Opinie 29 september 2014

Ouwe lullen moeten weg

Ouwe lullen moeten weg! Ouwe lullen staan alleen maar in de weg!

Afgelopen week heb ik weer even terug moeten denken aan dat nummer van Van Kooten & De Bie. Ook ik heb dat nummer nog wel eens gezongen. In mijn pubertijd. Vanuit een onbedwingbare behoefte om me af te zetten tegen de gevestigde orde en te laten zien hoe stoer ik was. Het zal niet lang meer duren voordat mijn kinderen het ook tegen mij zingen. Binnen de accountancy mocht ik met mijn 38 jaar het predicaat jong nog dragen en lid zijn van een werkgroep van jonge accountants, maar als ik dat aan mijn kinderen vertel dan weten ze me er fijntjes op te wijzen dat ik toch echt wel al heel oud ben. En de afgelopen vier maanden zijn er zeker wat grijze haren bijgekomen.

Waarom moest ik uitgerekend afgelopen week aan dit nummer denken? De aanleiding was de publicatie de AFM-rapportage waarin de accountancysector een matig rapportcijfer heeft gekregen en het rapport van de werkgroep waarin wij maatregelen voorstellen om de kwaliteit te verbeteren. Ik zie als gevolg daarvan de oproep om afscheid te nemen van de oude generatie. De oude generatie zou alle ellende veroorzaakt hebben, niet willen of kunnen veranderen en snel het veld moeten ruimen. En niet alleen de oude bestuurders en partners moeten weg. Om te komen tot een gezonde en kwalitatief goede sector zouden we eigenlijk iedereen die een fout maakt zo snel mogelijk moeten zien te lozen.

De werkgroep kijkt hier anders naar. Onze insteek is niet geweest om mensen al bij voorbaat of na een fout af te serveren. In ons rapport wijzen wij juist op het belang om te waken voor het creëren van een angstcultuur en daarom niet alleen te straffen, maar ook te belonen. Ook leggen wij de nadruk op een verbeterplan en intensieve begeleiding indien iemand onvoldoende is beoordeeld op de geleverde kwaliteit.

Natuurlijk is het mogelijk dat iemand bij nader inzien niet geschikt is voor het controlevak en dat hij of zij beter iets anders kan gaan doen. En als die conclusie wordt getrokken dan moet daar ook naar worden gehandeld. Maar mensen die negatief zijn beoordeeld in een interne of externe dossier review gelijk met een harde schop op straat zetten is niet de juiste weg naar een lerende en zichzelf verbeterende sector. Mensen bij voorbaat afserveren al helemaal niet.

Wel is het van belang dat iedereen die de afgelopen jaren een rol heeft gespeeld in en rond de sector en op zijn of haar manier heeft geprobeerd om kwaliteitsverbetering te realiseren zichzelf kritisch beoordeelt en goed nadenkt wat de reden is dat hij of zij er niet in is geslaagd om dat te bereiken. Hoe kunnen zij vanaf nu effectiever zijn bij het bereiken van dat doel?

Als iedereen op die manier kritisch naar zichzelf kijkt dan kunnen we vervolgens ook proberen om met zijn allen op een positieve manier de noodzakelijke kwaliteitsverbeteringen te realiseren. Daar hebben we iedereen hard bij nodig. Alle accountants, alle wetenschappers, alle toezichthouders, alle criticasters. Als we met zijn allen de schouders eronder zetten moet de verbeterslag echt gaan lukken. Als we niet los kunnen komen van het verleden, vast blijven houden aan oude waarden of zuur achterom blijven kijken dan wordt het een zware klus.

Als lid van de werkgroep heb ik met veel mensen gesproken en ik heb er vertrouwen in dat we positief vooruit kunnen om de kwaliteitsslag te maken. Ik heb een absolute drive gevoeld bij heel veel accountants om de verandering in gang te zetten. Ik heb een toezichthouder gesproken die samen met de sector wil werken aan kwaliteitsverbetering. Ik heb politici gesproken die ons rapport positief, maar met een gezonde dosis professioneel-kritische instelling hebben ontvangen en een minister gezien die ons direct een extra duwtje in de rug geeft om vaart te maken door een aantal zaken snel te gaan vertalen in wetgeving.

Wat mij betreft nu de schouders eronder en met zijn allen, oud en jong, werken aan kwaliteitsverbetering! Op wie kunnen we rekenen?

Arjan Brouwer is lid van de werkgroep 'Toekomst accountantsberoep'. Tevens is hij partner bij PwC en verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.