Opinie

Balkenendenorm verlaagt kwaliteit werk accountants

Het is maar de vraag of een scherp verdienmodel de oorzaak is van de problemen binnen de accountancy.

Volgens PvdA-Kamerlid Henk Nijboer zou de accountant voornamelijk gericht zijn op de verwerving van rijkdom ten koste van de uitvoering van hun publieke taak. In onder meer deze krant is door collega's en andere commentatoren in dat verband het verdienmodel van accountants aan de kaak gesteld waarin gezellen voor het topinkomen van de partner werken in de hoop zelf ooit partner te worden. Zo sprak adjunct-directeur van de VEB Errol Keyner onlangs zelfs van een 'agressief verdienmodel'.

Terwijl het verdienmodel op 'logische' gronden wordt afgeserveerd, bestaat er geen enkele empirische onderbouwing voor de these. In de eerste plaats zien we dat lang niet alle kantoren problemen hebben, terwijl de meeste verdienmodellen niet wezenlijk van elkaar verschillen. Er zijn letterlijk tienduizenden bedrijven in de wereld met een scherp verdienmodel, waarvan de leden niet over de schreef gaan - dat is een kwestie van afstemming tussen hoe men zijn medewerkers benoemt, instrueert, volgt op hun handelen en daarin grenzen stelt. Het gaat fout gaat als bedrijven die afstemming niet bereiken. Evengoed weten we dat als het verdienmodel geen tanden heeft, het bedrijf binnen de kortste keren door concurrenten wordt weggevaagd. De recentelijk bekend geworden schandalen geven aan dat te veel accountantsorganisaties er onvoldoende op zijn ingericht om verkeerd handelen te voorkomen. We weten niet of het aan het verdienmodel ligt. Toch is dat de aanname van velen waaronder Nijboer.

Nijboer meent nu de oplossing te hebben gevonden door het inkomen van de accountant te normeren. Maar wat zou daarvan het gevolg zijn?

Partners zijn niet alleen gewild binnen hun maatschap maar ook daarbuiten. We zien heel dure partners ook hun weg naar het bedrijfsleven vinden. Laten we Jos Nijhuis nemen die in 2013 bij Schiphol een vast salaris ontving van € 384.711. In het voorstel van Nijboer mag een partner nog maximaal € 170.000 verdienen, de balkenendenorm. Wat zal een partner doen die net als Nijhuis € 384.711 kan verdienen in het bedrijfsleven? Juist, die zal geneigd zijn voor het bedrijfsleven te kiezen.

Nu komt het lastige punt: alle partners die in de markt meer dan € 170.000 waard zijn, zullen deze neiging vertonen. Wat we derhalve zullen aanschouwen, is dat accountants met de grootste verdiencapaciteit de maatschappen zullen verlaten. Het is toch niet geheel onredelijk om aan te nemen dat accountants met de grootste verdiencapaciteit ook de meest getalenteerde accountants zijn.

Het effect zal dus zijn dat accountants heel erg hun best zullen doen tot ze € 170.000 waard zijn om dan het kantoor te verlaten. Waar nu een accountant met een marktwaarde van € 350.000 binnen het kantoor kan worden gehouden, zal hij onder het balkenenderegime een baan buiten de accountancy vinden. De gemiddelde kwaliteit van de kantoren zal met de normering van het inkomen daarom geen positieve maar juist een negatieve impuls krijgen.

Ik verwijs u graag naar het empirische werk van Brian Cadman (University of Utah) en Gavin Cassar (Insead) om u van mijn these te overtuigen: succesvolle voetbalcoaches die geen verdere salarisverhoging kunnen uitonderhandelen gaan naar de beter betalende clubs!

Ik zie niet in waarom we een evident slechte maatregel zouden treffen als antwoord op een onbewezen stelling. Maar ja, wellicht dat het politiek-sociale sentiment sterker is dan de feiten. We zullen het zien, tijdens het debat over het accountantsberoep vandaag van de Tweede Kamer met de minister van Financiën.

Deze bijdrage is geplaatst in het Financieele Dagblad van 14 mei 2014.

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Jan Bouwens is hoogleraar accounting UvA en research fellow University of Cambridge.

Gerelateerd

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.