Marcel Kurvers

Dat de NVKS principle based-regelgeving is, heeft voor- en nadelen. Een voordeel is dat het kantoor zelf kan bepalen hoe invulling wordt gegeven aan bepaalde vereisten. Een nadeel is dat eenduidige interpretatie nodig is om te kunnen bepalen wat de vereisten vanuit de NVKS precies van het kantoor vragen, alvorens één en ander binnen het kantoor geïmplementeerd kan worden.

Zonder die eenduidige interpretatie ontstaan onduidelijkheden, irritaties en weerstand tegen de nieuwe regelgeving. Dit terwijl de NVKS  zo zijn charmes heeft en het lang niet allemaal kommer en kwel is. Hierbij dan ook een oproep aan de NBA: kom met guidance!

Handreiking

Om te komen tot eenduidige interpretatie zou een NBA-handreiking, zoals ook voor Standaard 4410 (NBA-handreiking 1136) is ontwikkeld, waardevol zijn. Deze handreiking is door veel kantoren goed gewaardeerd, simpelweg door zijn eenvoud met praktische toelichtingen en voorbeelden. Die toelichtingen en voorbeelden zijn noodzakelijk voor kantoren die de ambitie hebben om principle based-regelgeving correct toe te passen.

Hetzelfde geldt voor de NVKS. Recent verscheen het bericht van de NBA dat het Adviescollege Beroepsreglementering (ACB) akkoord heeft gegeven op het instellen van een tijdelijke commissie. Deze commissie gaat onderzoeken of en, zo ja, hoe de NVKS kan worden verduidelijkt. Met name kleinere accountantskantoren blijken volgens de NBA behoefte te hebben aan een verduidelijking.

Op basis van bovenstaande zou je verwachten dat de NBA ervoor kiest om alle verloven per direct in te trekken om op korte termijn met een aanscherping van de toelichting op de NVKS en een nieuwe praktijkhandreiking te komen. Dit om de kantoren dit najaar zo optimaal mogelijk te ondersteunen bij de implementatie van de NVKS. De NBA streeft immers het doel na om de kwaliteit van accountantskantoren te verbeteren. Echter niets is minder waar.

Uit de berichtgeving van de NBA blijkt namelijk dat de tijdelijke commissie vóór 1 november aanstaande moet rapporteren. Vervolgens moet nog worden bepaald of een aparte praktijkhandreiking NVKS wenselijk is of dat de toelichting op de NVKS aangepast moet worden.

'Wanneer de NBA goed zou luisteren naar haar leden, kan al worden gesteld dat het antwoord op beide mogelijke initiatieven volmondig 'ja' is.'

Wanneer de NBA goed zou luisteren naar haar leden, kan al worden gesteld dat het antwoord op beide mogelijke initiatieven volmondig 'ja' is. Kortom, een aanscherping van de toelichting op de NVKS en een praktijkhandreiking ter verdere verduidelijking en juiste interpretatie. Dit zou de  welwillende kantoren helpen om de regelgeving op juiste wijze te interpreteren en ervoor zorgen dat een verdere wildgroei aan interpretaties die nu ontstaan een halt wordt toegeroepen.

Op basis van het door de NBA aangegeven tijdspad heeft het voor kantoren die bij de implementatie van de NVKS met vragen zitten geen zin om een eventuele verduidelijking af te wachten wanneer zij willen voldoen aan de eis om vóór 1 januari aanstaande de NVKS geïmplementeerd te hebben. Op basis van bovenstaande valt het niet te verwachten dat voor 1 januari aanstaande aanvullende documentatie beschikbaar is, tenzij de NBA ermee komt wanneer accountancy Nederland lang en breed onder de kerstboom zit. In dat geval kunnen de accountantskantoren alle verloven intrekken in de laatste week van dit jaar om dan de NVKS alsnog correct te implementeren.

Initiatieven van marktpartijen voor hulpmiddelen om kantoren te ondersteunen bij de implementatie van de NVKS (afgezien van het geven van trainingen of het maken van consultancyuren) ontbreken daarnaast nagenoeg. Een initiatief om mkb-accountants te ondersteunen met behulp van het 'NVKS-huiswerkpakket' komt van Novak. Hiermee maken kantoren stap voor stap de vertaalslag van de NVKS naar de eigen praktijk. Dit laat echter onverlet dat het ook hier aankomt op eenduidige interpretatie. De ervaring leert hoe lastig en complex dat soms kan zijn. Hier ligt een belangrijke taak voor de NBA om voldoende guidance te ontwikkelen.

Voorbeelden

Een aantal voorbeelden van onderwerpen die zo in de handreiking zouden kunnen worden uitgewerkt is er ook.

