Opinie

Hedendaagse accountancy

Ik vind het leuk om af en toe terug te kijken en vooruit te blikken op het vakgebied van de accountant. Om te bezien wat de ontwikkelingen binnen het vakgebied zijn en of toekomstvoorspellingen uitkomen.

In dat verband heb ik enkele boeken met in de titel de begrippen contemporary auditing en contemporary accounting in mijn boekenkast staan. In een recent boek over Contemporary issues in accounting (Conway & Byrne, 2018) gaat het vooral - en weinig verrassend - over accounting beyond the numbers. Vanzelfsprekend komt de rol van de accountant ten aanzien van duurzaamheid, de circulaire economie, technologie en prestatiemeting aan de orde. Voorts wordt aan de orde gesteld dat verslaggeving dient te veranderen "from numbers to narratives".

In het boek trof ik ook de karakterisering aan van de accountant in de negentiende eeuw: "The typical accountant is a man, past middle age, spare, wrinkled, intelligent, cold, passive, non-commital, with eyes like a cod-fish; polite in contact but at the same time unresponsive, calm and damnably composed as a concrete post or a plaster of Paris cast; a petrification with a heart of feldspar and without charm of the friendly germ, minus bowels, passion or a sense of humor." (Elbert Thinker, filosoof)

Conway stelt daar de accountant in 2027 tegenover: "A millennial accountant: a multitasker, highly connected, tech-savy and expects rapid rewards. They can demonstrate great flexibility, but insist on a reasonable work-life balance and are sensitive to the environment and civic responsibilities; they like to collaborate and are very transparent in their professional relationships."

We zullen zien waar de accountant in 2027 staat. En zoals we allemaal weten: voorspellingen komen lang niet altijd uit. In dat verband is het aardig om eens door een andere 'hedendaagse klassieker' in mijn boekenkast te bladeren: Contemporary auditing van Wayne Boutell (1970). In dit boek staan onder meer - toen al - zes artikelen over controleren met behulp van de computer. Maar ook een onderwerp als de juridische aansprakelijkheid van de accountant en materialiteit kreeg in het boek een belangrijke plaats.

Maar het meest trok een artikel van Howard Stettler mijn aandacht. Hij keek in 1970 vooruit: hoe zou de accountancy en de controle er in het jaar 2000 uitzien? Zoals wij ons nu de vraag kunnen stellen hoe het vak er in 2050 uit zal zien. Stettler voorzag in 1970 het volgende:

  1. CPA's will exceed in number both medical and legal practitioners.
  2. The common academic degree for admission to the CPA-profession and accounting in general will be a master’s degree.
  3. Most college graduates who choose careers in accounting will be entering public accounting.
  4. Independent auditing will be heavily systems-oriented, with less use of external evidence.
  5. The CPA’s attest function will not be extended to audit of management performance and potential, but it will be extended to forward looking and income tax returns.

Ik ken de exacte cijfers niet, maar volgens mij zijn de eerste en derde voorspelling bij lange na niet uitgekomen. De tweede voorspelling komt dichter in de buurt en is - dankzij Jan Bouwens - in de discussie op deze site uiterst actueel. En ook de vierde voorspelling is aardig uitgekomen.

Tot slot de vijfde voorspelling: de betrokkenheid van de accountant bij forward looking statements. Stettler stelt: "CPA’s (…) will better fulfill their function if they extend their examinations and the added support of their opinions to forward-looking statements of operations, cash flow and financial position for the succeeding year."

Wel, accountants doen dit een beetje via de continuïteitstoetsing. Maar het zou - in de lijn van Stettler - veel scherper, breder en beter (in de zin van toegevoegde waarde) kunnen. Wellicht zijn we er wel aan toe (ruim voor of) in 2050. En heeft de accountant een verdergaande transitie doorgemaakt dan Conway met de 'accountant 2027' stelt, namelijk: van 'terugkijker' tot 'vooruitkijker'.

Enfin, wie kan ik uitdagen tot het schrijven van een opinie over de accountant in 2050?

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Marcel Pheijffer (1967) is hoogleraar Forensische Accountancy aan de universiteiten Nyenrode en Leiden.

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.