Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een echtpaar sluit in 2008 een koopovereenkomst voor de aankoop van een camping van een recreatiepark. De camping wordt uiteindelijk nooit geleverd. Het echtpaar heeft de camping wel enige tijd geëxploiteerd, maar in 2012 blijkt dat de exploitatie van deze camping niet levensvatbaar is.

De exploitant sluit in 2013 een huur- annex exploitatieovereenkomst met een vennootschap en een maatschap van de dga van het recreatiepark en gaat een andere camping (camping 2) uitbaten. De voorwaarden voor de huur en de exploitatie van deze camping worden nergens schriftelijk vastgelegd. Een administratiekantoor dat de dga van het recreatiepark c.q. de verhuurder heeft opgezet verzorgt vanaf 2013 de administratie voor de exploitant.

In 2017 worden de verhuurder en de exploitant beiden klant bij hetzelfde accountantskantoor. De opdrachtbevestigingen worden niet schriftelijk vastgelegd. Omdat het administratiekantoor fouten heeft gemaakt in de stukken die het voor de exploitant heeft opgesteld, moet het accountantskantoor de jaarrekeningen 2015 en 2016 opnieuw opstellen. Een registeraccountant van het kantoor probeert duidelijkheid te krijgen over de afspraken die de verhuurder en de exploitant hebben gemaakt en stelt overeenkomsten op voor de twee campings. De exploitant wil deze ‘wurgcontracten’ echter niet tekenen.

De accountant stelt de jaarrekeningen 2017 en 2018 en de ib-aangiften 2013 tot en met 2017 op voor de exploitant. De Belastingdienst onderzoekt de ib- en ob-aangiften 2016 tot en met 2018, brengt in januari 2020 rapport uit en wijkt vervolgens af van de ingediende aangiften.

De campingexploitant dient een klacht tegen de accountant in bij de Accountantskamer.

Klacht

De accountant heeft:

a. de administratie van de exploitant nooit geretourneerd;

b. de administratie van klager zonder toestemming van de exploitant naar de verhuurder gestuurd;

c. de jaarrekeningen niet besproken of laten bespreken;

d. zonder toestemming van de exploitant zijn jaarrekeningen gedeeld met de verhuurder;

e. privacygevoelige informatie over de exploitant verstrekt aan de verhuurder;

f. ten onrechte uren gefactureerd;

g. fouten gemaakt bij het indienen van de ib-aangiften voor de exploitant;

h. de exploitant onder druk gezet om contracten met de verhuurder te tekenen;

i. de ib-aangifte 2017 voor de exploitant opzettelijk foutief ingediend;

j. ten onrechte aangenomen dat de ondernemingen van de exploitant vof’s zijn;

k. ten onrechte verliezen over voorgaande jaren opgevoerd in ib-aangiften van de exploitant;

l. de verhuurder bevoordeeld met de ib-aangiften van de exploitant, terwijl de schuld van de exploitant opliep naar aanzienlijke bedragen;

m. fouten gemaakt ten gunste van de verhuurder;

n. ervoor gezorgd dat de exploitant ten onrechte overdrachtsbelasting heeft betaald;

o. ervoor gezorgd dat de exploitant kosten voor de verhuurder voor zijn rekening heeft genomen, met de afspraak dat 10.000 euro zou worden teruggestort;

p. in de jaarrekening 2018 ten onrechte btw over verhuur opgenomen;

q. er door het niet en foutief indienen van aangiften voor gezorgd dat de Belastingdienst een boekenonderzoek heeft ingesteld;

r. de exploitant er in samenwerking met de verhuurder ingeluisd;

s. de exploitant afgeraden van accountant te wisselen;

t. niet gereageerd op het verzoek om het volledige honorarium terug te betalen;

u. ten onrechte geen actie ondernomen om de belastingschuld á 130.000 euro van de exploitant terug te vorderen;

v. meegewerkt aan de beslaglegging op het vermogen van de exploitant;

w. ten koste van de belangen van de exploitant steeds de belangen van de verhuurder vooropgesteld;

x. de administratie van de ondernemingen van de exploitant op zo’n manier gevoerd dat de verhuurder er beter van is geworden;

y. de exploitant uitgemaakt voor een witwassende crimineel met privéschulden.

Oordeel

De klachtonderdelen b, d, e, w en x zijn gegrond; de rest van de klacht is ongegrond, voornamelijk omdat de verwijten onvoldoende zijn onderbouwd. De samenvatting beperkt zich tot enkele klachtonderdelen.

