Opinie 07 april 2016

Vage winstbegrippen

De ambitie van voorzitter Hans Hoogervorst van de International Accounting Standards Board (IASB) om een einde te maken aan vage winstbegrippen is lovenswaardig, maar ook frappant. Immers, het was deze internationale opsteller van boekhoudregels zelf die begrippen als operationeel resultaat en resultaat uit (buiten)gewone activiteiten in het verleden overboord heeft gezet.

De standaardsetter schrapte deze begrippen uit IFRS om arbitraire keuzes overbodig te maken. Dat Hoogervorst nu het kind dat met het badwater is weggegooid weer wil reanimeren, is terecht. Want hoe arbitrair soms ook, gebruikers van financiële informatie willen beter inzicht in de samenstelling van het resultaat.

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat ondernemingen opportunistisch kunnen zijn bij de classificatie van resultaten en het gebruik van winstbegrippen. Echter, onderzoek toont ook aan dat alternatieve winstbegrippen de financiële informatie over ondernemingen verrijken. Want analisten en beleggers vinden het wel degelijk relevant of een bate incidenteel of structureel is, voortkomt uit operationele of andere activiteiten en of de brutowinststijging het gevolg is van sterke operationele prestaties of een stijging van de dollarkoers.

Door deze informatiebehoefte jarenlang te miskennen, heeft de IASB het wijdverbreide gebruik van alternatieve winstbegrippen in de hand gewerkt. Een leidende rol van de IASB bij het definiëren van winstbegrippen is daarom een veel betere reactie dan het blijven negeren van gebruikersbehoeften.

Strakkere definities vragen wel om een visie op begrippen als prestatie en winst, en op de informatiewaarde daarvan voor gebruikers. Vooralsnog blijft de IASB echter bij haar uitgangspunt dat winst een afgeleide is van balansmutaties en geen zelfstandige betekenis heeft. Dat is jammer. Want alleen als de IASB winstbepaling en de aspecten van winst waarover inzicht gegeven moet worden een prominentere plaats geeft, heeft Hoogervorsts ambitie om leidend te willen zijn kans van slagen.