Opinie 14 augustus 2018

Trendwachter

Deze zomer schreef ik op deze website een bericht over 'mathbabe' Cathy O’Neill die, voor zover bekend, als eerste een externe controle van een algoritme heeft uitgevoerd. Ondertoon: dat zou op termijn wel eens big business kunnen worden, nu algoritmes een steeds grotere rol in ons leven krijgen. Het stuk kreeg welgeteld drie reacties.

Een zomer eerder schreef Marcel Pheijffer een drieluik over hoogleraren in de accountancy - en hun (on)zichtbaarheid. Elk stuk kreeg tientallen reacties. Ik kwam Marcel een hele tijd geleden een keer tegen en noemde veel van de discussies op deze site toen ‘achterhoedegevechten’. Ik kreeg een vernietigende blik. Die had ik natuurlijk verdiend, want de discussies over onafhankelijkheid, kwaliteit, partnermodellen en kritische houding gaan wel degelijk ergens over. Dat mag zelfs nog wel wat bijtender, al weet ik dat niet iedereen daar blij van zou worden.

Ik verwonder me echter al jaren vooral over het schouderophalende gedrag van accountants als het gaat over vernieuwing die net een tikje radicaler is. Of zou kunnen zijn. Dat is niet alleen te zien in de beperkte reacties op het stuk over Cathy O'Neill, maar ook bij andere artikelen over innovatie.

Voor de goede orde: ik heb geen enkel recht van spreken om de toekomst van het vak te kunnen voorspellen. Ik ben geen hoogleraar, al werd ik vorig jaar een keer door De Volkskrant bij de academische denkers gezet, in een rijtje ideeën over de toekomst van onze informatiesamenleving. Ik ben zelfs geen registeraccountant meer, nadat ik me in 2016 liet doorhalen in het register omdat het afleggen van een eed heel gek voelde bij mijn huidige professionele bestaan.

Ik wil vooral de nieuwsgierigheid wat opstoken en pretendeer geen moment de waarheid in pacht te hebben als ik spreek of schrijf. In de haast drongen de c en de h bij dat schrijven ooit voor de t op mijn toetsenbord en stond er per abuis trendwachter. Ik bedacht me dat dat wel een heel veilig beroep zou zijn. Als trendwatcher probeer je immers de toekomst te voorspellen en zit je met het klamme zweet in je handen te hopen dat je gelijk krijgt. Als trendwachter heb je de luxe om net zo lang te wachten tot je trendvoorspellingen uitkomen.

Ik besloot dat het de kop van dit stukje moest worden, in de hoop dat u het in elk geval even leest. Of had ik dan toch beter iets met seks kunnen doen? Afijn, nu u toch hier bent, denk dan even na over het volgende.

In het najaar van 2010 stelde Nokia voor het eerst een ceo van buiten Finland aan, Stephen Elop. Nokia zat op dat moment in zeer zwaar weer. Men had de hoop gevestigd op het nieuwste vlaggenschip, de Nokia N8. Consumenten toonden ondanks de indrukwekkende technische specificaties nauwelijks interesse. Apple was oppermachtig en andere concurrenten omarmden - in tegenstelling tot Nokia - in toenemende mate Google's ontwikkelplatform Android. In een interne speech legde Elop kernachtig uit waar het probleem zat: Nokia was een burning platform. En een van de redenen daarvan was dat de "de strijd tussen de toestellen was veranderd in een oorlog tussen de ecosystemen". Kortom: Nokia voerde de verkeerde strijd en stelde de verkeerde strategische vragen.

Het is niet ondenkbaar dat dat ook voor de accountancy geldt. Zo, dat is eruit. En nu ga ik lekker met een gin tonic in de hand liggen trendwachten. Eindeloos lang.