Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een zoon neemt als kok de lunchroom over van zijn vader. Hij geeft de administratie van de eenmanszaak in handen van zijn schoonvader, die staalconstructeur was, maar een boekhoudcursus heeft gevolgd bij een accountantskantoor.

De lunchroomeigenaar gaat akkoord met een accountant-administratieconsulent, die de jaarrekening samenstelt, de salaris- en personeelsadministratie op zich neemt en de belastingaangiften verzorgt. De ondernemer kiest voor de optie om het online boekhoudpakket Accountview te gebruiken. Een fiscaal jurist van het accountantskantoor verzorgt de aangiften omzetbelasting en inkomstenbelasting 2012.

Medio 2013 verhuist de lunchroom. De eigenaar breidt het assortiment uit met diners. De accountant-administratieconsulent vertrekt bij het kantoor, waarna een registeraccountant van hetzelfde kantoor de klant in mei 2014 overneemt. De accountant stelt in 2013 ieder kwartaal de btw-aangiften 2013 op, nadat zij van de schoonvader de omzetgegevens, de kopieën van de bankafschriften en een voorraadopgave heeft ontvangen. Zij verwerkt de loonjournaalpost, de afschrijvingen en de voorraadmutaties en sluit de bankafschriften aan met de bankstand in Accountview, zoals de lunchroomeigenaar die heeft opgegeven.

In juni 2014 geeft de accountant een samenstellingsverklaring af bij de jaarrekening 2013. Daarvoor heeft zij de omzet- en kostprijsontwikkelingen van de lunchroom in kaart gebracht, vergeleken met de branchegegevens en een en ander besproken met de eigenaar. De accountant laat een fiscaal jurist van haar kantoor de ib-aangifte 2013 verzorgen.

In juni 2015 komt de Belastingdienst langs voor een boekenonderzoek. De belastinginspecteur stuurt de lunchroom een informatiebeschikking, omdat de administratie op de volgende punten niet voldoet aan de wettelijke normen:

• voorraadadministratie;
• onttrekking goederen voor privé;
• uitval van goederen;
• gratis drankjes;
• relatiegeschenken;
• bestelbonnen;
• samenstelling lunches en diner.

De eigenaar maakt pro forma bezwaar tegen deze beschikking. Een bedrijfsadviseur analyseert de bevindingen van de belastinginspecteur en vergelijkt de omzet die de lunchroom heeft opgegeven met de theoretische omzetberekening van de inspecteur. Met onderbouwde mutaties komt hij op een lager bedrag, waarbij het resterende verschil van 1702,48 euro “waarschijnlijk te verwaarlozen” is.

De Belastingdienst herziet zijn conclusies en bevindingen gedeeltelijk en overlegt uitvoerig met de lunchroomeigenaar over een vaststellingovereenkomst. Daarin wordt onder meer afgesproken dat:

• de omzet met 40.000 euro wordt gecorrigeerd;
• de ondernemer de correcties en de vergrijpboete accepteert.

De Belastingdienst legt de lunchroom hierna 38.947 euro aan (navorderings)aanslagen op en 6796 euro aan vergrijpboetes.

De ondernemer beëindigt de samenwerking met het accountantskantoor en kondigt aan de schade te zullen verhalen op het kantoor. Als het kantoor elke aansprakelijkheid voor de geleden schade van de hand wijst, dient de ondernemer een klacht tegen de accountant in.

Klacht

De accountant heeft verzuimd na te gaan of:

• de financiële gegevens 2013, die de lunchroomeigenaar aanleverde voor de verwerking en de wettelijke presentatie, voldeden aan de eisen van de Belastingdienst;
• er een noodzaak was om die informatie te verifiëren.

