelfsprekend. Weet u hoe bij uw klant de bedrijfsprocessen zijn ingericht, welke IT-systemen (buiten het financiële pakket) worden gebruikt, welke opbrengstgenererende activiteiten zijn te onderscheiden, met welke bedrijfsrisico's de onderneming heeft te maken, aan welke wet- en regelgeving de onderneming zich dient te houden en wat de belangrijkste stuurvariabelen voor de ondernemer zijn?
Stuk voor stuk onderwerpen die belangrijk zijn om een rol als ‘spin in het (data)web' te kunnen vervullen. De combinatie van bedrijfseconomische inzichten, kennis van procesbeheersing en kennis van verantwoordingsinformatie, maakt de accountant hiervoor wel uitermate geschikt.
Kortom, de rol van de accountant is nog lang niet uitgespeeld. Hij (of zij) staat juist aan het begin van een nieuwe rooskleurige toekomst.
Deze bijdrage is ook als column geplaatst in het maartnummer van Accountant.