Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een accountant-administratieconsulent stelt de jaarrekeningen samen voor een uitzendbureau dat Polen tewerkstelt in de tuinbouw. Onder verantwoordelijkheid van de accountant voeren kantoorgenoten de loonadministratie en doen fiscale werkzaamheden.

In 2015 komt de Inspectie SZW op het accountantskantoor langs voor een controle. De Inspectie hoort enkele medewerkers van het kantoor, die onder meer verklaren dat:

• het uitzendbureau soms facturen of bankafschriften komt langsbrengen;
• voor de loonadministratie alleen de netto uitbetaalde bedragen doorgeeft per e-mail;
• de loonadministrateur die bedragen bruteerde;
• het kantoor ook desgevraagd geen urenbriefjes kreeg;
• de medewerkers dus niet wisten hoeveel uren er waren gewerkt voor de uitbetaalde bedragen;
• dat de lonen ‘all-in’ waren, dus inclusief vakantiebijslag en vakantiedagen;
• de kantoormedewerkers een steekproef hebben genomen van de urenbriefjes die de klant wel een keer verstrekte;
• die briefjes overeenstemden met de bedragen die stonden op de facturen van het uitzendbureau;
• de administrateur had gehoord dat het bureau schoof met uren, zodat de Polen die een maand werkten en een maand in Polen zaten elke maand hetzelfde loon ontvingen.

De Belastingdienst onderzoekt de aangiften 2012 tot en met 2015 en legt een naheffingsaanslag en boetes op. De Stichting Naleving CAO voor Uitzendkrachten (SCNU) schrijft het uitzendbureau aan omdat de Polen minder loon ontvangen dan in de cao staat. Verder blijkt dat het bureau de Poolse uitzendkrachten niet heeft aangemeld bij het pensioenfonds en nog zeventig mille moet nabetalen. In de loonbetalingen waren geen pensioenpremies begrepen. De SCNU dagvaardt het bureau daarom in mei 2019.

In maart 2018 heeft het accountantskantoor de opdracht voor de verschillende werkzaamheden teruggegeven. Het kantoor is een procedure begonnen wegens wanbetaling. De rechter veroordeelt het bureau om 24.105,17 euro te betalen plus de wettelijke rente en de proceskosten. Dat lukt niet. Het bureau wordt failliet verklaard. In het faillissementsverslag staat onder meer dat:

• de oorzaak van het faillissement volgens de bestuurder is dat het accountantskantoor de administratie niet goed heeft gevoerd;
• het bureau daardoor werd geconfronteerd met (naheffings)aanslagen vanuit de Belastingdienst en het pensioenfonds;
• het bureau niet in staat was om deze bedragen te betalen.

De klant wijt het faillissement dus aan het accountantskantoor en aan de accountant en dient een klacht tegen laatstgenoemde in.

Klacht

De accountant:

a. was verantwoordelijk voor de werkzaamheden voor de loonadministratie, die niet zorgvuldig en vakbekwaam zijn uitgevoerd en is tekortgeschoten in zijn verplichting om de klant tijdens de controles van de Inspectie SZW, de Belastingdienst en de SNCU te informeren en te begeleiden;

b. heeft de opdracht in 2018 teruggegeven zonder redelijke opzegtermijn;

c. is tekortgeschoten in zijn zorgplicht tegenover het uitzendbureau en de eigenaar daarvan;

d. is niet voldoende duidelijk geweest over de werkzaamheden die zijn uitgevoerd onder zijn verantwoordelijkheid en daarvoor opgestelde facturen.

Oordeel

De klachtonderdelen a en d zijn gegrond voor zover die gaan over feiten van na 31 december 2015. De rest van de klacht is ongegrond.

Vaktechnisch verantwoordelijk

De accountant is vaktechnisch verantwoordelijk voor de werkzaamheden die anderen binnen het accountantskantoor uitvoerden voor het uitzendbureau. In artikel 14 van de VGBA staat dat de accountant er dan voor moet zorgen dat zijn medewerkers adequaat zijn toegerust en adequaat worden begeleid. Verder moet hij toezicht houden op hun werkzaamheden en deze beoordelen.

Ad a Overtredingen gedoogd

De klacht spitst zich toe op de loonadministratie en de feilen die de Inspectie SZW, de Belastingdienst en SNCU hebben geconstateerd. Uit het boeterapport van de Inspectie SZW blijkt dat het bureau de Wet minimumloon heeft overtreden vóór 31 december 2015, terwijl de klacht alleen ontvankelijk is voor wat zich nadien heeft afgespeeld.

De Belastingdienst heeft over 2012 tot en met 2015 naheffingen en een boete opgelegd voor het privégebruik van een auto door een werknemer zonder fiscale bijtelling. Het bureau had geen kilometerregistratie bijgehouden en ook niet geregistreerd wie wanneer in welke auto had gereden. Uit een besprekingsverslag blijkt dat het accountantskantoor de klager heeft gewezen op de fiscale aspecten van het privégebruik van een bedrijfsauto.

