Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een ondernemer moet volgens het Gerechtshof ’s Hertogenbosch 31.225,25 euro betalen aan de curator van een failliete bv. De ondernemer vraagt een accountant-administratieconsulent met een eenmanszaak om een verklaring balansgegevens per 11 december 2017 op te stellen. De accountant levert de gevraagde verklaring nog dezelfde dag. Zijn bevindingen zijn onder meer:

• in verband met een vordering staan op de balans twee waarborgsommen die zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde;
• er is geen aanleiding om deze vordering af te waarderen naar een lagere waarde;
• de onderneming heeft een schuld van 29.843,84 euro aan een leverancier, waarmee de ondernemer naar eigen zeggen een juridische procedure voert;
• op de balans staat een vordering op de Belastingdienst van 7.949 euro wegens te veel betaalde omzetbelasting;
• deze vordering is onderdeel van de fiscale eenheid die de bv voor de omzetbelasting vormt met twee andere bv’s;
• dezelfde drie vennootschappen vormen ook een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting;
• de kredietrelatie voor het concern, waarvan de onderneming deel uitmaakt, is ingelost; het concern bankiert op creditbasis;
• de vordering op een zustervennootschap is ingelost.

De curator vraagt de Rechtbank Limburg om de bv, waarvoor de accountant de verklaring heeft opgesteld, failliet te verklaren. De rechtbank wijst die vordering af en zegt daarbij over de verklaring van de accountant dat die:

• niet slaat op de juridische werkelijkheid;
• gezien het karakter van de faillissementsprocedure voldoende is weerlegd.

De curator dreigt een tuchtklacht in te dienen tegen de accountant als deze niet snel vierentwintig vragen beantwoordt. De advocaat van de accountant dreigt op zijn beurt de curator aansprakelijk te stellen voor de schade van een tuchtklacht. De curator dient een klacht in tegen de accountant.

Klacht

De accountant heeft niet voldaan aan NV COS 4400 door niet te vermelden:

1. a. dat de opdracht is uitgevoerd volgens deze standaard;
   b. op basis van welke financiële en/of niet-financiële informatie hij precies de werkzaamheden heeft uitgevoerd;
   c. of hij onafhankelijk of niet onafhankelijk van de opdrachtgever optrad;
   d. wat het doel van de verklaring was;
   e. welke specifieke werkzaamheden hij heeft uitgevoerd;
   f. dat er geen controle- of beoordelingsopdracht is uitgevoerd en dat daarom geen zekerheid wordt verstrekt;
   g. dat hij wellicht andere onderwerpen zou hebben geconstateerd die voor rapportering in aanmerking kwamen als hij aanvullende werkzaamheden zou hebben uitgevoerd dan wel een controle- of een beoordelingsopdracht;
   h. dat de verspreiding van het rapport beperkt is tot degenen met wie de uit te voeren werkzaamheden zijn overeengekomen, terwijl de accountant wist dat het stuk zou worden gebruikt in een gerechtelijke procedure;
   i. dat het rapport alleen betrekking heeft op de gespecificeerde elementen, posten, onderwerpen of de aangegeven financiële en niet-financiële informatie en dat de balans als geheel niet valt onder de reikwijdte van het rapport;
   j. op de verklaring wat de naam van het accountantskantoor en het inschrijfnummer bij de Kamer van Koophandel zijn.
2. Verder heeft de accountant zich niet toetsbaar opgesteld en gedreigd de kosten van onderhavige tuchtklacht te verhalen op de klager.

Oordeel

De klachtonderdelen 1a, 1b, 1d, 1e, 1f, 1g, 1h en 2 zijn gegrond. De andere klachtonderdelen zijn ongegrond.

Ad 1a

De Accountantskamer stelt vast dat in de verklaring niet staat dat het om een opdracht volgens Standaard 4400 gaat. De accountant heeft dit bevestigd.

Ad 1b

De accountant heeft weliswaar de posten genoemd die tijdens het onderzoek op de balans stonden, maar hij heeft daarmee niet, althans onvoldoende, gespecificeerd op basis van welke financiële en/of niet-financiële informatie hij zijn werkzaamheden heeft uitgevoerd.

Ad 1c

In Standaard 4400 (paragraaf 18 aanhef en onder f) staat dat de accountant het in het rapport van feitelijke bevindingen moet vermelden als hij niet onafhankelijk is van de entiteit. De accountant hoeft dus niet altijd zijn hoedanigheid te vermelden. De curator heeft niet aannemelijk gemaakt dat de accountant niet onafhankelijk was.

Ad 1d

Volgens Standaard 4400 (paragraaf 18.g) moet de accountant het doel beschrijven waarvoor de overeengekomen specifieke werkzaamheden zijn uitgevoerd. Dat heeft de accountant niet gedaan. Zelfs als het doel zou volgen uit de verklaring, de verklaring met geen ander doel zou zijn gebruikt en dat allemaal klip en klaar zou zijn dan heeft de accountant niet voldaan aan dit vereiste. In hoeverre de accountant de beschrijving bewust achterwege heeft gelaten, doet niet ter zake, omdat voor schending van paragraaf 18.g geen opzet is vereist.

