Opinie

Goed nieuws (of toch niet?)

In een eerdere opinie stelde ik dat nieuws over accountants die hun werk goed doen zelden of nooit de krant haalt. Veel accountants doen belangrijk werk en zorgen er bijvoorbeeld voor dat jaarrekeningen worden gecorrigeerd of interne beheersing wordt aangescherpt. Ze voeren stevige discussies met ondernemingen en houden hun rug recht, ongeacht de consequenties.

De meeste accountants hebben er geen behoefte aan om dat aan de grote klok te hangen. Misschien zijn ze bescheiden, terughoudend vanwege geheimhoudingsregels of van mening dat ze een effectievere bijdrage leveren aan verbetering van betrouwbaarheid van informatie door niet de publiciteit te zoeken. Eerder heb ik opgeroepen om sectorbreed meer werk te maken van het rapporteren over onze toegevoegde waarde en om ook meer de verhalen te vertellen over bijdragen die accountants leveren in het belang van organisaties en hun stakeholders in de ruimste zin van het woord.

Een deel van zo'n verhaal hebben we kunnen lezen in het FD van maandag 9 juli 2018. Dat verhaal ging vooral over twee ziekenhuisgroepen en hun financiële situatie. Maar het ging ook over de accountant. Het artikel vermeldt bijvoorbeeld dat er stevige discussies waren tussen bestuur en accountant. Bij de online versie zijn door het FD de medio 2017 gepubliceerde concept jaarrekening en de definitieve gecontroleerde jaarrekening over het boekjaar 2016 opgenomen. Een vergelijking tussen deze twee versies laat bij één ziekenhuis zien dat een licht positief vermogen en resultaat van respectievelijk 171.000 en 65.000 euro veranderde in een negatief vermogen en resultaat van bijna vier miljoen euro. Of de accountant of de organisatie deze fouten heeft ontdekt, vertelt het verhaal niet. Feit is wel dat deze fouten niet door de organisatie zelf zijn gecorrigeerd vóórdat de concept jaarrekening openbaar is gemaakt.

De accountant heeft bij beide ziekenhuizen een verklaring met beperking afgegeven (overigens in combinatie met een toelichtende paragraaf, vanwege een materiële onzekerheid over de continuïteit). De accountant wijst bij beide ziekenhuizen enerzijds op een onzekerheid in de controle van omzet en onderhanden werk en anderzijds op meerdere fouten die zijn geconstateerd, maar niet zijn gecorrigeerd.

Dat accountants stevige discussies voeren met ondernemingen, fouten ontdekken en laten corrigeren is niet uniek. Bijzonder aan deze situatie is dat een deel van de impact van de accountant hier zichtbaar wordt. Enerzijds doordat de concept jaarrekening, die normaal gesproken niet openbaar is, in dit geval wel in de openbaarheid is gekomen. Anderzijds doordat de door de accountant geconstateerde (materiële) fouten normaal gesproken door de gecontroleerde organisatie worden gecorrigeerd, waardoor die niet blijken uit de verklaring, terwijl we daar nu wel inzicht in krijgen. Door de specifieke situatie in deze casus wordt dus zichtbaar welke fouten in de conceptjaarrekening zaten en welke daarvan wel en niet zijn gecorrigeerd. Hoewel we niet alles weten over deze controle, laat deze openbare informatie wel iets zien van de toegevoegde waarde van de accountantscontrole (de accountant). Iets dat vaak aan het zicht van de maatschappij onttrokken blijft.

Zou ik ervoor pleiten om vanaf nu concept jaarrekeningen openbaar te maken of alle gecorrigeerde fouten per onderneming te rapporteren? Nee. Dat lijkt me niet wenselijk en zou vooral tot heel veel meer onnodige discussie leiden tussen gecontroleerde organisaties en accountants.  Het is wel goed dat we laten zien, bijvoorbeeld per kantoor of sectorbreed, dat correcties zoals hier veel vaker worden doorgevoerd naar aanleiding van de accountantscontrole. En dat de controle dus waardevol is voor belanghebbenden bij de gerapporteerde informatie. Verhalen als deze zijn relevant en kunnen bijdragen aan het vertrouwen dat de maatschappij heeft in het werk van accountants.

Eind goed al goed? Daar ben ik nog niet helemaal uit. Het FD meldt dat beide ziekenhuizen besloten om vanaf het boekjaar 2017 een andere accountant te benoemen, omdat de controle over en weer veel negatieve energie heeft gekost. Dat zou natuurlijk kunnen. Maar ik kan me tegelijkertijd voorstellen dat belanghebbenden bij betrouwbare informatie van mening zijn dat energie die ertoe leidt dat een organisatie van deze omvang voor bijna vier miljoen euro fouten corrigeert (en nog een aantal andere fouten wordt ontdekt en gerapporteerd) nuttig besteed is.

Hoe het ook zij, het is nu aan de gecontroleerde organisaties en de nieuwe accountant om aan dit verhaal een mooi volgend hoofdstuk toe te voegen. Een volgend hoofdstuk met een diepgaande controle, betrouwbare cijfers en zinvolle aanbevelingen. Een hoofdstuk dat stakeholders met tevredenheid lezen. En het is aan alle accountants om hier nog veel meer verhalen aan toe te blijven voegen. En er soms één te vertellen, zodat de maatschappij het ook ziet. 

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Arjan Brouwer is partner bij PwC en hoogleraar externe verslaggeving aan de VU Amsterdam.

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.