Opinie 19 maart 2015

Wat moet je met die nare opmerkingen?

Als ik in 'Slapen is een keuze' de teksten lees die jonge mensen binnen accountantskantoren over zich krijgen uitgestort van hun zogenaamde 'collega's', word ik boos.

De werkelijkheid is altijd erger dan je zelf kunt verzinnen. En dit type opmerkingen verzin je niet.

"Dat leren wij bij kanjertraining", zegt mijn dochter als ze de titel van deze opinie leest. "Je moet kinderen die dat doen negeren, en als dat niet helpt, zeggen dat je het niet leuk vindt en als ze dan nog niet stoppen, naar de juf stappen."

Voor wie geen schoolgaande kinderen (meer) heeft: de kanjertraining is een antipestprogramma voor de basisschool. Als ik haar uitleg dat het vaak juist de leidinggevende is die in dit geval nare opmerkingen maakt tegen jonge mensen, kijkt ze me zeer verbaasd aan. Ja, wat dan?

Een accountancystudent vertelde dat hij een aantal keren verbetervoorstellen had gedaan en dat hij telkens 'nee' te horen kreeg. Ik vroeg aan hem: denk jij dat de teamleider in kwestie begrijpt welk effect dit op jou heeft? Hij schoot in de lach en zei: "Totaal niet! Dat interesseert hem ook niet. Voor mij tien anderen." Waarna hij vertelde hoe hij zijn betrokkenheid had afgebouwd tot aanvaardbaar - lees niet zichtbaar of hoorbaar - niveau en met de eindstreep in zicht, eieren voor zijn geld had gekozen.

De tijd volmaken. Een strategie die ik met regelmaat terug hoor en waarvan ik me maar niet kan voorstellen dat dat is wat je wilt bereiken als accountantskantoor. Dat je als hr-afdeling of kantoor gericht stuurt op een shake-out van deze betrokken jonge professionals, van mensen die juist zaken aan de orde durven stellen. Een kerncompetentie voor een accountant lijkt mij, om maar een modewoord te gebruiken. 

De nare opmerkingen leggen ook bloot welke kloof er bestaat tussen de waarden die bij binnenkomst van een accountantskantoor boven praktisch iedere balie hangen, op placemats staan en/of in glossy folders, websites of cultuurprogramma’s worden geëtaleerd. Het blijft van een betekenisloze leegte als je er in het gedrag in de dagelijkse praktijk niets van terugziet.

Je wil toch mensen in huis die behalve verstand hebben van cijfers en ondernemingen, begrijpen dat een accountant een belangrijke rol vervult in de maatschappij als het gaat om eerlijkheid in zaken? Die als professional, als vakman (m/v) het veld in wil om zijn werk naar eer en geweten uit te voeren en niet primair geld gedreven is? Die geschoold en gevormd is in een volwassen manier van communicatie. Hoe leg je dit soort opmerkingen dan uit?

Het lijkt mij allang tijd om degenen die dit gedrag vertonen bij hun (figuurlijke) stropdasje te pakken en te wijzen op hun oncollegiale gedrag. Alleen kun je dat niet verwachten van de jongere garde, daar is zwaarder geschut voor nodig. Ervaren collega’s die er klaar mee zijn. Ja, precies: u dus.

Jonge mensen hebben ruggensteun nodig van collega’s. Je hoeft er niet voor op de barricaden.  Een vraag stellen of een gesprek ensceneren is vaak al een goede eerste stap.

Als je erbij staat als er van die zure opmerkingen worden gemaakt, wat helaas zelden het geval is, meteen aanpakken: "Wat maakt nou dat je zo reageert, want eerlijk gezegd, vind ik het een nare opmerking."

Of agendeer dit onderwerp op de eerstvolgende vergadering aan de hand van de opinie van de young profs en stel vragen:

• In hoeverre herkennen jullie (jonge mensen) je in deze ervaringen?
• Gebeurt dit ook bij ons?
• Hoe gaan wij hier op kantoor met elkaar om en hoe willen we met elkaar omgaan?
• Is daar discrepantie tussen?
• Hoe gaan we ermee om als er inderdaad een aantoonbaar verschil is tussen wat we zeggen te doen en wat we daadwerkelijk doen?
• Wat mogen jonge mensen van ons verwachten?

Komt er vast een mooi gesprek op tafel over hoe je samen werkt aan een prettiger werkklimaat. En blijft het stil, dan is er meer werk aan de winkel.