Het is de kwaliteitsmanager die moeten worden geïnformeerd, wanneer een eindverantwoordelijke accountant betrokken raakt bij een tuchtrechtsgeding. Maar elke zichzelf respecterende kwaliteitsbepaler zou direct rechtstreeks hierover willen worden geïnformeerd en dat niet willen overlaten aan de kwaliteitsmanager. Wellicht een aanpassing in de regelgeving?

Het kantoor dient een kwaliteitsambitie te bepalen. Op basis hiervan moet het kwaliteitsbeleid inclusief doelstellingen worden bepaald. Het minimum hierbij is het voldoen aan wet- en regelgeving bij de uitvoering van NVKS-opdrachten. Maar voor een accountantskantoor is het waardevol om aanvullende kwaliteitsambities en doelstellingen te formuleren. Vervolgens komt de toetser. Die toetst, naast het stelsel van kwaliteitsbeheersing en de dossiers, tevens of het kantoor de kwaliteitsambities en doelstellingen realiseert. Het kan niet zo zijn dat het kantoor wordt afgetoetst en daardoor de werkzaamheden zou moeten staken, omdat het niet voldoet aan een ambitie die het kantoor zichzelf heeft gesteld en die verder gaat dan de regelgeving.

'Het zou een gemiste kans zijn wanneer kantoren zich beperken tot het minimum op het gebied van kwaliteitsambitie en doelstellingen.'

Het zou een gemiste kans zijn wanneer kantoren zich omwille van de eigen 'bescherming' bij toetsing beperken tot het minimum op het gebied van kwaliteitsambitie en doelstellingen. Kortom, bij de toetsing zou men zich moeten beperken tot het minimum, om kantoren de vrijheid te geven aanvullende kwaliteitsambities en doelstellingen te formuleren zonder hierbij de kans te lopen daarvoor te worden 'afgestraft'.

Met betrekking tot artikel 6 is aandacht voor de cliënt op zijn plaats. Wat als de cliënt gedupeerd wordt door het neerleggen van de taken door de kwaliteitsbepaler,  doordat het accountantskantoor niet voldoet aan de randvoorwaarden/vereisten? Is de eindverantwoordelijke accountant in dat geval tuchtrechtelijk verwijtbaar, als hij (formeel gezien) niet meer aan de NVKS-opdracht mag werken? Daarnaast: zou een eindverantwoordelijke accountant het in de praktijk zover laten komen wanneer een kwaliteitsbepaler zijn taken neerlegt?

In artikel 9 lid twee wordt gesteld dat binnen het kantoor disciplinaire maatregelen worden vastgesteld voor categorieën van schendingen ten aanzien van het kwaliteitsbeleid of het stelsel van kwaliteitsbeheersing. Wat wordt hier concreet bedoeld met categorieën? Gaat het hier om gradaties in zwaarte, of om een specifieke indeling, zoals bijvoorbeeld: afbreukrisico kantoor, recidieven, onkunde, onwil, fundamentele beginselen, toepassing van wet- en regelgeving etc.?

In artikel 12 (2 g. 2) wordt gesteld dat conclusies naar aanleiding van een adviesvraag worden afgestemd met de geconsulteerde persoon. Wat is hier de achterliggende gedachte? Zit bijvoorbeeld de NBA te wachten op deze afstemmingen met de kantoren die vragen aan de helpdesk hebben gesteld?

'Van belang is dat regelgeving praktisch en werkbaar is.'

Tot slot nog het verlicht regime. Als kantoor met maximaal twee eindverantwoordelijke accountants en maximaal vijf personen die betrokken zijn bij de opdrachtuitvoering en de bedrijfsvoering, kan men opteren voor het verlicht regime. Tot de personen die betrokken zijn bij de bedrijfsvoering behoren volgens de NBA zelfs de koffiejuffrouw en de interieurverzorgster. Van belang is dat regelgeving praktisch en werkbaar is. Het lijkt erop dat regelgeving op dit punt echter aan het doorslaan is. Van belang voor de NBA om nog eens kritisch naar de definitie van ‘betrokken bij de bedrijfsvoering’ te kijken.

Herfst

Kortom, voorbeelden en aanvullende toelichtingen zijn nodig voor kantoren om eenduidig de regelgeving te kunnen interpreteren. Met de implementatie van de NVKS bij de accountantskantoren is een warm najaar te verwachten, hopelijk met een regen aan applaus voor de dan aangescherpte toelichting en verschenen NBA-handreiking inzake NVKS. Dit omdat de NBA alsnog deze zomer heeft ingezien dat je accountantskantoren het beste kunt helpen vòòr de deadline waarop nieuwe regelgeving geïmplementeerd moet zijn en niet erna als mosterd na de maaltijd. Laat die warme, regenachtige herfst maar komen!