De SNCU constateerde dat het bureau te lage uurtarieven hanteerde en ten onrechte geen toeslaguren uitbetaalde. Op verzoek van de Poolse werknemers werden in Nederland gewerkte uren gecompenseerd met de tijd die zij in Polen doorbrachten, zodat zij iedere maand een gelijk bedrag aan loon ontvingen. Deze ‘tijd voor tijd’-methode is op zichzelf toegestaan in de tuinbouw.

Het uitzendbureau gaf aan het accountantskantoor door welke nettobedragen per werknemer waren uitbetaald, waarna het kantoor dit terugrekende naar brutobedragen. Het bureau gaf echter niet door welke uren de werknemers precies hadden gewerkt, zodat niet kon worden vastgesteld of zij hadden gewerkt op uren waarvoor een toeslag gold. De werknemers hebben minder loon ontvangen dan waar zij recht op hadden.

Omdat de klant geen toeslaguren betaalde, kon de accountant in verband worden gebracht met het niet-integere handelen van het bureau. De accountant had maatregelen moeten treffen om dit niet-integere handelen te beëindigen. Verder hebben medewerkers die werkten onder verantwoordelijkheid van de accountant minstens één jaar lang herhaaldelijk gewezen op de noodzaak meer gegevens aan te leveren over de uren die werknemers van het uitzendbureau daadwerkelijk hadden gewerkt. Het bureau kwam echter niet over de brug en betaalde ook niet na wat moest worden nabetaald.

Desondanks is het accountantskantoor tot maart 2018 blijven doorwerken voor de klant. De accountant heeft gedoogd dat de klant zich niet hield aan de voorschriften over loonbetaling. Onder deze omstandigheden had hij veel eerder moeten besluiten om de opdracht terug te geven. Het valt hem te verwijten dat hij dit niet eerder heeft gedaan.

Ad b Opzegtermijn

Bij het teruggeven van een opdracht moet de accountant de fundamentele beginselen in acht nemen. Onder de gegeven omstandigheden mocht de accountant zijn opdracht zonder opzegtermijn teruggeven. Hij hoefde de werkzaamheden niet voort te zetten terwijl de klant ondanks herhaald aandringen de benodigde gegevens niet aanleverde.

Bovendien had de relatiebeheerder de klant er sinds 23 februari 2018 herhaaldelijk op gewezen dat de accountant zou stoppen als het bureau de gevraagde gegevens niet alsnog zou aanleveren. De klant heeft ook voldoende tijd gehad om te anticiperen op het vertrek van de accountant. Een week na diens vertrek bleek het bureau een andere accountant te hebben gevonden die de werkzaamheden wilde overnemen. De vertrokken accountant heeft contact gehad met de nieuwe accountant over de werkzaamheden. De vertrokken accountant heeft daarom niet in strijd gehandeld met enig fundamenteel beginsel.

Ad c Zorgplicht

Dit klachtonderdeel is niet concreet onderbouwd.

Ad d Factuurspecificatie

Toen de klant vroeg om een urenverantwoording heeft de accountant alleen maar het aantal uren per categorie medewerker opgegeven plus het bijbehorende uurtarief. Die toelichting is te algemeen. Door desgevraagd geen inzicht te geven in hoe het honorarium voor de verrichte werkzaamheden is bepaald, heeft de accountant in strijd gehandeld met het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid.

Maatregel

Waarschuwing. De accountant heeft onvoldoende gedaan om zich te distantiëren van het niet-integer handelen van derden en er onvoldoende voor gezorgd dat zijn medewerkers inzicht gaven in hoe het honorarium voor de gefactureerde diensten is bepaald. Daardoor heeft betrokkene in strijd gehandeld met de fundamentele beginselen van integriteit en van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid.

Annotatie Lex van Almelo

Los van de NOCLAR moet je op grond van artikel 7 lid 1 van de VGBA vermijden dat je in verband kunt worden gebracht met het niet-integer handelen van jouw klant. Je moet ook maatregelen nemen om dat niet-integer handelen te stoppen. De accountant gaf zijn opdracht pas terug, nadat zijn medewerkers van de loonadministratie meer dan een jaar hadden gesmeekt om gegevens waaruit het aantal gewerkte uren bleek. Later bleek dat de klant de cao, de pensioenvoorschriften en de fiscale bijtelling had ontdoken.

Ironisch genoeg wordt de accountant ook afgerekend op een gebrek aan urenverantwoording. Toen de klant erom vroeg, bleek hij niet in staat te specificeren voor welke werkzaamheden hij en zijn medewerkers de gefactureerde uren hadden gemaakt. Het aantal gewerkte uren per medewerker noemen plus het bijbehorende uurtarief is geen fatsoenlijke specificatie.