Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Vier accountants-administratieconsulenten zijn indirect aandeelhouder van een accountantskantoor. Het kantoor gaat in 2012 een managementovereenkomst aan met een partner, die geen accountant is, en diens persoonlijke houdstervennootschap. In die overeenkomst staan een non-concurrentie- en een relatiebeding, net als in de managementovereenkomsten met deze vier partners.

De bedingen houden onder meer in dat de partner en zijn persoonlijke bv:

• gedurende de looptijd van deze overeenkomst niet op de een of andere manier betrokken mogen zijn bij een onderneming die geheel of gedeeltelijk hetzelfde doel heeft als het accountantskantoor, bijvoorbeeld als aandeelhouder, bestuurder of geldschieter;
• bij het verbreken van de managementovereenkomst niet voor zichzelf of derden direct of indirect contacten mogen (laten) leggen en/of (laten) onderhouden met klanten, medewerkers of andere relaties van het kantoor of daaraan gelieerde ondernemingen;
• bovengenoemde bedingen nog twee jaar gelden nadat de overeenkomst is geëindigd.

Als de betrekkingen bekoelen, vertrekt de partner/niet-accountant en laat hij zijn adviseur diverse civielrechtelijke procedures voeren tegen het kantoor. Deze gemachtigde dient ook een klacht tegen de vier accountants in bij de Accountantskamer.

Volgens klachtonderdeel a hebben de accountants in strijd gehandeld met de fundamentele beginselen van integriteit en onafhankelijkheid door een non-concurrentiebeding en relatiebeding in de managementovereenkomst te zetten.

De Accountantskamer verklaart dit klachtonderdeel ongegrond en een tweede klachtonderdeel gegrond, maar legt geen maatregel op. De gemachtigde tekent hoger beroep aan.

Beroepsgronden

Het is onbegrijpelijk dat de Accountantskamer heeft gezegd dat:

• het non‑concurrentiebeding en het relatiebeding niet onrechtmatig zijn, met als argument dat deze bedingen breed worden gebruikt;
• de bedingen geen negatieve beïnvloeding van de professionele oordeelsvorming in zich hebben.

Oordeel

Het hoger beroep is ongegrond.

Volgens de gemachtigde zijn het non‑concurrentiebeding en het relatiebeding in deze managementovereenkomst in strijd met de fundamentele beginselen van integriteit en onafhankelijkheid, omdat daarmee in de hand wordt gewerkt dat partners geen vrijheid meer hebben om het kantoor te verlaten. Dat zou gebleken zijn bij het vertrek van een andere partner.

Het college stelt vast dat die partner (ook) geen accountant is. Daarom heeft de Accountantskamer terecht gezegd dat het overeenkomen van de genoemde bedingen geen invloed kan hebben op de uitoefening van het beroep van accountant door die partner.

De gemachtigde heeft in eerste instantie meer in het algemeen beweerd dat het aangaan van een managementovereenkomst met zulke bedingen in strijd is met de fundamentele beginselen van integriteit en onafhankelijkheid.

De Accountantskamer heeft dit klachtonderdeel terecht zo opgevat dat dit mede slaat op de vier aangeklaagde accountants, omdat ook zij met dezelfde bedingen akkoord zijn gegaan als de vertrokken partner.

Volgens het college valt het hanteren van zulke bedingen onder het accountantstuchtrecht, want:

• volgens bijvoorbeeld deze uitspraak is de werkingssfeer van het tuchtrecht verruimd bij de inwerkingtreding van de Wab en de intrekking van de Wet RA;
• onder het tuchtrecht vallen sindsdien niet alleen beroepsmatige gedragingen, maar ook andere gedragingen, mits die te allen tijde van invloed zijn op de uitoefening van het beroep (zie onder meer bladzijde 27 en 28 van deze Kamerstukken);
• in de Wab (artikel 42 lid 1) staat dat de accountant “ten aanzien van de uitoefening van zijn beroep” aan tuchtrechtspraak is onderworpen;
• de bedingen slaan op het uitvoeren van accountantswerkzaamheden tijdens of na beëindiging van de overeenkomst.

Volgens het college is het niet zo dat deze bedingen onder geen enkele omstandigheid zijn toegestaan en in strijd met één of meerdere fundamentele beginselen zijn overeengekomen.

De gemachtigde heeft ook niet geconcretiseerd of onderbouwd waarom de bedingen zo beperkend zijn dat de accountants die nooit hadden mogen afsluiten. De algemeen geformuleerde stelling dat het een financiële prikkel voor accountants is om het kantoor niet te verlaten, is onvoldoende om aan te nemen dat de aangeklaagde accountants in dit concrete geval één of meerdere fundamentele beginselen hebben geschonden.

Maatregel

Geen.

Annotatie Lex van Almelo

Een voormalig partner van een accountantskantoor dient via zijn adviseur een klacht in over vier andere partners. Het non-concurrentie- en relatiebeding in de managementovereenkomst zou oneerlijk en niet integer zijn. Omdat deze oud-partner zelf geen accountant is, slaat dit verwijt feitelijk nergens op. Maar omdat de vier overgebleven partners van het kantoor wel accountant zijn en eenzelfde beding hebben in hun managementovereenkomst laat de Accountantskamer toch even weten dat die bedingen gebruikelijk zijn en normaal gesproken toelaatbaar.

In hoger beroep zegt het college dat zulke bedingen niet per se ongeoorloofd zijn of in strijd zijn met één of meerdere fundamentele beginselen. Waarom de bedingen in dit geval zo beperkend zijn dat de accountants die nooit hadden mogen afsluiten, is niet aangetoond. Al met al is er tuchtrechtelijk gezien dus aardig wat ruimte om non-concurrentie- en relatiebedingen te sluiten als of met accountants.