Tuchtrecht

Onbevoegde dividenduitkering verwerkt zonder navraag

Een accountant-administratieconsulent, die de jaarrekening samenstelde van een verkochte bv, heeft bij de verwerking van een dividenduitkering wel de uitkeringstoets en balanstest gedaan, maar heeft daarbij niet gecontroleerd of het bestuur ermee akkoord was.

Accountantskamer

Zaaknummers:
18/137 en 18/138 Wtra AK
Datum uitspraak:
04 maart 2019
Oordeel:
niet ontvankelijk / deels gegrond
Maatregel:
waarschuwing resp. geen
Status:
niet-ontvankelijk verklaarde klachtonderdelen in hoger beroep terugverwezen naar Accountantskamer
Vindplaats:
ECLI:NL:TACAKN:2019:17, Samenvatting AK-uitspraak terugverwezen klachtonderdelen

Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een besloten vennootschap koopt een andere bv. Omdat de financiering niet rond komt en de bieding aanvankelijk te laag is, heeft de aankoop veel voeten in de aarde. Maar uiteindelijk neemt de koper in januari 2014 de aandelen over van de verkoper. Een accountant-administratieconsulent heeft de jaarrekeningen 2012 en 2013 van de verkochte bv samengesteld en daarbij een samenstellingsverklaring afgegeven.

Een kantoorgenoot van de AA, een registeraccountant, vertegenwoordigde de verkoper bij de overname en voorzag de koper en diens corporate finance-adviseur onder meer van financiële prognoses.

In de koopovereenkomst staat onder meer dat:

  • de accountant van de verkoper de conceptjaarrekening over 2013 ter beschikking zal stellen aan de koper;
  • de verkoper de conceptjaarrekening zo spoedig mogelijk na opstelling aan een onderzoek mag onderwerpen om vast te stellen hoeveel dividend hij (nog) krijgt over 2013.

De AA voert in januari 2014 een balanstest en uitkeringstoets uit voor het bestuur van de verkochte bv. De ava besluit dezelfde dag om aan de verkopende aandeelhouder een bedrag als dividend uit te keren dat even hoog is als de begrote winst in de conceptjaarrekening. In mei 2014 krijgt de vertegenwoordiger van de koper een e-mail van een financiële man van de verkochte bv. Daarin staat dat:

  • de financiële man een overzicht heeft gemaakt van alle producten die in januari geleverd zijn en in december gefactureerd;
  • de RA hem heeft gezegd dat er een correctie van 277 duizend euro zal worden doorgevoerd in de jaarrekening 2013;
  • de orders, die volgens afspraak in januari zouden worden geleverd, in december zijn gefactureerd en geleverd en dus ten onrechte als omzet zijn geboekt in het oude jaar;
  • de RA dit niet wilde corrigeren, omdat met de nieuwe eigenaar zou zijn afgesproken om orders naar voren te trekken.

De vertegenwoordiger van de koper schrijft aan de verkoper dat:

  • de situatie die hij heeft aangetroffen bij de gekochte bv anders is dan de verkoper hem heeft voorgespiegeld;
  • de verkoper zich wellicht kan voorstellen dat de koper, de bank en de medeaandeelhouders van de koper zich zorgen maken.

Een paar dagen later geeft de AA een samenstellingsverklaring af bij de jaarrekening 2013. De werkelijke EBIT valt de koper tegen. De financiële man van de verkochte bv deelt mee dat er orders “naar voren gehaald” waren die begin en midden januari zouden worden geleverd. Op deze manier kon de verkoper voldoen aan de omzet- en winstverwachting die hij had afgegeven. De financiële man had nog aangegeven dat hij dit niet correct vond, maar de verkoper zei dat het toch echt op deze manier moest gebeuren.

De accountant van de verkoper (een derde accountant) vertelt de vertegenwoordiger van de koper desgevraagd dat hij twee specificaties heeft ontvangen:

  • eentje van de verschoven omzet ad 249 duizend euro met een marge van 166 duizend euro;
  • eentje van de containers die in januari 2014 zijn binnengekomen, waaruit blijkt dat 1021 containers niet zijn geleverd in 2013 en dus terecht niet in 2013 als omzet zijn verantwoord.

