Tuchtrecht

Bedreiging objectiviteit genegeerd als zakenpartner

Een accountant-administratieconsulent heeft ten onrechte geen bedreiging van zijn objectiviteit gesignaleerd toen hij samen met een klant een onderneming begon, maar non-assurance-diensten bleef verlenen aan diens andere vennootschappen.

Accountantskamer

Zaaknummers:
17/839 Wtra AK
Datum uitspraak:
23 april 2018
Oordeel:
gegrond
Maatregel:
waarschuwing
Status:
bevestigd, CBb 23 april 2019, 18/828
Vindplaats:
ECLI:NL:TACAKN:2018:23, Samenvatting CBb-uitspraak

Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een accountant-administratieconsulent heeft een onderneming als klant die een softwaretool ontwikkelt en verkoopt. De accountant leent de ondernemer 18.150 euro. Via hun persoonlijke holding worden de ondernemer en de accountant ieder voor de helft eigenaar van de bv die de ontwikkeling van de tool gaat voortzetten. De ondernemer exploiteert de tool via een eigen bv. De accountant leent de exploitatie-bv 66.066 euro en bedingt daarbij bepaalde zekerheden, waaronder een borgstelling door de moeder van de ondernemer.

De gezamenlijke bv maakt na enkele jaren nog steeds verlies en de ondernemer laat de accountant weten dat hij er (deels) mee wil stoppen en elders inkomsten wil proberen te genereren. Er ontstaat een civielrechtelijk geschil en de accountant wil binnen twee weken het uitgeleende geld terug. Na twee weken spreekt hij de moeder van de ondernemer aan als borg.

De ondernemer dient een klacht tegen de accountant in.

Klacht

De accountant:

a. is niet onafhankelijk en objectief geweest in zijn optreden;

b. heeft misbruik gemaakt van zijn positie en gebruik gemaakt van de onwetende en afhankelijke positie van de ondernemer;

c. heeft geen overeenkomst van opdracht opgesteld met de ondernemer en/of diens vennootschappen, terwijl de accountant wel diensten heeft verricht;

d. heeft de ondernemer ten onrechte gedwongen om door te gaan met de onderneming door te dreigen met het eisen van nakoming van de contracten.

Oordeel

De klachtonderdelen b, c en d zijn ongegrond; klachtonderdeel a is gegrond.

Ad a

De accountant moet mogelijke bedreigingen voor een goede naleving van de fundamentele beginselen signaleren en zo nodig toereikende maatregelen te treffen om die bedreiging(en) weg te nemen of terugbrengen tot een aanvaardbaar niveau. Onafhankelijkheid is geen directe vereiste in het kader van non-assurance-dienstverlening. Maar toen de accountant een gezamenlijke onderneming begon met zijn cliënt en ook de accountant van diens vennootschappen bleef (en deels werd), had hij er op grond van artikel 11 VGBA voor moeten waken dat zijn professioneel of zakelijk oordeel op ongepaste wijze werd beïnvloed door de onmiskenbare belangenverstrengeling.

Hoewel de accountant zich niet daadwerkelijk op ongepaste wijze heeft laten beïnvloeden bij zijn afwegingen moest hij de bedreiging wel identificeren en beoordelen. Als hij naar zijn oordeel het fundamentele beginsel van objectiviteit niet kon naleven, had hij de professionele dienst moeten weigeren. Zijn conclusie had hij moeten vastleggen.

De accountant heeft dat niet gedaan omdat hij in zijn optiek niet is opgetreden als accountant. Hij meent niettemin dat hij ruimschoots heeft voldaan aan alle fundamentele beginselen door:

  • de afspraken op schrift te zetten;
  • bij het maken van de afspraken steeds de oordeelsvorming van de objectieve en redelijke derde als uitgangspunt te nemen;
  • bij de feitelijke uitwerking het risico evenredig te verdelen over beide partijen.

Volgens de Accountantskamer gaat het wel degelijk om beroepsmatig handelen, omdat hij voor de werkzaamheden zijn vakbekwaamheid als accountant heeft ingezet. Door samen met zijn cliënt een onderneming te beginnen, was hij verplicht aandacht te besteden aan de bedreigingen voor zijn objectiviteit nu hij zijn werkzaamheden voor de ondernemer en diens onderneming bleef voortzetten en als accountant bleef optreden voor de gezamenlijke onderneming.

Hij heeft de bedreigingen echter niet geïdentificeerd en beoordeeld en er evenmin afdoende waarborgen tegen getroffen.

Ad b, c en d

Uit de geldende gedrags- en beroepsregels volgt niet dat een accountant elke opdracht schriftelijk moet vastleggen. Het is niet aannemelijk geworden dat de accountant concreet misbruik heeft gemaakt van zijn positie en de beweerde onwetende en onafhankelijke positie van de ondernemer. De taakverdeling, die beide partijen overeen waren gekomen, was gebaseerd op de professionele bagage die beiden meebrachten, terwijl ook de accountant zelf een aanzienlijk financieel risico liep. Hij mocht de ondernemer daarom houden aan de contractuele verplichtingen.

Maatregel

Waarschuwing. Door de bedreigingen voor de naleving van de fundamentele beginselen onvoldoende onder ogen te zien en tegen te gaan, heeft de accountant in strijd gehandeld met (de artikelen 21 en 22) van de VGBA en dus ook met het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid.

Annotatie Lex van Almelo

Accountant van de klant blijven, terwijl je samen met hem in zaken gaat, levert al gauw een bedreiging op voor de professionele en zakelijke oordeelsvorming. Ook al is onafhankelijkheid niet direct voorgeschreven voor het verlenen van non-assurance-diensten – mogelijke bedreigingen van de fundamentele beginselen moeten onder ogen worden gezien, moeten worden beoordeeld en moeten adequaat worden geadresseerd. Door een en ander vast te leggen, kan de accountant later aantonen wat hij heeft gedaan.

Om de naleving van de fundamentele beginselen te waarborgen is het in dit geval niet voldoende om de afspraken met de cliënt:

  • op schrift te zetten;
  • te maken met het oordeel van de objectieve en redelijke derde in het achterhoofd;
  • zo uit te werken dat het risico evenredig wordt verdeeld over beide partijen.

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.