Tuchtrecht

Emotioneel advies om belasting te ontduiken

Een registeraccountant stapt na een aandelenverkoop over naar de nieuwe aandeelhouder en adviseert de ex-vrouw van zijn voormalige klant om haar ontslagvergoeding buiten het zicht van de fiscus te houden.

Accountantskamer

Zaaknummers:
17/594 Wtra AK
Datum uitspraak:
14 juli 2017
Oordeel:
deels gegrond
Maatregel:
tijdelijke doorhaling voor 3 maanden
Status:
definitief
Vindplaats:
ECLI:NL:TACAKN:2017:43

Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een registeraccountant in business adviseert een dga bij de verkoop van de helft van zijn aandelen in zijn onderneming. Een jaar na de verkoop adviseert hij de dga bij de afwikkeling van zijn echtscheiding. De dga komt met zijn ex overeen dat:

  • zij schoonmaakwerkzaamheden voor zijn bedrijf zal (blijven) doen;
  • hij de partneralimentatie zal verhogen met het betaalde brutosalaris als het bedrijf de arbeidsovereenkomst met de vrouw beëindigt.

De accountant helpt het stel met de afkoop van de hypotheek op hun woning, totdat de dga het genoeg vindt en hem vraagt daarmee te stoppen.

Twee jaar na de verkoop krijgen de dga en de andere aandeelhouder ruzie. De accountant bemiddelt samen met een broer van de dga, met als gevolg dat de samenwerkingsafspraken worden herzien. Als dat onvoldoende effect heeft, wordt afgesproken dat de dga de rest van zijn aandelen verkoopt aan de andere grootaandeelhouder en dat beide partijen niets meer van elkaar tegoed hebben.

Meteen na levering van de aandelen draagt de verkrijgende grootaandeelhouder de aandelen over aan de holding van de accountant, die bestuurder wordt van de onderneming. Het bedrijf ontslaat de ex-vrouw en geeft haar een gouden handdruk van 1200 euro contant. De vrouw vroeg de accountant of zij dat bedrag nog aan de belasting moest opgeven of niet.

Volgens de opname die de vrouw van het gesprek maakte, antwoordde de accountant: “Nou, als ik jou was zou ik dat zeker niet doen. (…) Ik zou het gewoon keurig niet op de bank zetten (…) Gewoon elke week gewoon je opnames doen die je normaal doet en dan eh (…) …en een keer steeds 50 euro minder … verdelen of (…) Kijk het zou niet slim zijn dat je in een keer denkt nou ik ga eerst het geld opmaken dan neem je niks op want dan zou iemand een keer een vraag kunnen stellen van waar heb jij van geleefd de afgelopen paar maanden das niet handig  (…)”

Een half jaar later schrijft de accountant aan de dga dat de onderneming nog een direct opeisbare rekening-courantschuld open heeft staan van 38.880,59 euro. Of de dga die binnen uiterlijk drie werkdagen wil aflossen. Volgens de advocaat van de dga is die schuld vervallen met de finale kwijting die mede onder hoede van de accountant is afgesproken. De accountant laat vervolgens conservatoir derdenbeslag leggen onder twee bankrekeningen en dagvaardt de dga voor de Rechtbank Gelderland.

De dga doet aangifte bij de FIOD tegen de accountant en dient een klacht tegen hem in bij de Accountantskamer.

Klacht

De accountant:

a. is adviseur geworden van de koper, nadat hij eerder de dga had geadviseerd;

b. heeft informatie van de onderneming gebruikt bij de advisering van de koper, onder meer in een geschil met de klager;

c. is de gestelde rekening-courantschuld gaan incasseren ondanks de finale kwijting die hij persoonlijk heeft afgesproken;

d. heeft de vrouw geadviseerd geen belastingaangifte te doen van de ontslagvergoeding die zij contant heeft ontvangen en dit bedrag aan het zicht van de Belastingdienst te onttrekken.

Oordeel

De klachtonderdelen a en d zijn gegrond; de klachtonderdelen b en c zijn ongegrond.

Ad a

De accountant erkent dat hij:

  • adviseur is geworden van de koper, nadat hij eerder de dga en zijn onderneming had geadviseerd bij de overdracht van de helft van de aandelen en bij de echtscheiding;
  • de dga drie jaar als financieel adviseur heeft ondersteund bij het aangaan en later het beëindigen van de samenwerking met de nieuwe zakelijk partner.

