Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een bloembollenbedrijf heeft een hoofdlicentie om de leliesoort Dalian te kweken op het zuidelijk halfrond. Als de directeur van het bedrijf een dodelijke ziekte blijkt te hebben, gaat hij op zoek naar kopers van sublicenties. Een coöperatie, waarvan een registeraccountant bestuurder is, bemiddelt bij de verkoop. Medio 2016 worden het bedrijf en een contractteler, met wie de Dalian-kweker samenwerkte, het eens over de voorwaarden voor de verkoop. De koper zal twee ton betalen in vier termijnen.

Na het overlijden van de directeur neemt zijn zwager de directie van het bloembollenbedrijf over. Hij maakt bezwaar tegen de koop, omdat de conceptovereenkomst nooit is goedgekeurd door een bevoegd persoon. Maar in werkelijkheid vermoedelijk omdat hij het een slechte deal vindt. Hij vraagt de coöperatie om het geschil voor te leggen aan het scheidsgerecht Bloembollenhandel, ook al is het bloembollenbedrijf geen lid van de Koninklijke Algemeene Vereeniging van Bloembollencultuur (KAVB). Een maand later verkoopt de zwager de aandelen van het bedrijf aan een derde.

Begin 2019 laat de zwager aan de accountant weten dat:

• er aanwijzingen bestaan voor onregelmatigheden en strafbare feiten rond de transactie;
• hij een onderzoeksbureau een onderzoek laat doen;
• de accountant vriendelijk wordt verzocht om mee te werken aan dit onderzoek.

De accountant meldt de zwager dat de coöperatie geen aanleiding ziet om aan het onderzoek mee te werken. Als het onderzoeksbureau hem het concept-rapport toestuurt voor commentaar nodigt de coöperatie de onderzoekers uit voor een gesprek, waarbij de accountant aanwezig is. Een paar weken later reageert de accountant schriftelijk op het concept-rapport.

In het definitieve rapport concluderen de onderzoekers dat de transactie niet rechtsgeldig en ook niet integer tot stand is gekomen en dat de coöperatie de schade zou moeten vergoeden. Volgens het bureau bedraagt de schade 1.271.193 euro, te weten de lagere waarde van de aandelen in het bloembollenbedrijf door de verkoop van de sublicenties.

De raad van commissarissen laat vervolgens een intern onderzoek uitvoeren naar de transactie en concludeert dat er geen aanwijzingen zijn dat de transactie op onrechtmatige wijze tot stand is gekomen. De coöperatie stelt de zwager op de hoogte en de accountant schrijft dat hij geen aanleiding ziet om met de zwager in gesprek te gaan.

De zwager dient een klacht tegen de accountant in bij de Accountantskamer.

Klacht

De accountant heeft de waarheidsvinding en de integriteit volledig laten varen om een aansprakelijkheidsprocedure te voorkomen.

Oordeel

De klacht is ongegrond.

Volgens de accountant was er geen sprake van onregelmatigheden en is de transactie rechtsgeldig tot stand gekomen. Daarom vond hij het niet nodig om:

• de klacht van de zwager voor te leggen aan het scheidsgerecht Bloembollenhandel;
• (aanvankelijk) niet mee te werken aan het onderzoek van het onderzoekbureau;
• geen minnelijke regeling te treffen met de zwager.

Volgens vaste jurisprudentie van de Accountantskamer mag een accountant in een zakelijk conflict een verdedigbaar civielrechtelijk standpunt innemen en kenbaar maken. Tenzij er bijzondere omstandigheden zijn waarom een accountant zich met het oog op de fundamentele beginselen anders had moeten opstellen. Dat is bijvoorbeeld zo als de accountant bewust een onjuist of misleidend standpunt inneemt of als hem/haar dit in sterke mate verweten kan worden.

De zwager heeft niet aannemelijk gemaakt dat hier sprake is van bijzondere omstandigheden, noch dat de accountant anderszins in strijd heeft gehandeld met de gedrags- en beroepsregels, want:

• hij hoefde het geschil (volgens het reglement van de coöperatie) niet voor te leggen aan het scheidsgerecht Bloembollenhandel;
• als de zwager lid was geweest van de KAVB zou hij het geschil zelf hebben kunnen voorleggen aan het scheidsgerecht;
• de zwager kon het geschil nu wel voorleggen aan de civiele rechter;
• de coöperatie had er geen belang bij om een procedure bij het scheidsgerecht te beginnen, omdat zij meende dat de transactie rechtsgeldig tot stand was gekomen;
• de levering van de sublicenties aan de contractteler is een kwestie tussen de zwager en de contractteler, waar de coöperatie buiten staat;
• de accountant hoefde niet mee te werken aan het onderzoek van het onderzoeksbureau, maar heeft dat na ontvangst van een deel van het concept-rapport alsnog gedaan;
• de accountant was niet verplicht om een minnelijke regeling te treffen met klager, ook niet nadat het onderzoeksbureau het rapport had uitgebracht;
• het rapport is een partijdeskundigenbericht en de accountant is in dit geval niet gebonden aan de uitkomsten (ook al is het rapport opgesteld door een registeraccountant);
• de accountant/bestuurder heeft beargumenteerd aangegeven dat het rapport een deugdelijke grondslag mist en het vooral het standpunt van de klager weergeeft;
• het is niet aannemelijk geworden dat de accountant feiten heeft verdraaid, onjuiste stellingen heeft ingenomen of heeft geprobeerd het onderzoeksbureau te misleiden.

Het verwijt dat de accountant niet integer is geweest en niet heeft meegewerkt aan de waarheidsvinding is dus onterecht.

Maatregel

Geen.

Annotatie Lex van Almelo

Als de wederpartij in een civielrechtelijk geschil een onderzoeksbureau inschakelt om haar standpunt te onderbouwen, hoef je als accountant/bestuurder niet per se mee te werken aan dat onderzoek. Hoewel de accountant commentaar heeft geleverd op het concept-rapport mist het definitieve rapport volgens hem een deugdelijke grondslag. De accountant/bestuurder heeft dit bij de tuchtrechter beargumenteerd en de klager heeft die argumenten niet tegengesproken. De accountant in business c.q. bestuurder valt mede daarom niets te verwijten.

Als de accountant/bestuurder gelijk heeft en het onderzoeksrapport inderdaad ongefundeerd is, zou de afgeserveerde klager zijn pijlen beter kunnen richten op de registeraccountant die het onderzoek heeft uitgevoerd. Maar ja, omdat de onderzoeker het standpunt van de klager heeft verwoord, heeft de klager geen belang bij zo’n klacht. Die valt dus eerder te verwachten van de accountant in business.