Opinie 13 juni 2016

NBA nieuwe stijl

Na de introductie van de governanceplannen van de NBA is een discussie losgebrand. Niet alleen over de governance, maar ook over de visie op het beroep en wat er eerst moet: visie of governance.

Ik doe daar van harte aan mee vanuit het idee dat het beter kan in het beroep. Het is leuk om columns te schrijven en reacties uit te lokken en te krijgen. Het maakt niet uit of mensen het met me eens zijn of niet, het gaat mij om de discussie. De discussie breed in het beroep en niet alleen op de site. Maar soms denk ik ook: wat een energy drain. En dan heb ik het over het gehakketak, het geklaag,  het vliegen afvangen, het beter weten, het willen winnen, het veronderstellen dat iets of iemand wel zus of zo zal zijn, het preken voor eigen parochie, het verdraaien van woorden, het afzetten tegen een ander. Kortom: de negativiteit die met de discussie gepaard kan gaan. En accountants die daar op één of andere manier wel een handje van lijken te hebben. Of voor wie het glas vaker half leeg, dan halfvol lijkt te zijn. Een sector in mineur en een NBA waar al die gevoelens zich op lijken te projecteren. Ga er maar aanstaan als bestuur en bureau!

Dat is niet zoals het zou moeten of hoeven zijn, daarvan ben ik overtuigd Maar hoe kan het dan beter? Hoe zou mijn 'ideale' NBA eruit zien? Bij wat voor club voel ik me thuis, wil ik me aan verbinden, wil ik energie in steken? En dan zie ik toch liefst een club die alle titeldragers verbindt op hun gezamenlijk belang in de financiële verantwoordingsketen. Insluiten in plaats van uitsluiten, weg met de zuilen en de deelbelangen, positief vooruit kijken. Makkelijk gezegd, klinkt mooi, toch? Maar waar vinden we elkaar dan concreet? Waarin ligt dat gezamenlijke belang dan? Ik zie drie lange termijn vraagstukken die ons allen raken:

1. Toekomst
Grote delen van de sector zijn niet meegegaan met hun tijd en nog steeds niet voorbereid op de grote veranderingen die de voortschrijdende digitalisering in een steeds rapper tempo met zich meebrengt. Wat is nodig om relevant te blijven of nog beter voorop te lopen?

2. Kwaliteit
De luxe van het dragen van een titel komt met verplichtingen. Je staat als AA of RA voor kwaliteit, welke rol je ook vervult. Niemand is gebaat bij free riders die er een potje van maken. Wat is kwaliteit en wat is de betekenis van de NBA als kwaliteitsborger?

3. Identiteit en profilering
Waar staat een accountant voor? En dan gaat het me niet om de ronkende marketingverhalen. Maar om identiteit: waarden die je kunt beleven, waarin je kunt geloven, waarmee je je kunt identificeren. Wat is het aantrekkelijke verhaal dat we als titeldragers met trots kunnen vertellen over onszelf en het beroep?

We kunnen twisten of dit de drie vraagstukken zijn of drie andere, of vijf of tien. Het gaat mij erom dat we gezamenlijke thema's definiëren en die thema’s sectorbreed oppakken. En dat wil wat mij betreft niet zeggen dat er bij de NBA nieuwe stijl geen ledengroepen meer zijn, helemaal niet zelfs.

Het is juist fijn, leuk en nuttig om met mensen te overleggen die in de dezelfde praktijk bezig zijn. Maar dan wel vanuit die gezamenlijke agenda en met de wil om al die visies vanuit de ledengroepen (en niet te vergeten externen) samen te brengen, daarover te discussiëren, te willen leren, te geven en te nemen en zo te komen tot een coherent geheel waarin het belang van het beroep is geborgd. Elkaar versterken in de verschillende rollen die we hebben, klaar zijn voor de toekomst als beroepsgroep, daar zou het om moeten gaan!

En wat betekent dit dan voor de governance van de NBA? Zou het voorstel wat nu voorligt kunnen passen? Ik denk het wel.  Als maar duidelijk is dat je niet in het bestuur of in de ledenraad vertegenwoordigd hoeft te zijn om toch te worden gehoord. De inhoud moet komen uit de basis, niet vanuit de top.  Federalisering is mijn inziens 'de dood in de pot' en koren op de molen van de belangenbehartigers die leven van verschillen en vaak populistische standpunten. Dat moet maar buiten NBA-verband.

En wat moet eerst, de governance of toch de visie? Een tussenweg kan uitkomst bieden. Nu weet niemand wat er gaat gebeuren als de macht wordt overgegeven, dat snap ik ook wel. Dus een soort tussendocument waarin de uitgangspunten of contouren van een visie worden vastgelegd lijkt mij de weg voorwaarts.

In deze serie vertelt Marianne van der Zijde, ex-toezichthouder bij de AFM, hoe zij naar de accountancy kijkt, met als doel te helpen jaarrekeningcontroles leuker en beter te maken.