Tuchtrecht

Samensteller vermoedt fraude, maar doet niets

Een accountant-administratieconsulent vermoedt een Ponzi-fraude, maar geeft pas anderhalf jaar later zijn samenstellingsopdracht terug. Bovendien meldt hij de ongebruikelijke transacties niet.

Accountantskamer

Zaaknummers:
17/473 Wtra AK
Datum uitspraak:
15 december 2017
Oordeel:
deels gegrond
Maatregel:
berisping
Status:
bevestigd, CBb 18/152, 19 februari 2019
Vindplaats:
ECLI:NL:TACAKN:2017:78, Samenvatting CBb-uitspraak

Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een accountant-administratieconsulent is de huisaccountant van drie bv’s, die dezelfde directeur hebben. Eén van de bv’s is in handen van de ouders van de directeur. In mei 2013 schrijft de accountant aan de directeur dat:

  • hij ondanks herhaalde verzoeken nog steeds niet de benodigde informatie heeft om de jaarrekening 2010 af te ronden;
  • de Belastingdienst een naheffingsaanslag van 71.943 euro heeft opgelegd, omdat de aangifte vennootschapsbelasting 2010 niet was ingediend;
  • bezwaar maken alleen kan als er alsnog een correcte aangifte vennootschapsbelasting wordt ingediend;
  • de accountant daarvoor de gevraagde informatie nodig heeft;
  • de vennootschap niet in staat is om de naheffingsaanslag te voldoen en de continuïteit van de onderneming hierdoor feitelijk in gevaar komt;
  • de continuïteit twijfelachtig is, gezien de vele discussies met de Belastingdienst en de trage betaling van (belasting)schulden;
  • de directeur de verplichtingen tot dan toe heeft kunnen financieren door obligatieleningen aan te trekken;
  • de accountant geen inzage heeft gekregen in de exacte inhoud van die leningen;
  • het vermoeden bestaat dat leningen worden aangetrokken om aan de verplichtingen van andere leningen te voldoen;
  • zo’n manier van handelen niet is toegestaan;
  • terugbetaling van de aangetrokken financieringen niet mogelijk zal zijn als de vennootschap niet voldoende activiteiten ontwikkelt om rendement te realiseren;
  • de directeur opnieuw wordt verzocht afschriften van de leningsovereenkomsten en de daarbij onderliggende businessplannen te verstrekken.

Na een bespreking tussen de directeur, de accountant en een belegger in april 2014 steken twee echtparen één ton in de onderneming. Een half jaar later geeft de accountant zijn opdracht terug om de jaarrekening 2010 van de bv van de directeur samen te stellen. De administratie is namelijk nog niet juist en volledig aangeleverd. En de vragen en herhaalde verzoeken zijn niet beantwoord. De directeur heeft alleen maar aangegeven dat hij meer tijd nodig heeft en dat bankmutaties niet meer op te vragen of te achterhalen zijn. De accountant adviseert de directeur de geconstateerde omissies aan te passen en een andere accountant in te schakelen voor het samenstellen van de jaarrekening 2010. Met de andere werkzaamheden zal de accountant stoppen zodra de onderneming een nieuwe accountant heeft gevonden.

Nadat de drie bv’s failliet zijn gegaan, dienen twee echtparen een klacht in tegen de accountant. Zij hebben 1,8 ton respectievelijk 596.500 euro verloren door frauduleus handelen en oplichting.

Klacht

De accountant heeft:

a. tijdens de besprekingen in april 2014 nooit aangegeven dat de boekhouding van twee bv’s niet op orde was en de klagers er niet op gewezen dat de transacties van die vennootschappen niet juist waren;

b. de opdracht om de jaarrekening 2010 van de bv van de directeur samen te stellen niet tijdig teruggegeven;

c. ten onrechte geen melding gedaan in het kader van de Wet op het financieel toezicht (Wft) en/of in het kader van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft).

