Ovenwanten
Na een heerlijke dag werken en flinke trek staat de ovenschaal te dampen op de tafel. Ik wil lasagne op de borden scheppen en voel voorzichtig met mijn vinger of ik de ovenschaal al vast kan houden, nope, te heet!
Mijn dochter van tien roept verontwaardigd uit: "En dat noemt zich risk manager?!" Wat pijnlijk, doch hilarisch. Ik kan nu wel een heel pleidooi houden over dat ik met slechts één vingertopje voelde. Of dat dit een risicomitigerende maatregel van mama was, maar wie houd ik dan voor de gek?
Risico's nemen, doe ik dat eigenlijk vaak? Ik loop richting onze Google Home en vraag haar eens de betekenis van risico te omschrijven. Ze antwoordt vriendelijk: "Risico is de kans dat een potentieel gevaar resulteert in een daadwerkelijk incident en de ernst van het letsel of de schade die dit tot gevolg heeft." Dan is Meneer Van Dale toch een stuk korter met zijn "gevaar van schade of verlies". Definitie, check!
Voorbeelden van risico's? Geen mobiele telefoon toen ik 's nachts op mijn fiets naar huis reed na een avond drinken met vrienden. De sleutel van het huis onder de mat van de voordeur leggen. Een voor mij onbekend persoon helpen, door spullen in zijn witte bestelbusje te zetten. Allemaal voorbeelden waarover ik nu als moeder toch écht anders denk, dan toen ik zelf een puber was. No way dat ik dit nu aanmoedig bij mijn dochter.
"We leven in een andere tijd nu", spreekt een stemmetje in mijn hoofd. Ja ja, maak dat de kat wijs. Neem ik nu niet meer zulke risico's? Toch wel: die verrekte mobiel heb ik altijd bij mij, waardoor ik het niet kan laten om toch naar dat appje te kijken als ik auto rij. Een enorme alarminstallatie in mijn huis hebben, maar in alle haast de deur niet op slot doen en het alarm niet aanzetten. Een wildvreemde man die ik zijn bus zie missen, meenemen in mijn auto en wegbrengen naar het dichtstbijzijnde station.
Bijna twintig jaar zit er tussen de beschreven situaties en toch neem ik hetzelfde soort risico's. Hoe kan dat? Een conclusie kan zijn dat het in die specifieke situaties nog nooit fout is gegaan, ik heb geen schade of verlies ervaren. Het tegendeel is namelijk ook zo: als kind ben ik ooit heel hard gevallen op mijn kin toen ik knetterhard van een berg af fietste. Kijk, dát overkomt mij dus niet meer. Mijn e-bike gaat nu van stand turbo naar tour als ik de berg af fiets.
Als risk manager weeg ik elke dag risico's af. Ik weet wat de consequentie kan zijn van het niet opvolgen van maatregelen, maar ook hier geldt dat er soms eerst iets goed fout moet gaan voordat procedures aangescherpt worden. De kantoor-jeukwoorden lessons learned krijgen dan een hele andere betekenis. Tegelijkertijd zijn ze zo waar: pas als ik er iets van leer, kan ik een eventuele volgende schade voorkomen door vooraf maatregelen te nemen. Dit fenomeen is trouwens óók toepasbaar op de hete ovenschaal; dat noemen ze ovenwanten.