Met een rechte rug zit je lekkerder
Recent was ik in Vroomshoop om, op het kantoor van De Jong & Laan bij een dialoogsessie over cultuur en gedrag, met collega's in gesprek te gaan over hoe zij dit binnen kantoren ervaren.
De beïnvloeding van (kwaliteitsgerichte) cultuur en gedrag was een belangrijk uitgangspunt voor de maatregelen die de sector zichzelf in 2014 oplegde, omdat dit aan de basis ligt voor de keuzes die worden gemaakt; zowel op opdrachtniveau als op organisatieniveau. In lijn met het AFM-rapport dat vlak voor de bijeenkomst was uitgekomen gaven veel mensen aan dat de cultuur bij de kantoren de afgelopen jaren veranderd is. De kwaliteit van controles staat voorop en accountants voelen zich gesteund bij het voeren van moeilijke gesprekken en het maken van moeilijke keuzes. Breed werd herkend dat accountants(organisaties) meer eisen stellen aan gecontroleerde organisaties dan vroeger. Waar slechte onderbouwingen, late oplevering of onvoldoende uitgevoerde interne controles in het verleden vaak het probleem werden van de accountant die de 'gaten dicht liep', worden dergelijke problemen steeds vaker teruggelegd bij de gecontroleerde. Dat kan op korte termijn tot moeilijke of vervelende situaties leiden, zoals uitstel van publicatie van de jaarrekening. Maar het leidt op langere termijn tot betere interne beheersing bij de gecontroleerde organisaties en betere controles door accountants. Ook hebben accountants ervaren dat het gewaardeerd wordt als ze strenger kijken naar de acceptatie en continuatie van opdrachten, om zo ruimte te maken voor kwalitatief betere controles.
Als accountant moet je staan voor je principes. Je moet je rug recht houden en je standpunt durven verdedigen, ook als (je denkt dat) dat weerstand oplevert. Op de universiteit besteden we daar aandacht aan en ook accountantskantoren benadrukken het belang ervan in interne opleidingen, coaching en beoordeling van mensen. En gelukkig zie ik veel voorbeelden van accountants die hun rug recht houden in een lastige situatie. Ze ervaren daarbij vaak dat ze zich in het verleden te veel hebben laten leiden door percepties, door veronderstellingen zonder deze te toetsen. In de afgelopen jaren zijn accountants er echter achter gekomen dat er over het algemeen helemaal niets ergs gebeurt als een deadline wordt uitgesteld, als je voorwaarden stelt aan de oplevering van informatie en als je afscheid neemt van cliënten. Sterker nog, dat het waardering oplevert. En accountants doen dat tegenwoordig dan ook veel meer dan vroeger.
We zijn er nog niet, maar de beweging is in de goede richting en de stappen die zijn gezet stemmen positief. De kwaliteitsinvesteringen van de afgelopen jaren, in combinatie met de rotatie bij organisaties van openbaar belang, hebben wel veel gevraagd van accountants. Werkdruk is dan ook een thema dat nog steeds aandacht vraagt. Daarom is het van belang dat we met zijn allen een omgeving creëren waarin mensen hun veronderstellingen toetsen, hun rug recht houden en het open gesprek voeren. Niet alleen voor zaken die op vaktechnisch gebied belangrijk zijn, maar ook voor zaken die ze persoonlijk belangrijk vinden.
Ik wil er één onderwerp uitlichten: parttime werken. In het NBA Young Profs-onderzoek kwam naar voren dat veel jonge accountants ervan overtuigd zijn dat je geen partner of director kunt zijn of worden als je parttime werkt. Die overtuiging kan mensen ervan weerhouden om een mooie carrière als accountant te combineren met parttime werken of andere keuzes die ze persoonlijk belangrijk vinden. En dat is jammer. Het leidt tot verlies van talent voor de sector, of tot mensen binnen de sector die niet de keuzes maken die ze zouden willen maken. Terwijl beide niet nodig zijn als het gesprek wordt gevoerd. Als ik voor mezelf spreek, dan ervaar ik dat veel facetten van het werk als accountant en hoogleraar mijn leven verrijken en dat dat zeker ook geldt voor de tijd die ik doorbreng met mijn gezin. Ook ik heb op enig moment getwijfeld of ik mijn professionele ambities zou kunnen realiseren in combinatie met parttime werken en zorg voor mijn kinderen. Maar toen ik het gesprek daarover uiteindelijk voerde, bleek dat het volledig werd ondersteund en ik kan het iedereen aanbevelen.
Voor de veilige omgeving waarin deze belangrijke gesprekken worden gevoerd zijn we allemaal verantwoordelijk. Soms is het aan de organisatie of een senior teamlid om ze te starten, maar het is ook van belang dat iedereen de gesprekken voert die voor hem of haar belangrijk zijn. Dus accountant, toets je veronderstellingen en houd je rug recht. Niet alleen als het om vaktechnische zaken gaat, maar juist ook als het gaat om zaken die voor jou persoonlijk belangrijk zijn. Dat zijn de zaken die het het meeste waard zijn om je rug recht voor te houden.