Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een accountant-administratieconsulent stelt over 2010, 2011 en 2012 de jaarrekeningen samen voor een nv. De vennootschap is van oorsprong een handel in lingerie en maakt deel uit van de CPG Worldwide Group op Curaçao, die in handen is van de familie G. (De bedrijfsnaam is bekend van een eerdere uitspraak van de Accountantskamer). Als in 2004 het ‘Venezuela valutatoerisme’ op gang komt, stort het lingeriebedrijf zich op wisselservices. Daarbij nemen ‘dollartoeristen’ met hun creditcard Amerikaanse dollars op bij het bedrijf. Een praktijk die bekend staat als ‘swipen’.

De accountant is begonnen met het samenstellen van de jaarrekening 2013 als één van de G-tjes hem in april 2015 vraagt of hij deze jaarrekening 2013 al heeft. De accountant antwoordt per mail dat:

• hij alleen nog maar “een draft” heeft met winst van circa 4 miljoen;
• dit resultaat zal veranderen wanneer de ontbrekende bankstatements van twee banken ingeboekt gaan worden;
• hij graag verneemt waarvoor G. de jaarrekening nodig heeft.

Als G. antwoordt dat hij het nodig heeft “voor een processor”, vraagt de accountant of hij de draft met 4 miljoen wil hebben. Wanneer het antwoord hierop bevestigend is, laat de accountant een medewerkster van zijn kantoor de concept-jaarrekening toesturen. Maar pas nadat zij de term draft en de naam van het accountantskantoor heeft geschrapt.

In het begeleidende briefje schrijft de accountant dat:

• het concept-cijfers zijn;
• het werkelijke resultaat flink kan gaan afwijken van de definitieve jaarrekening 2013;
• er namelijk nog enkele ‘bankrekeningen’ geboekt moeten worden.

Na een strafrechtelijk onderzoek worden twee hoofdverdachten uit de familie G. veroordeeld wegens het medeplegen van valsheid in geschrifte, oplichting en witwassen. Het Openbaar Ministerie opent ook een strafrechtelijk onderzoek naar de accountants en fiscalisten die een rol zouden hebben gespeeld in deze zaak. Nadat de accountant als verdachte is gehoord accepteert deze een transactievoorstel van het OM.

De schikking weerhoudt het OM er niet van een klacht tegen de accountant in te dienen bij de Accountantskamer. Die legt een waarschuwing op, omdat de accountant ten onrechte  crediteurenbedragen en te lage marges heeft opgenomen in de jaarrekeningen. Zowel het OM als de accountant gaan in hoger beroep, maar trekken die hoger beroepen in na overleg. Als het OM erachter komt, dat de accountant een concept-jaarrekening heeft toegestuurd aan G. dient het een nieuwe klacht tegen de accountant in.

Klacht

De accountant heeft een conceptjaarrekening opgestuurd, waarbij de term ‘draft’ en de naam van het accountantskantoor zijn verwijderd, terwijl hij wist dat:

• dit concept zou worden gebruikt tegenover derden;
• de cijfers in het concept materieel zouden afwijken van de definitieve cijfers.

Oordeel

De klacht is gegrond.

De accountant wilde naar eigen zeggen voorkomen dat derden hem of zijn kantoor in verband zouden brengen met de concept-jaarrekening, die nog niet was afgerond en waarbij hij nog geen samenstellingsverklaring kon afgeven. Volgens de accountant heeft hij daarmee gehandeld conform paragraaf 6 van Standaard 4410. Maar hij geeft toe dat het beter was geweest om de term ‘draft’ wel op het stuk te laten staan.

In de concept-jaarrekening waren enkele bankstatements nog niet verwerkt. Daarom moet het hem volgens de Accountantskamer duidelijk zijn geweest dat het stuk onvoldragen was. Hij wist dat de klant het wilde gebruiken tegenover derden, maar heeft desondanks de aanduiding concept laten schrappen. Hierdoor heeft hij in strijd gehandeld met artikel 9 lid 1 van de VGBA en met het fundamentele beginsel van integriteit. De bedreiging heeft hij niet onderkend.

Volgens Standaard 4410 (par. 6) is het tuchtrechtelijk echter niet verwijtbaar dat hij de naam van zijn accountantskantoor van het document heeft laten verwijderen.

Maatregel

Geen. De accountant meende destijds dat hij juist handelde, omdat hij zo voorkwam dat hij en zijn kantoor in verband konden worden gebracht met de concept-jaarrekening terwijl het samenstellingstraject nog niet was afgerond. Hij heeft later schriftelijk erkend dat hij destijds anders had moeten handelen en dat het woord ‘draft’ op de jaarrekening had moeten laten staan.

De Accountantskamer heeft hem in januari 2019 al een waarschuwing opgelegd vanwege de samenstellingsverklaringen voor de jaarrekeningen 2010, 2011 en 2012. Medio 2015 is hij als getuige gehoord in het opsporingsonderzoek, maar toen had hij de concept-jaarrekening 2013 al verstrekt. Dit zou in de eerste klacht hebben gestaan als het OM er eerder achter was gekomen.

In de stukken en op de zitting is uitvoerig uiteengezet dat het indienen van de eerste klacht voor de accountant zowel privé als zakelijk zeer ernstige gevolgen heeft gehad. Een tweede maatregel zou hem onevenredig zwaar treffen. Daarbij speelt mee dat zowel de eerste als de tweede klacht samenhangen met dezelfde kwestie, namelijk het swipen op Curaçao.

Annotatie Lex van Almelo

Een concept-jaarrekening naar buiten brengen zonder dat er ‘concept’ op staat mag niet. De accountant heeft daarom niet-integer gehandeld. Tuchtrechtelijk gezien is het wel toegestaan om op de jaarrekening de naam van het kantoor weg te laten.

Als een klacht gedeeltelijk gegrond wordt verklaard, moet de tuchtrechter in beginsel een maatregel opleggen. Alleen onder bijzondere omstandigheden kan deze daarvan afzien. De Accountantskamer maakt overtuigend duidelijk dat de volgende omstandigheden gegrondverklaring zonder maatregel rechtvaardigen:

• het gaat min of meer om dezelfde zaak;
• voor die zaak is de aangeklaagde al een maatregel opgelegd;
• toen de klager de eerste klacht indiende was het feit uit de tweede klacht nog niet bekend;
• de eerste klacht en waarschuwing hebben voor de accountant zowel privé als zakelijk ‘zeer ernstige gevolgen’ gehad;
• een tweede maatregel in min of meer dezelfde zaak zou de accountant onevenredig zwaar treffen.