Magazine 11 september 2020

Contactloos

In ieder nummer van Accountant kijkt juridisch journalist Lex van Almelo, ter lering en vermaak, terug op een opmerkelijke tuchtzaak. Kijk voor tuchtrechtsamenvattingen van de Accountantskamer, inclusief annotaties, op Accountant.nl.

Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 4, 2020

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel (pdf)
» Download het hele nummer (pdf)

Lex van Almelo

Een accountant laat zich gebruiken door een fraudeur, terwijl hij was gewaarschuwd door
zijn voorganger én een andere accountant.

Accountantskamer
Zaaknummer: 19/305 Wtra AK
Datum uitspraak: 27 juli 2020
Oordeel: gegrond
Maatregel: tijdelijke doorhaling 1 maand
Status: nog niet definitief
Vindplaats: ECLI:NL:TACAKN:2020:49

Hoe close accountants zijn op terrassen weten we niet. Maar in hun werk schijnen ze zich zo keurig aan de anderhalve meter afstand te houden, dat de waarnemingen ter plaatse er bij in dreigen te schieten. Enkele vaste columnisten van Accountant.nl maken zich daarom een beetje bezorgd over de kwaliteit van het werk en de afnemende kans dat fraude wordt ontdekt.

Corona is nog niet doorgedrongen tot de tuchtrechtspraak. Maar de tuchtrechter heeft zich al wel een paar keer uitgelaten over persoonlijk contact met de cliënt. In sommige gevallen is dat voorgeschreven, in andere gevallen is dat slechts bevorderlijk voor de kwaliteit van de werkzaamheden en de screening van cliënten.

Opdrachtaanvaarding

Bij het aanvaarden van een samenstellingsopdracht schrijven Standaard 4410 en de fundamentele beginselen van vakbekwaamheid en zorgvuldigheid en professioneel gedrag voor, dat de accountant persoonlijk contact heeft met een vertegenwoordiger van de entiteit. Dankzij persoonlijk contact kan de klant in vrijheid beslissen of hij/zij de opdracht verstrekt, zei het College van Beroep voor het bedrijfsleven in 2018 (zaaknummer 17/724). Bovendien wordt het voor de accountant gemakkelijker om de integriteit van de klant te onderzoeken. Niet alleen bij de aanvaarding, maar ook bij continuering van de opdracht.

Fusie

Als de accountant een herstructurering moet begeleiden en een controleverklaring afgeven over een fusievoorstel moet hij zelf alle opdrachtgevers spreken. In 2019 “bevreemdde” het de Accountantskamer dat een accountant met deze opdracht alleen contact had gehad met de adviseurs van de betrokken onderneming, maar niet met de broers en zus die als aandeelhouders de eigenlijke opdrachtgevers waren (zaaknummer 18/2053 Wtra AK).

Jaarrekening

De (concept)jaarrekening persoonlijk bespreken met de opdrachtgever hoeft niet altijd. Over een samensteller zei het college een jaar geleden dat de accountant volgens artikel 27 van Standaard 4410 tijdig met het management moet communiceren over aangelegenheden die samenhangen met de samenstellingsopdracht en volgens de professionele oordeelsvorming van de accountant belangrijk genoeg zijn om de aandacht van het management te verdienen. Wat tijdig is, hangt af van de significantie en aard van de aangelegenheid en de actie die het management vermoedelijk moet ondernemen. Bij twijfels aan de continuïteit moet het zo snel mogelijk. Maar als de klant ruim in de slappe was zit en de vooruitzichten gunstig zijn, hoeft de accountant de (concept)jaarrekening alleen persoonlijk te bespreken als dat in de opdrachtovereenkomst staat (zaaknummer 18/256 Wtra AK).

Risico-inschatting

Eind juli sprak de Accountantskamer zijn verbazing uit over de controlerend accountant van een groep. De groep - zo bleek later - bezondigde zich aan beleggingsfraude met onder meer de fondsen Weststaete, Regge, HVO en DPF. Enkele fondsen lieten zich vrijwillig controleren. De handtekening van de accountant was dus bedoeld om het vertrouwen van obligatiehouders te winnen en behouden. Daardoor rustte op de accountant een ‘bijzondere verantwoordelijkheid’. De controlepartner liet de bespreking van de conceptjaarrekening en de eindbespreking met het management echter over aan twee leden van het controleteam. De Accountantskamer verbaast zich hierover, omdat zulke gesprekken een basis leggen voor de professioneel-kritische instelling die je mag verwachten van een controlerend accountant. Je moet immers het nodige weten over de entiteiten, de omgeving, de leiding en de activiteiten om goed te controleren en de risico’s goed in te schatten (zaaknummer 19/305 Wtra AK).

Zo kon het gebeuren dat deze accountant zich kritiekloos liet gebruiken door een fraudeur, terwijl hij was gewaarschuwd door zijn voorganger én een andere accountant. Laatstgenoemde accountant waarschuwde als toezichthouder beleggers in zulke ondiplomatieke bewoordingen voor de fraude dat de Accountantskamer de inschrijving van deze ‘olifant in de porseleinkast’ vier keer liet doorhalen (zie Hart op de tong, Accountant 2016 Q2). De inschrijving van de controlerend accountant van Weststaete ea wordt tijdelijk doorgehaald voor een maand.