Nadat de gekochte bv failliet is verklaard, dient de koper een klacht tegen de RA en de AA in bij de Accountantskamer.

Klacht

De registeraccountant heeft:

a. actief meegewerkt aan financiële malversaties, althans de financiële malversaties bewust verzwegen, waardoor in de jaarrekening 2013 de balanspost ‘vooruit gefactureerde omzet’ ad 277 duizend euro werd opgenomen;

b. verzuimd de koper te informeren over een omzetdeel van 248 duizend* euro dat bestemd was voor 2014 en verzuimd deze zo te corrigeren dat het resultaat daarvan in 2014 zou vallen en niet heimelijk in 2013;

c. de overeenkomst ondertekend namens de verkoper/eigenaar, terwijl hij wist dat dit verwijtbaar was;

d. de koper het recht ontnomen om de transactie af te blazen of te veranderen, door de kernvoorwaarde van de aandelentransactie bewust te manipuleren en verzwijgen.

De accountant-administratieconsulent heeft:

e. actief meegewerkt aan financiële malversaties, althans de financiële malversaties bewust verzwegen, waardoor in de jaarrekening 2013 de balanspost ‘vooruit gefactureerde omzet’ ad 277 duizend euro werd opgenomen;

f. verzuimd de koper te informeren over een omzetdeel van 248 duizend euro dat bestemd was voor 2014 en verzuimd deze zo te corrigeren dat het resultaat daarvan in 2014 zou vallen en niet heimelijk in 2013;

g. de koper het recht ontnomen om de transactie af te blazen of te veranderen, door de kernvoorwaarde van de aandelentransactie bewust te manipuleren en verzwijgen;

h. bij zijn samenstelwerkzaamheden voor de jaarrekening 2013 voordat hij de dividenduitkering van de bv goedkeurde, verzuimd te controleren of het dividendbesluit was goedgekeurd op basis van de wettelijk vereiste balanstest en uitkeringstoets.

Oordeel

Op één na zijn alle klachtonderdelen niet-ontvankelijk, omdat deze (net) te laat zijn ingediend. Alleen klachtonderdeel h is gegrond.

De AA had een samenstellingsopdracht, waarop de toenmalige versie van de NV COS 4410 van toepassing was. Een accountant moet dus ook samenstellingswerkzaamheden professioneel, vakbekwaam en zorgvuldig uitvoeren. Als hij constateert of hoort te constateren dat de ontvangen gegevens onjuist, onvolledig of anderszins onbevredigend zijn, mag hij deze gegevens niet zonder meer verwerken. Hij moet dan vragen om nadere informatie en die informatie verifiëren. Als hij de gevraagde gegevens niet krijgt of de opdrachtgever niet de noodzakelijke aanpassingen doorvoert, moet hij de opdracht teruggeven.

In artikel 2:216 van het Burgerlijk Wetboek staat onder meer dat:

  • de algemene vergadering van aandeelhouders de bestemming van de winst bepaalt;
  • een besluit om dividend uit te keren geen gevolgen heeft zolang het bestuur dat niet heeft goedgekeurd;
  • het bestuur de goedkeuring alleen kan weigeren als het weet of redelijkerwijs moet voorzien dat de vennootschap na de uitkering haar opeisbare schulden niet meer kan betalen;
  • het bestuur van een besloten vennootschap daarom bij elk soort uitkering van vermogen aan aandeelhouders moet nagaan of die uitkering verantwoord is gezien de belangen van de vennootschap en de schuldeisers;
  • het bestuur de geoorloofdheid van een uitkering beoordeelt aan de hand van een balanstest en een uitkeringstoets;
  • als het bestuur meent dat de vennootschap na de uitkering niet meer haar opeisbare schulden kan voldoen, moet het bestuur het uitkeringsbesluit van de aandeelhoudersvergadering niet goedkeuren.