Verder heeft hij de dga geadviseerd bij de verkoop van de andere helft van de aandelen en de dga twee jaar ondersteund bij de afwikkeling van zijn echtscheiding. Of hij dat nu deed op verzoek van de onderneming of van de dga persoonlijk maakt feitelijk niet uit. Tot slot stond de accountant de koper van de aandelen bij toen er ruzie ontstond en adviseerde hij de koper bij de aankoop van de tweede helft van de aandelen.

Een accountant moet:

  • de omstandigheden identificeren en beoordelen die de naleving van de fundamentele beginselen kunnen bedreigingen en
  • voldoende maatregelen treffen om de naleving daarvan te waarborgen.

Als hij optreedt voor een klant met meerdere belanghebbenden die ruzie (dreigen te) krijgen, kunnen er een belangenconflict en een bedreiging voor zijn objectiviteit ontstaan. Dit risico is des te groter als hij eerst optreedt voor de ene partij en vervolgens de andere gaat bijstaan.

Als het de accountant niet lukt afdoende maatregelen te treffen, moet hij volgens (artikel 21 lid 2 van) de VGBA de professionele dienst weigeren of beëindigen. Zo nodig moet hij ook een punt zetten achter de relatie met de klant. De bedreiging, zijn beoordeling, de toegepaste maatregel en zijn conclusie moet de accountant documenteren.

De accountant is het daarmee eens, maar zegt dat hij niet optrad als accountant doch als (financieel) adviseur, zodat zijn optreden niet onder de werking van het accountantstuchtrecht valt. Volgens de Accountantskamer is dat “een misvatting”, omdat het hier gaat om werkzaamheden waarvoor de vakbekwaamheid als accountant wordt of kan worden gebruikt. Daarom slaat de klacht op de uitoefening van zijn beroep.

De accountant heeft de bedreiging voor zijn objectiviteit niet gesignaleerd. Het verzoek van de dga om te stoppen met zijn werk voor de afkoop van de hypotheek was geen verzoek om de zakelijke relatie te beëindigen. Maar ook al zou die relatie gestopt zijn – dan nog was de objectiviteit van de accountant in het geding. De accountant heeft dus in strijd gehandeld met het fundamentele beginsel van objectiviteit.

Ad b

Dit klachtonderdeel is onvoldoende onderbouwd.

Ad c

Volgens vaste jurisprudentie van de Accountantskamer mag een accountant tuchtrechtelijk gezien - al dan niet in rechte – in beginsel een civielrechtelijk standpunt innemen in zijn zakelijke betrekkingen. Tenzij er sprake is van bijzondere omstandigheden, zoals bewust een onjuist of misleidend standpunt innemen en dus te kwader trouw handelen, wat in de ogen van een redelijke en goed geïnformeerde derde schadelijk is voor de goede naam van het accountantsberoep. Zulke bijzondere omstandigheden doen zich hier niet voor. De Accountantskamer weegt hierbij mee dat de laatste overeenkomst was gesloten met de andere aandeelhouder en alleen gold voor de dga voor zover dat uitdrukkelijk was afgesproken.

Ad d

Op de zitting heeft de accountant bevestigd dat hij de opgenomen uitspraken heeft gedaan. Niet namens de onderneming, maar op persoonlijke titel, “uit emotie en persoonlijke betrokkenheid” bij de ex, die het door de echtscheiding (financieel) erg zwaar had. Volgens de accountant heeft hij geen advies gegeven, maar alleen gezegd wat hij in haar situatie zou doen. Als hij had geweten dat de vrouw het gesprek opnam, zou hij het nooit hebben gezegd.

Volgens de Accountantskamer kan het antwoord van de accountant op de vraag over het wel of niet opgeven aan de Belastingdienst moeilijk anders worden gezien dan als een advies. Hij was zich ervan bewust was dat zijn voorstel belastingontduiking inhield. Daarom adviseerde hij ook het geld niet op de bank te zetten en elke week de gebruikelijke opnames te blijven doen.

Dat de accountant niet wist of de onderneming van de dga of de koper het geld fourneerde, doet er niet toe. In beide gevallen had de vrouw het bedrag moeten aangeven. Daarbij komt dat de accountant had moeten vragen waar het geld vandaan kwam. De accountant heeft oneerlijk en onoprecht gehandeld en het accountantsberoep in diskrediet gebracht.

Maatregel

Tijdelijke doorhaling voor drie maanden. De accountant heeft de bedreiging voor zijn objectiviteit ten onrechte niet gezien en heeft de ex-vrouw geadviseerd geen belastingaangifte te doen. Hij heeft dus een “schrijnend tekort aan kennis” van wat alleen al het voeren van de accountantstitel met zich meebrengt. Daardoor heeft hij in strijd gehandeld met vier van de vijf fundamentele beginselen.

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.