Badmeester in een leeg zwembad
Twee weken geleden publiceerde de AFM haar bevindingen volgend uit de jaarlijkse monitoring. Het rapport is een vrij kwantitatieve verhandeling over de jaren 2010 tot en met 2014. Mondjesmaat worden verschillende aspecten van het rapport door de incrowd-journalistiek belicht.
Wat onder andere opviel is dat het aantal vergunninghoudende kantoren dalende is. Dat wordt in het rapport toegeschreven aan een aantal factoren.
Ook het aantal externe accountants laat een scherp dalende trend zien. Dat laatste krijgt naar mijn mening onterecht weinig aandacht in het rapport en in de media. De daling in het aantal kantoren is wellicht nog enigszins te verklaren en zou je ook als een positieve trend kunnen zien. Het zou kunnen duiden op specialisatie in assurance, wat mogelijk een positief effect heeft op de controlekwaliteit. Een daling van het aantal professionals daarentegen?
De trend in het aantal externe accountants (-15 procent in vijf jaar) blijft onverklaard. Is het de vergrijzing? Hebben we een heel contingent externe accountants gewogen en te licht bevonden? Is de lol er wel een beetje af? Zijn ze weg gepest? Ik weet het niet.
Ik bedoel - aan de beloning kan het niet liggen. Ook de gemiddelde omzet per externe accountant laat volgens de AFM-monitor een stijging zien. Klaarblijkelijk een aspect van marktwerking dat wel functioneert.
Nou moet iedereen natuurlijk zijn eigen carrière inrichten maar ik denk dat we toch eens even wat exitgesprekken moeten gaan voeren. Ik zou wel iets meer dan een anekdotisch onderbouwd gevoel willen hebben bij deze daling. Wie verlaten het beroep en waarom? En misschien nog wel belangrijker, stokt de instroom?
Zeker als ik de AFM was, zou ik dit inzicht willen hebben. Badmeester zijn in een leeg zwembad is gewoon niet leuk. Belangrijker nog: het lijkt me een vrij veilige aanname dat er een causaal verband is tussen controlekwaliteit en het aantal professionals dat zich daarmee bezig houdt (dames en heren wetenschappers, kom er maar in…). Dus minder mensen, minder kwaliteit.
Het kan natuurlijk zijn dat kantoren al op kwaliteit zijn gaan belonen en de slechte broeders er uit voorzorg uit gekieperd hebben. Zou leuk zijn maar als we straks ‘macro’ gezien te weinig accountants hebben, denk ik dat we ergens een kindje met het badwater hebben weg gegooid. Een niet zo goede accountant is wellicht nog beter dan geen accountant.
Betrek het voorgaande op de markt als geheel dan is het logisch om te concluderen dat kantoren, uit capaciteitsgebrek, afscheid gaan nemen van klanten. Dit gebeurt al en meestal gaan de meest risicovolle klanten als eerste. Waar die blijven? I don’t know. Maar dat is juist de groep waar een extra paar ogen het hardst nodig is. Dan zit je als maatschappelijk verkeer mooi met de gebakken peren.
Persoonlijk denk ik dat bovenstaande trend veel meer effect heeft op kwaliteit dan wat we vastleggen in ons controledossier. Iedereen (inclusief de AFM) weet hoe moeilijk het is om goeie mensen, met ervaring, te vinden. Dus als dit echt een trend is die zich voortzet, zijn we tien jaar verder voordat we dit gekeerd hebben.
Begrijp me niet verkeerd - dit is geen pleidooi voor kwantiteit boven kwaliteit. Maar wel voor een wat evenwichtigere discussie op een niveau dat dossiers, externe accountants en kantoren overstijgt. Anders ben ik bang dat we over vijf jaar met weemoed terug kijken op de kwaliteitsscores van de afgelopen jaren.
Gerelateerd
AFM-jaarverslag: Accountant opereert in 'systeem met kwetsbaarheden'
Het accountantsberoep is volop in transitie, maar tegelijk opereert de accountant in een "systeem met kwetsbaarheden". Wel heeft het beroep "significante stappen"...
FD: Kritische reacties op plan NBA voor uitbreiding bevoegdheden
Het voornemen van de NBA om haar regelgevende bevoegdheden uit te breiden naar accountantskantoren, roept volgens het FD "overwegend kritische reacties op bij experts...
Oob-kantoren: 'AFM-onderzoek OKB's versterkt kwaliteit'
De zes Nederlandse accountantskantoren met oob-vergunning staan positief tegenover de uitkomsten en aanbevelingen van het recente onderzoek van toezichthouder AFM...
NBA wil bevoegdheden uitbreiden naar accountantsorganisaties
De NBA pleit voor "duidelijker verhoudingen en een zuiverder scheiding" tussen de opstellers van regelgeving voor accountants en controle op de naleving daarvan...
AFM wil meer diepgang bij opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling
De diepgang van opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordelingen (OKB's) laat te wensen over. Dat blijkt uit onderzoek van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) bij 21...