De AA zegt dat hij voor het bestuur van de verkochte bv de balanstest en uitkeringstoets heeft uitgevoerd en heeft vastgesteld dat er geen beletsel was om een bedrag ter hoogte van de begrote winst uit te keren als dividend aan de verkoper. De accountant voegt eraan toe dat hij hierbij heeft gehandeld conform de afspraken uit de koopovereenkomst, die inhouden dat:

  • een bedrag ter hoogte van de winst als dividend zou worden uitgekeerd aan de verkoper en ter afrekening van de verhoudingen tussen verkoper en de vennootschap, nadat het (voorlopig) resultaat over 2013 bekend zou zijn;
  • de accountant vóór de levering van de aandelen zou vertellen wat zijns inziens de winst over 2013 was en hoeveel dividend moest worden uitgekeerd;
  • de verkoper van de bv een dividendbesluit zou nemen en de dividend aan zichzelf zou laten uitkeren.

De accountant heeft vastgesteld dat de uitkering mogelijk en verantwoord was, gezien de hoogte van de reserves en de eisen aan de hoogte van het vermogen. De accountant heeft verder de voorzienbare schulden op het moment van de uitkering vastgesteld en geconcludeerd dat de vennootschap na de uitkering aan haar betalingsverplichtingen zou kunnen blijven voldoen.

De accountant had volgens de Accountantskamer echter bij het bestuur van de bv moeten navragen of was voldaan aan de formele vereisten om dividend uit te keren aan de aandeelhouder nu:

  • het bestuur van de bv het uitkeringsbesluit niet had goedgekeurd;
  • de accountant wist dat koper en verkoper afspraken hadden gemaakt over het uitkeren van dividend.

Door geen navraag te doen, heeft de accountant in strijd gehandeld met het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid.

Maatregel

Waarschuwing. De accountant heeft bij zijn samenstelwerkzaamheden weliswaar gedaan wat in de koopovereenkomst was afgesproken en de dividenduitkering verwerkt in de jaarrekening 2013. Daarbij heeft hij echter verzuimd vast te stellen of was voldaan aan de formele vereisten voor het uitkeren van dividend.

Annotatie Lex van Almelo

De samenstellend accountant deed wel de balanstest en de uitkeringstoets alvorens de dividenduitkering te verwerken in de jaarrekening. Maar hij vergat ten onrechte te controleren of niet alleen de ava, maar ook het bestuur van de vennootschap akkoord was met de aderlating. Dat was in dit geval bepaald geen formaliteit. Het dividend ging namelijk naar de verkoper van de vennootschap, terwijl de uitkering ten koste ging van de koper. In het verkoopcontract was dit zo afgesproken, meende de accountant te weten. Maar hij is niet nagegaan of dit zo was en of het bestuur ermee akkoord ging.

De dividenduitkering staat niet op zichzelf, want de koper werd ook in het pak genaaid door een kwart miljoen aan omzet naar het oude boekjaar te halen. De samensteller wist daar waarschijnlijk van en zijn kantoorgenoot, een registeraccountant die de overname begeleidde, evenzeer. De klacht over hun betrokkenheid bij de financiële malversaties wordt echter niet inhoudelijk behandeld, omdat die net te laat is ingediend.

Dat het grootste deel van de klacht niet is behandeld, komt de betrokken accountants waarschijnlijk goed uit. Gezien de correspondentie over de overname, die de Accountantskamer uitgebreid weergeeft in de uitspraak, heeft het er alle schijn van dat beide accountants inderdaad actief hebben meegewerkt aan de financiële malversaties. Het geschuif met omzet om de koper te benadelen, lijkt mij niet integer en schadelijk voor de reputatie van het accountantsberoep. Dat de boekhoudfraude met een sisser afloopt, is in die zin gunstig. Maar misschien was het beter geweest als de tuchtrechter de betrokken accountants een afkeurend signaal had kunnen geven. Ik zeg misschien, want het is niet aan mij om te oordelen.

*) de specificatie van 249 duizend euro, het verschoven ‘omzetdeel van 248 duizend euro en de balanspost ‘vooruit gefactureerde omzet’ ad 277 duizend euro sluiten niet op elkaar aan.

reacties

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.