Oordeel

Volgens de accountant:

• was de klant zelf verantwoordelijk voor administratie;
• had zij geen reden om te twijfelen aan de administratievoering;
• had de klant als chef-kok voldoende (horeca)ervaring om te weten welke eisen de Belastingdienst stelt aan de administratie van een horecaonderneming;
• werd de klant bij de administratievoering bijgestaan door zijn schoonvader en had hij een adviseur bedrijfsvoering;
• is in de contacten met de klant niet gebleken dat de ondernemer en zijn schoonvader niet wisten hoe zij de administratie moesten voeren;
• heeft zij voldoende inzicht gekregen in de voorraad dankzij de kwartaalvoorraadoverzichten die de klant opstelde aan de hand van tellingen van de voorraad en dankzij de behaalde omzet die werd doorgegeven in Accountview;
• waren de onttrekking van goederen voor privé, de uitval van goederen, de gratis drankjes en de relatiegeschenken al verwerkt in deze gegevens;
• was het voor het samenstellen van de jaarrekening niet noodzakelijk kennis te nemen van de bestelbonnen en de registratie van de samenstelling van lunches en diners;
• lieten de aangiften omzetbelasting in 2013 geen onverklaarbare afwijkingen zien vergeleken bij de aangiften over eerdere jaren;
• waren er geen signalen dat de administratievoering ontoereikend was.

De Accountantskamer wijst op de paragrafen 13 en 14 van Standaard 4410 (zoals die destijds gold). Die komen erop neer dat een samensteller in beginsel geen inlichtingen hoeft in te winnen bij de klant om de betrouwbaarheid en volledigheid van de verstrekte informatie vast te stellen of verifiëren. Als de accountant echter constateert dat die gegevens onjuist, onvolledig of anderszins onbevredigend zijn, moet zij of hij meer doen.

Op grond van artikel 20 van de VGBA moet de accountant dit professioneel beoordelen. De Accountantskamer heeft in 2015 al gezegd dat fiscale werkzaamheden op zich buiten het toepassingsbereik van Standaard 4410 vallen, maar dat het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid wel eenzelfde handelwijze voorschrijft.

Tegen deze achtergrond heeft de klant niet aannemelijk gemaakt dat de samenstelster de ontvangen informatie aan een nader onderzoek had moeten onderwerpen. Er waren geen duidelijke aanwijzingen dat de verstrekte informatie onvolledig was. In de contacten met de lunchroomeigenaar en zijn schoonvader hoefde de accountant niet te merken dat de twee de administratie niet op orde hadden. Volgens de opdrachtovereenkomst waren de eigenaar en de schoonvader zelf verantwoordelijk voor de administratie. Dat de klant een beginnend ondernemer was, maakt niet uit. Maarrr…

Privé-onttrekkingen

Privé-onttrekkingen horen een expliciet aandachtspunt te zijn bij de ob-aangifte, omdat deze mede de hoogte van de btw-afdracht bepalen. Daarom moeten privé-onttrekkingen apart worden geadministreerd. Bij het verzorgen van de ob-aangiften moet de accountant dus kijken of en in welke mate sprake is van privé-onttrekkingen. De accountant heeft hiervoor een standaardvraag opgenomen op het ob-aangifteformulier. De accountant heeft hierbij ‘nul’ ingevuld, omdat de klant haar had verteld dat hij alleen voorraad mee naar huis nam die over de datum was. De accountant heeft hier geen specifieke vraag over gesteld.

Bij gebrek aan een deugdelijke administratie van privégebruik had de accountant echter meer informatie moeten vragen, zeker nu het gaat om een horecaonderneming waarbij privégebruik zeer gebruikelijk is. Door dit achterwege te laten en het privégebruik af te leiden uit andere informatie heeft de accountant in strijd gehandeld met het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid.

Maatregel

Waarschuwing.

Annotatie Lex van Almelo

De uitspraak bevat geen nieuws en onderstreept dat de samensteller ook bij een belastingaangifte mag afgaan op de informatie die de klant aanreikt, tenzij de accountant constateert dat die gegevens onvolledig, onjuist of anderszins onbevredigend zijn. In dit geval ontbrak het aan gegevens over privégebruik. Bij de ob-aangifte van horecaondernemingen moet privégebruik een punt van aandacht zijn. De accountant had de informatie hierover niet mogen afleiden uit andere gegevens, maar had expliciet moeten vragen om meer gegevens.