Oordeel

Klachtonderdeel a is ongegrond, want onvoldoende onderbouwd. De klachtonderdelen b en c zijn gegrond.

Ad b Teruggeven opdracht

De accountant heeft op de zitting bij de Accountantskamer desgevraagd bevestigd dat hij een zogenoemde Ponzi-fraude vermoedde toen hij in mei 2013 de brief aan de directeur schreef. (Bij zo’n fraude worden hoge rendementen uitbetaald vanuit aangetrokken investeringen.) Uit andere antwoorden die de accountant op de zitting gaf, leidt de Accountantskamer af dat hij weliswaar een reactie had ontvangen op de vragen uit de brief, maar dat de antwoorden niet onderbouwd waren met nadere stukken.

Toch heeft de accountant pas in november 2014 de samenstelopdracht teruggegeven. Dat was te laat. Gezien voorgaande feiten en de paragrafen 14 en/of 16a van NVCOS 4410 had de accountant de leiding van de entiteit eerder, verder en dieper moeten doorzagen en moeten vragen om aanvullende informatie. De accountant heeft onder de gegeven omstandigheden echter te laat te weinig onderzoek gedaan voordat hij de opdracht voor de samenstelopdracht voor 2010 teruggaf. Daarmee heeft ondeskundig/onbekwaam en onzorgvuldig gehandeld.

Ad c Melding Wft/Wwft

De klagers hebben niet aannemelijk gemaakt dat de bv een instelling was die obligaties uitgaf en onder de Wft viel.

Wat betreft de Wwft-melding voert de accountant ter verdediging aan dat hij niet heeft kunnen vaststellen dat er onoirbare dingen gebeurden bij zijn opdrachtgever. Op de zitting heeft hij echter ook gezegd dat hij een Ponzi-fraude vermoedde toen hij in mei 2013 de brief aan de directeur stuurde. Volgens artikel 16 Wwft moet je niet alleen melden wanneer er concrete aanwijzingen bestaan voor witwassen of het financieren van terrorisme - iedere ongebruikelijke transactie moet worden gemeld (voor zover die verband houden met witwassen of het financieren van terrorisme).

Met de brief uit mei 2013 wilde de accountant juist duidelijkheid krijgen over de ongebruikelijke transacties die hij had geconstateerd. Hij heeft daarom in strijd met de Wwft niet bij de FIU-NL gemeld dat er gelden werden aangetrokken zonder dat die konden worden terugbetaald.

Maatregel

Berisping. Toen hij ongebruikelijke transacties constateerde en (ernstige) fraude vermoedde heeft de accountant te lang niets gedaan dan wel in het geheel niets gedaan. Hij lijkt niet te beseffen dat hij onjuist heeft gehandeld.

Annotatie Lex van Almelo

De tuchtrechter heeft het al vaker gezegd: je moet iedere ongebruikelijke transactie melden bij de FIU-Nederland, voor zover die verband houdt met witwassen of het financieren van terrorisme. Met andere woorden: je moet al melden bij een vermoeden en niet wachten tot je concrete aanwijzingen hebt.

Dat een onderneming zijn (belasting)schulden niet aflost, op omvallen staat, maar wel gelden van investeerders aantrekt, is ongebruikelijk. De accountant heeft terecht een Ponzi-fraude vermoed, maar daaraan te laat conclusies verbonden. Anderhalf jaar wachten met het teruggeven van de opdracht en de directie in de tussentijd niet nader aan de tand voelen, is vakonbekwaam en onzorgvuldig.

Eén ding valt nog op. De accountant zei dat er helemaal niet met zoveel woorden werd geklaagd over het niet melden. Maar de Accountantskamer heeft genoeg aan dit zinnetje uit het klaagschrift: “In plaats van dit aan te geven bij de financiële recherche heeft hij het jaren gedoogd.” Dit halve woord is voldoende, omdat de echtparen de klacht zelfstandig hebben ingediend, geen juristen zijn en niet deskundig zijn op het gebied van het accountantstuchtrecht.

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.