Opinie 09 januari 2015

Handhavingsbeleid AFM vraagt om meer transparantie

Medio december 2014 heeft de AFM de op één na hoogste bestuurlijke boete in het accountantstoezicht ooit opgelegd aan een Limburgs kantoor. De boete bedraagt € 285.000.

In het boetebesluit wordt toegelicht dat voor overtreding van de zorgplicht een basisbedrag gold van € 500.000 (thans € 2,0 miljoen). Bij het bepalen van de boetehoogte heeft de AFM rekening gehouden met de omvang van het kantoor en met de lengte van de behandeltermijn van het dossier (de geconstateerde overtredingen vonden plaats in de periode 29 januari 2010 tot en met 7 juni 2011).

Verder valt in het besluit te lezen dat de boete is opgelegd vanwege de volgende bevindingen:

• In 2010 en 2011 zijn 7 wettelijke controledossiers onderzocht waarbij in 6 van de 7 dossiers ernstige tekortkomingen (ontoereikende controle informatie) zijn geconstateerd
• Bij 2 van de 7 dossiers zijn gebeurtenissen of omstandigheden geïdentificeerd die twijfel kunnen doen ontstaan over de mogelijkheid tot duurzame voortzetting van de bedrijfsactiviteiten van de gecontroleerde instelling, waarbij is nagelaten om de in die gevallen specifiek benodigde controle activiteiten uit te voeren
• Diverse overige overtredingen, waaronder bij één controle het nalaten van het aanpassen van de formulering van de oordeelsparagraaf in de controleverklaring.

Eindconclusie van de AFM is dat gelet op de ernst en de hoeveelheid van de tekortkomingen in de door de AFM gecontroleerde dossiers zij van mening is dat de accountantsorganisatie niet aan haar zorgplicht heeft voldaan, waardoor artikel 14 van de Wta is overtreden, te bestraffen met een bestuurlijke boete in de hoogste boetecategorie 3.

Een stevig signaal naar de accountantsorganisaties die onder het toezicht van de AFM vallen om de zorgplicht serieus te nemen omdat de AFM niet schroomt om in voorkomende gevallen maatregelen te nemen. Op zich niets mis mee.

Maar hoe transparant is de AFM in het door haar gevoerde handhavingsbeleid? Waarom het ene kantoor wel een forse boete en het andere niet? Bij nagenoeg alle door haar uitgevoerde controles is de AFM tot de conclusie gekomen dat de zorgplicht is overtreden terwijl tot nu toe slechts een paar, veelal lagere, boetes zijn uitgedeeld.

Saillant hierbij is dat de big four tot nu toe goed zijn weggekomen, met uitzondering van KPMG, terwijl hierover veel ophef en commotie is ontstaan omdat het tekortkomingen betrof bij controles van organisaties van openbaar belang. Organisaties derhalve met een grote maatschappelijke impact.

Het tweede rapport over de big four verscheen in september 2014 en de conclusies waren niet mals. Toch heeft dit nog niet geleid tot het opleggen van boetes (formeel beraadt de AFM zich nog of al of niet boetes moeten worden opgelegd). Op zichzelf merkwaardig. Ook aan de next nine zijn bij mijn weten geen boetes opgelegd terwijl de bevindingen ook daar niet mals waren. Waarom dan wel bij deze relatief kleine organisatie?

In een interview in Accountant van juni 2014 geeft Marianne van der Zijde (hoofd van de afdeling accountantstoezicht en financiële verslaggeving van de AFM) aan geen boetemachine te willen zijn. Draagvlak binnen de sector voor het doorvoeren van de noodzakelijke verbeteringen wordt niet bereikt door het opleggen van boetes en het indienen van tuchtklachten tegen individuele accountants, maar door dialoog en het implementeren van verbeteringen. Hierbij moeten organisaties laten zien dat ze de boodschap begrepen hebben en actief werken aan het doorvoeren van de noodzakelijke verbeteringen.

Kennelijk was dit bij het Limburgse kantoor minder het geval dan bij alle andere gecontroleerde organisaties?

Het zou de AFM sieren om meer transparantie in het door haar gehanteerde handhavingsbeleid te geven. Wat is het beleid en wanneer wordt op welke wijze gehandhaafd?

De AFM kan deze transparantie eenvoudig geven door per gecontroleerde organisatie gemotiveerd aan te geven waarom wel of niet handhavend wordt opgetreden.

Krijgen we tevens meer transparantie over de vraag hoe serieus de desbetreffende organisaties bezig zijn met het verbeteren van hun kwaliteit.