Ad b, d en e Verstrekking vertrouwelijke informatie

In januari 2018 heeft een medewerker van de accountant “de aangepaste concept jaarrekeningen 2015 en 2016” van de tweede camping ook toegestuurd aan de verhuurder. De exploitant heeft in november 2018 zelf brieven van de Belastingdienst, die aan hem waren gericht, toegestuurd aan de accountant en de verhuurder. De accountant heeft de verhuurder vervolgens op verzoek van de verhuurder tekst en uitleg gegeven en hem onder meer geschreven dat:

• de exploitant uiterlijk de volgende dag zijn aangifte ib 2017 moet insturen;
• het kantoor op basis van de beschikbare gegevens een voorlopige aangifte 2017 kan indienen en die kan corrigeren bij de definitieve jaarrekening 2017;
• de exploitant over 2015 ib-aangifte gedaan (of laten doen obv de stukken die wij beschikbaar hebben gesteld) en de Belastingdienst ambtshalve aanslagen heeft opgelegd voor 2015;
• de Belastingdienst de jaarrekeningen 2015 wil hebben van de twee campings;
• de Belastingdienst verschillen heeft geconstateerd tussen de omzet conform de jaarstukken 2015 en de ob-aangifte 2015;
• de Belastingdienst de ambtshalve ib-aanslagen 2015 zal handhaven en wellicht een belastingonderzoek gaan instellen naar de ob 2015 als er niet bijtijds wordt gereageerd;
• de exploitant volgens de accountant over 2015 geen ib hoeft te betalen;
• de ambtshalve aanslagen volgens de accountant teruggedraaid en de exploitant het teveel betaalde geld terug krijgt;
• het kantoor een ob-suppletie-aangifte 2015 heeft ingediend of nog moet indienen.

Volgens de accountant heeft hij gegevens met de verhuurder gedeeld omdat dit “staande praktijk” was en de samenwerking tussen de exploitant en de verhuurder hierbij was gebaat. De accountant stelt dat de exploitant dit wist, maar de exploitant heeft dit betwist.

Volgens artikel 16 van de VGBA is de accountant, die de beschikking krijgt over gegevens of inlichtingen waarvan hij het vertrouwelijke karakter kent of redelijkerwijs moet vermoeden, verplicht die gegevens of inlichtingen geheim te houden, tenzij de klant hem schriftelijk toestemming geeft die gegevens te delen met anderen en de accountant die toestemming en het doel van de verstrekking vastlegt. De accountant heeft erkend dat hij geen schriftelijke toestemming van de exploitant heeft ontvangen om vertrouwelijke gegevens over zijn ondernemingen en zijn fiscale verplichtingen te delen met de verhuurder. De accountant heeft dan ook gehandeld in strijd met het fundamentele beginsel van vertrouwelijkheid.

Ad h Druk om te tekenen

Volgens de exploitant heeft de accountant hem onder druk gezet om wurgcontracten over de campings te tekenen. Volgens de Accountantskamer blijkt uit de overgelegde stukken dat de accountant de exploitant erop heeft gewezen dat de Belastingdienst in het kader van de ib zou vragen om bewijsstukken in te dienen en dat het consequenties zou kunnen hebben als de exploitant de conceptovereenkomsten niet zou ondertekenen.

De klant wijzen op mogelijke gevolgen van een bepaalde keuze of niet-kiezen is geen ongeoorloofde druk uitoefenen zolang de keuze aan de klant wordt gelaten. In dit geval heeft de accountant steeds aangegeven dat de keuze om de overeenkomsten al dan niet te ondertekenen aan de exploitant was. Hij heeft dan ook niet gehandeld in strijd met enig fundamenteel beginsel.

Ad m Fouten ten gunste van de verhuurder

De exploitant doelt met name op het opnemen van 20.000 euro met de aanduiding “correctie huur grond 2014 Camping 3” in de conceptjaarrekening 2015 van de eerste camping, terwijl Camping 3 een onderneming is van de verhuurder. De Accountantskamer vindt de verklaring van de accountant aannemelijk, dat het gaat om een verschrijving maar dat het bedrag correct is. Omdat de verschrijving in een conceptjaarrekening staat, is het verwijt tuchtrechtelijk gezien onvoldoende relevant.

