Opinie

Dominante Directeur-Groot-Aandeelhouder als lastpost

Binnen het segment dat niet-oob's controleert overheerst de opvatting dat bij hen kwaliteitsproblemen ontbreken. Toch zijn er wel degelijk krachten die mogelijk negatief uitwerken op de kwaliteit van het werk van de accountant in het niet-oob-segment. De dominante grootaandeelhouder lijkt de krachtigste bedreiging van kwaliteit te zijn.

Op deze site wordt relatief weinig geschreven over de kantoren die buiten het oob-gebied hun werk doen. Wellicht zit ook niemand te wachten op een beschouwing, laat staan een kritische beschouwing, rondom de rol van de accountant in het kleine en middelgrote segment. "Bijna alle niet-oob-kantoren voeren kwaliteitsverbeteringen door" las ik recent op deze site. Ik zag tot op heden geen reactie op dit bericht. Kennelijk leeft het onderwerp niet bij de smaakmakers op deze site. En dat terwijl er zo'n 22.000 (wettelijke) controleverklaringen worden afgegeven, waarvan er 1.200 betrekking hebben op oob's. Is er dan geen probleem bij de controle van deze 22.000 bedrijven?

Onlangs voegde een voorzitter van een kantoor met zo'n dertig medewerkers me toe dat zij geen controleprobleem hadden en dat de hele discussie rondom kwaliteit dus geen betrekking kon hebben op zijn kantoor. Kon het beter? Ja. Leed zijn kantoor aan een gebrek aan controlekwaliteit? Nee.

Hierna wil ik verslag doen van wat ik vernam in enkele interviews die ik hield met praktiserend accountants die anoniem blijven. Het zijn slechts enkele interviews en ik wil derhalve niet beweren dat ik hiermee de hele sector in beschouwing neem. En het betreft interviews, dus men kan ook beweren dat ik percepties en geen feiten weergeef. Allemaal waar!

Ik beperk me tot drie punten die me opvielen. Om te beginnen een punt dat ik in bijna alle gevallen tegenkwam: de Dominante Directeur-Groot-Aandeelhouder (DDGA). Daarnaast de tariefstelling en de ingeleverde oob-vergunningen.

De DDGA ziet geen heil in het werk van de controlerend accountant en vindt haar/hem alleen maar lastig, als die in alle redelijkheid eist dat een afschrijving echt niet meer kan worden uitgesteld. Ook een DDGA die voor de tweede of derde keer door het ijs is gezakt, in termen van de kwaliteit van de internal controls, blijft sceptisch over de bijdrage van het werk van de accountant. Totdat de goedkeurende verklaring nodig is voor een krediet. "Respect krijg ik slechts als ik naast de controle advieswerk lever en zelfs dan is het moeilijk om de DGA te bewegen tot het doorvoeren van een noodzakelijke aanpassing in de verslaggeving." En "de DGA moet tegen zichzelf beschermd worden maar ziet de noodzaak daartoe niet in, juist als dat wel moet".  

Is hier nu wel of niet sprake van een risico? Kan in voldoende gevallen gegarandeerd worden dat de accountant de DDGA ongelijk geeft als dat moet?

Vrijwel alle accountants die ik sprak hebben enorm last van DDGA's en vinden ook niet altijd steun bij hun firma als support wordt gezocht. En ja, wat moet je als accountant die de deur dicht vindt bij zowel de DDGA als bij haar/zijn eigen firma? Vertrekken of slikken? Dat duidt niet op het ontbreken van kwaliteitsproblemen. Wellicht is het een zeldzaam probleem en trof ik slechts die zeldzame accountants die het ongelukkige lot trof. Ja, ik interviewde ook accountants die wel degelijk werden gesteund door de hun kantoor.

Ook spreken accountants van fantastisch lage tarieven waarmee klanten worden binnengebracht, met als argument dat hun kantoor kan offreren op basis van een lagere winsteis dan concurrerende kantoren. Gezonde concurrentie ja, zolang er gezorgd wordt dat de hoeveelheid uren en ingezette kwaliteit van mensen op niveau blijft. Kan deze inzet in voldoende gevallen worden gegarandeerd, ook als afgeknepen tarieven worden gehanteerd? In Duitsland spreekt de WPK (Wirtschafts Prüfer Kammer), zusterorganisatie van de NBA, kantoren aan op scherpe tarieven.  Ik geloof niet dat we zo'n disciplinering in Nederland kennen.

Tot slot spraken accountants hun zorg uit over de ingeleverde oob-vergunning. In hun optiek had de kwaliteit van de controle de afgelopen jaren enorm geprofiteerd van het oob-regime en had dit de ogen voor kwaliteit bij velen geopend. Komt deze situatie in gevaar nu de oob-vergunning is ingeleverd? Het was niet iedereen duidelijk dat een controle door NBA/SRA voldoende kwaliteit zou bevorderen. Hopelijk gaat men onverdroten voort om de kwaliteit van de controle voortvarend te verbeteren, ook na het inleveren van de oob-vergunning.

De Commissie Toekomst Accountancysector gaf SEO Economisch Onderzoek opdracht om mogelijke problemen rondom de kwaliteit van controle in kaart te brengen. Ik hoop van harte dat bovenstaande drie punten volledig aan de niet-oob-kantoren voorbijgaan! Rapportage en meer onderzoek ter zake zou de professie (actief in het niet-oob-segment) helpen communiceren dat men instaat voor kwaliteit!

Wat vindt u van deze opinie?

Reageer Spelregels debat

Jan Bouwens is hoogleraar accounting UvA en research fellow University of Cambridge.

Gerelateerd

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.