Het doel van de verklaring was wellicht duidelijk voor de partijen die al betrokken waren bij de kwestie, maar voor een buitenstaander is dat niet zo. Als de accountant een verklaring in het verkeer brengt, moet hij erop bedacht zijn dat ook (relatieve) buitenstaanders daarvan kennis nemen.

Ad 1e

Onder tijdsdruk heeft de accountant vergeten de uitgevoerde werkzaamheden te beschrijven in de verklaring. Dat de werkzaamheden wel zijn uitgevoerd en ook in de opdrachtbevestiging staan, maakt niet uit.

Ad 1f

De accountant heeft toegegeven dat hij ten onrechte heeft vergeten te noteren dat er geen controle- of beoordelingsopdracht is uitgevoerd en dat derhalve geen zekerheid wordt verstrekt. Dat de inhoud van de verklaring geen afbreuk zou doen aan de werkelijkheid maakt voor de tuchtrechtelijke verwijtbaarheid niet uit.

Ad 1g

De accountant heeft toegegeven dat hij had moeten vermelden dat hij wellicht andere onderwerpen zou hebben geconstateerd die voor rapportering in aanmerking zouden zijn gekomen als hij aanvullende werkzaamheden zou hebben uitgevoerd dan wel een controle- of een beoordelingsopdracht.

Ad 1h

Volgens Standaard 4400 (paragraaf 18.l) moet de accountant vermelden dat de verspreiding van het rapport beperkt is tot degenen met wie hij de werkzaamheden is overeengekomen. De accountant geeft toe dat deze vermelding ontbreekt in het rapport. Met zijn verweer dat zo’n vermelding niets toevoegt omdat een rapport van feitelijke bevindingen voor geen enkel ander doel te gebruiken is, miskent de accountant het belang van dit voorschrift. Dit geldt te meer nu hij van meet af aan wist dat zijn rapport zou worden gebruikt in een gerechtelijke procedure.

Ad 1i

Volgens Standaard 4400 (paragraaf 18.m) moet – “indien van toepassing” - in het rapport staan dat het alleen gaat over de gespecificeerde elementen, posten, onderwerpen of de aangegeven financiële en niet-financiële informatie. Voor zijn financiële overzicht rapporteert de accountant in dit geval niet over de hele balans van de opdrachtgever. De curator heeft onvoldoende aannemelijk heeft gemaakt dat paragraaf 18.m in deze situatie van toepassing is. Daarom is de bedoelde mededeling in dit geval niet verplicht.

Ad 1j

Toen de accountant de verklaring afgaf was het inschrijfnummer van zijn eenmanszaak bij de Kamer van Koophandel kennelijk nog niet beschikbaar. Dat de accountant toen een accountantspraktijk voerde onder een andere naam heeft de curator niet aannemelijk gemaakt.

Ad 2

In het belang van een goede uitoefening van het accountantsberoep moet de accountant zich altijd toetsbaar opstellen. Hij mag potentiële klagers daarom niet onder druk zetten om geen tuchtklacht tegen hem in te dienen.

In een e-mail schrijft de advocaat van de accountant: “In geval u ervoor kiest in de tussentijd zich toch te wenden tot de Accountantskamer dan houd ik u op voorhand namens cliënt persoonlijk aansprakelijk voor de kosten die gepaard zullen gaan met het aldaar te voeren verweer.” Elders schrijft de advocaat over de mogelijke aansprakelijkheidstelling door de curator: “Cliënt houdt zich onverkort het recht voor de handelwijze van de curator in dezen te laten beoordelen en al zijn kosten op hem te verhalen.”

Wat de bedoeling van de accountant ook geweest is – de curator kon de geciteerde passages opvatten als druk om geen tuchtklacht in te dienen. De accountant stond achter deze passages en heeft in strijd gehandeld met het belang van een goede uitoefening van het accountantsberoep.

Maatregel

Waarschuwing. De verklaring voldeed niet aan de voorschriften uit paragraaf 18 van Standaard 4400. Daardoor heeft de accountant het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid geschonden. Verder heeft hij ontoelaatbare druk uitgeoefend om geen tuchtklacht in te dienen.

Daar staat tegenover dat hij:

• zijn fouten ten aanzien van de verklaring heeft toegegeven;
• op de zitting heeft laten blijken dat hij het verwijtbare karakter van zijn eigen handelen inziet;
• op de zitting heeft gezegd dat hij lering heeft getrokken uit de gang van zaken.

Annotatie Lex van Almelo

Een eenpitter levert zijn opdrachtgever nog dezelfde dag de gevraagde verklaring balansgegevens, maar negeert NV COS 4400 daarbij volledig. De Accountantskamer loopt in deze uitspraak vrijwel alle vereisten langs waaraan een rapport van feitelijke bevindingen volgens paragraaf 18 van de standaard moet voldoen. Dat is in ieder geval een les voor deze accountant die net voor zichzelf was begonnen.

Verder zegt de Accountantskamer opnieuw dat je potentiële klagers niet onder druk mag zetten om geen tuchtklacht in te dienen. Als accountant moet je je “toetsbaar opstellen”.