Discussie opinie 25 mei 2020

Testen, testen NOW

Het zou goed zijn als bedrijven die in aanmerking willen komen voor de volgende NOW-regeling hun plannen eerst voorleggen aan een team van deskundigen, vindt Jan Bouwens.

Jan Bouwens

Nu behoud van kansrijke ondernemingen tot hoofddoel van de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) is uitgeroepen, dienen we de toekenningscriteria met dat doel in overeenstemming te brengen. Dat betekent dat aanvragen onderworpen moeten worden aan verschillende tests. Hiermee kunnen we de kans vergroten dat we gemeenschapsgeld goed besteden.

Twee beproefde tests kunnen helpen te voorkomen dat de overheid aan kansarme bedrijven ondersteuning verleent. Test 1 bestaat uit de beoordeling door ervaren ondernemers en test 2 uit de beoordeling van bedrijfsplannen door externe accountants. 

Ondernemingen die in het post-corona tijdperk zullen overleven zijn niet per definitie de bedrijven die nu in aanmerking komen voor subsidies. Het is helemaal niet zeker dat booking.com een blijver is zo lang deze onderneming reizen als core business handhaaft. Het is niet geheel ondenkbaar dat reizen stukken minder aantrekkelijk wordt dan in het pre-coronatijdperk het geval was. Gaan we straks weer even graag in het vliegtuig zitten als in februari 2020?  Het is ook niet duidelijk of the wellness industry de in deze maanden gekweekte weerstand tegen besmetting zal overleven. Wellicht dat e-commerce en diensten die werken op afstand mogelijk maken na de crisis gestaag doorgroeien. Het is ook niet ondenkbaar dat we in dit tijdperk zijn gaan beseffen dat we ons te afhankelijk hebben gemaakt van andere landen, als het gaat om de ontwikkeling en productie van vaccins en medicijnen.

Wellicht meent u dat mijn incomplete opsomming slechts een reeks speculaties bevat. Maar als u nu rondkijkt ziet u bedrijven floreren die onmiddellijk kunnen inspelen op het nieuwe normaal. Niet het sterkste bedrijf overleeft, maar het bedrijf dat zich het beste kan aanpassen aan nieuwe situaties. Dat betekent dat een bedrijf beter af is als het opties creëert om in te kunnen spelen op ontwikkelingen dan dat het zich met alle middelen vastlegt op een onwrikbare investering. 

Mentoren

Nu kunnen u en ik niet in de glazen bol kijken. Maar het is wel mogelijk vast te stellen hoe wendbaar een bedrijf is. MIT in Boston biedt sinds een aantal jaren Venture Mentoring Service (VMS) aan, dat startups helpt hun bedrijf klaar te maken voor de toekomst. Teamleden van de service hebben veelal een master titel en hebben meer dan twintig jaar ervaring in verschillende vakgebieden. In zeventig procent van de gevallen hebben zij ervaring als ondernemer.

Elke maand ontvangen deze mentoren  beknopte samenvattingen van ondernemingen die zich voor het eerst aanmelden bij de VMS. Deze samenvattingen zijn opgesteld in een gestandaardiseerde vorm en worden voorgelegd aan de mentoren van VMS. Elke mentor geeft vervolgens aan of zij/hij wel of niet breid zou zijn om de betrokken onderneming onder zijn/haar mentorhoede te nemen. Hoewel dit signaal niet  noodzakelijkerwijs tot een mentorschapsrelatie leidt,  geeft het de bereidheid van een mentor aan om  tijd en moeite te willen steken in het helpen van een onderneming.

Het blijkt dat mentoren slechts in 4,4 procent van de gevallen interesse tonen voor mentorschap van een bedrijf waarvan zij een samenvatting lezen. Drie MIT onderzoekers hebben data verzameld omtrent de beslissing van de mentoren. De onderzoekers vergelijken het commerciële succes van de startende ondernemingen met de getoonde interesse door mentoren en stellen vast dat die ondernemingen waar mentoren initiële interesse tonen 11 procent meer kans maken op succes dan onderneming waar mentoren nauwelijks interesse voor tonen. Deze 11 procent blijft overeind, zelfs als je rekening houdt met waarneembare ondernemingskenmerken zoals ondernemingsplan, bedrijfssector en ondernemingsleiding. Kennelijk hebben de teamleden het talent om kansrijke ondernemingen aan te wijzen los van wat direct kan worden geobserveerd. 

Rapport

Op dit moment wordt in Den Haag koortsachtig gewerkt aan de sequel van de NOW-regeling. Het zou aan te bevelen zijn om de NOW II vergezeld te doen gaan van een rapport waarin op zakelijke wijze wordt beschreven wat de kern is van de activiteiten van de onderneming, om deze voor te leggen aan een team van deskundigen. Als deze deskundigen geen interesse tonen, zou men zich moeten afvragen of de onderneming wel voor steun in aanmerking moet komen.

Naast de mening van een team van deskundigen zou het betrokken bedrijf op zijn minst een bedrijfsplan moeten overleggen dat de wendbaarheid van het bedrijf beschrijft en waarin waarneembare factoren, zoals de mate waarin de onderneming aanspraak kan doen op externe financiering en de liquiditeit van de bezittingen, een rol moeten spelen bij het beantwoorden van de vraag of het bedrijf in aanmerking komt voor NOW II-ondersteuning. De accountant, die sowieso gewend is de controle van de boeken te starten met een analyse en beoordeling van de levensvatbaarheid van de bedrijfsplannen, zou naast het oordeel van het team van deskundigen een  uitspraak kunnen doen over de soliditeit van het bedrijfsplan.

De twee tests geven meer zekerheid dat alleen die bedrijven steun krijgen, die kans hebben in het postcoronatijdperk te floreren.