Ad w en x Verhuurder bevoordeeld

Bij het vastleggen van de afspraken tussen de exploitant en de verhuurder heeft de accountant meer gedaan dan alleen “notuleren”. Zo heeft hij bij de huurovereenkomst voor de tweede camping voorgesteld de mogelijkheid van ontbinding op te nemen. Verder is volgens de accountant mede op advies van het accountantskantoor besloten de koopovereenkomst inzake de eerste camping te ontbinden en om te zetten in een vaststellings- annex huurovereenkomst. De werkzaamheden van de accountant en zijn medewerkers gingen dus verder dan het passief begeleiden van de gesprekken tussen de exploitant en de verhuurder en het vastleggen van hun afspraken.

De accountant heeft niet (voldoende) onderkend dat beide partijen tegenstrijdige belangen hadden: de ene was koper en huurder, de ander verkoper en verhuurder. De accountant heeft desondanks opdrachten aangenomen van beide partijen, terwijl die opdrachten zowel feitelijk als juridisch sterk met elkaar waren verweven. De mogelijke bedreiging voor zijn objectiviteit heeft de accountant echter niet geïdentificeerd en beoordeeld. Hij heeft ook geen afdoende maatregel getroffen en gedocumenteerd om de naleving van het objectiviteitsbeginsel te waarborgen.

Verder heeft hij nagelaten de samenstellingsopdracht vooraf schriftelijk te bevestigen, zoals Standaard 4410.25 voorschrijft. In die opdrachtbevestiging had de accountant duidelijk kunnen maken:

• welke positie hij innam ten opzichte van de exploitant en de verhuurder;
• wat zijn rol precies was; en
• onder welke condities hij de belangen van hen beiden kon (blijven) behartigen.

Door de bedreiging van zijn objectiviteit niet te identificeren, te beoordelen en vast te leggen en daarover niet tijdig te communiceren met de exploitant heeft de accountant in strijd gehandeld met zowel het fundamentele beginsel van objectiviteit als het fundamentele beginsel van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid. Op grond van artikel 13 lid 1 VGBA moet een accountant bij een professionele dienst immers de relevante wet- en regelgeving toepassen.

Maatregel

Berisping. De accountant heeft vertrouwelijke gegevens gedeeld met een derde en de bedreiging van zijn objectiviteit genegeerd. Hij heeft zijn dienstverlening aan twee partijen met een belangenconflict ook voortgezet nadat de bedreiging voor zijn objectiviteit manifest werd vanwege de onderlinge meningsverschillen. Omdat niet is geklaagd over de schending van Standaard 4410.25 telt deze schending niet mee voor de maatregel.

Annotatie Lex van Almelo

Een campingexploitant wil een camping kopen van een recreatiepark, maar ziet daarvan af als de camping niet levensvatbaar blijkt. Hij blijft de camping echter wel exploiteren op huurbasis. De huurovereenkomst wordt pas later vastgelegd door een accountant, die ook de huurovereenkomst voor een andere camping vastlegt in een contract. Als de exploitant de twee ‘wurgcontracten’ niet wil ondertekenen, wijst de accountant op de gevolgen die de Belastingdienst hieraan kan verbinden. De exploitant, die een klacht indient tegen de accountant, ervaart deze waarschuwing als ongeoorloofde druk. Maar de Accountantskamer wuift die aantijging weg: de klant wijzen op mogelijke gevolgen van een bepaalde keuze is geen ongeoorloofde druk uitoefenen zolang de accountant keuze laat aan de klant.

De exploitant komt met een waslijst van 25 klachtonderdelen, waarvan hij er negentien onvoldoende onderbouwt. Hij heeft een puntje bij de post ‘correctie huurgrond camping 3’ ad 20.000 euro in de jaarrekening van camping 1. De Accountantskamer vindt het aannemelijk dat het hier gaat om een verschrijving en dat ‘3’ ‘1’ moet zijn. De verschrijving is tuchtrechtelijk gezien onvoldoende relevant, omdat die in een conceptjaarrekening staat.

Wat níet door de beugel kan, is dat de accountant vertrouwelijke gegevens van de exploitant heeft doorgespeeld aan de verhuurder van de campings. Dat had eventueel gemogen met schriftelijke toestemming van de exploitant, maar die was er niet.

Ook heeft de accountant zijn objectiviteit volledig uit het oog verloren door te blijven optreden voor beide partijen, terwijl die een meningsverschil hadden en tegengestelde belangen. Hij had een maatregel moeten treffen om zijn objectiviteit te waarborgen en zijn opdracht (bij één van de partijen) moeten opzeggen als er geen toereikende maatregel te bedenken was.