Accountant als psychopaat
Eén van mijn favoriete boeken is getiteld 'Snakes in suits. When psychopaths go to work' (P. Baiak & R.D. Hare, 2007). Een boek met een dergelijke titel trekt direct mijn aandacht. Psychopatisch trekje van ondergetekende.
Ik moest aan dat boek denken toen ik de laatste blog las van Francine McKenna, mijn Amerikaanse voorbeeld. Net als zij kijk ik vanaf de zijlijn vaak met verwondering naar de accountants scene, waarin altijd wel iets opmerkelijks plaatsheeft.
McKenna's blog refereert aan een recente studie van Bailey, die onderzocht op welke positie accountancystudenten zich bevinden op de psychopatenladder. Gelukkig maar, het valt niet tegen: 'Accounting students are less likely to be psychopaths who will commit fraud than other majors but surprising admissions by some suggest a reason to be wary.'
Bailey's onderzoek richt zich veelal op de 'dark triad', die naast psychopathie ook narcisme en Machiavellianisme omvat. Een trio met gemeenschappelijke kenmerken zoals egocentrisme en opportunisme. Kenmerken die in fraudeonderzoeken nogal eens naar boven komen.
Het onderzoek toont voorts het volgende: 'Accounting students self-select to be corporate watchdogs and to perform a public duty to the capital markets as external auditors and those who prepare financial disclosures for public companies. The accounting profession is now very focused om ethics training for those still in school and the beginning of their careers, in an effort to reassert professionalism and professional skepticism in the auditing profession and to better prevent and detect corporate fraud.'
Da's mooi. Precies de karakterisering die de wetgever wil als het gaat om onze professie. De studie geeft dus hoop voor de accountants van en in de toekomst.
Vraag is echter wel hoe mijn generatie en die daarvoor - ofwel degenen die de professie hebben verkwanseld - scoren op de psychopatenindex. Veel collega's uit die generaties zitten immers nog op toonaangevende en verantwoordelijke posities. Zijn zij snakes in suits of scoren zij ook goed op de psychopatenindex? Wie het weet mag het zeggen.
De vraag is natuurlijk altijd wel: hoe meet je nou zoiets? Welnu, Bailey maakt een ranking op basis van de antwoorden op stellingen zoals:
- Success is based on survival of the fittest; I am not concerned about the losers.
- For me, what’s right is whatever I can get away with.
- In today’s world, I feel justified in doing anything I can get away with to succeed.
- Making a lot of money is my most important goal.
- I let others worry about higher values; my main concern is with the bottom line.
- I tell other people what they want to hear, so that they will do what I want them to do.
- I often admire a really clever scam.
- Looking out for myself is my top priority.
Het zijn stellingen die goed passen bij de karakterisering van de oude partnercultuur binnen accountantsorganisaties: haantjesgedrag, geldgedreven, de grens opzoekend, masculien, competitief en prestatiegericht.
Maar gelukkig is het nu anders en drukken we met de accountantseed uit dat bij ons het publiek belang voorop staat.