NBA nieuws
NBA adopteert 33 namen in Holocaust Namenmonument - Gids over continuïteitsbeoordeling - Raad voor Toezicht gebruikte coronajaar vooral voor innovatie - Nieuwe ‘Handleiding klimaat’ voor accountants - Kosten accountantstoezicht stijgen naar ruim vijf miljoen in 2024 - Winnaars Impact Challenge op bezoek bij accountantskantoor - NBA wil kwaliteitsindicatoren gefaseerd invoeren.
Dit artikel is verschenen in Accountant nr. 5, 2021
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
» Download dit artikel (pdf)
» Download het hele nummer (pdf)
NBA adopteert 33 namen in Holocaust Namenmonument
De NBA heeft 33 namen van omgekomen joodse leden van het toenmalige NIvA geadopteerd, in het nieuwe Holocaust Namenmonument in Amsterdam.
Het Holocaust Namenmonument is op 19 september in Amsterdam onthuld door Koning Willem-Alexander. In het monument zijn de namen, geboortedata en leeftijden bij overlijden te vinden van ruim 102.000 Nederlandse slachtoffers van de Holocaust; zowel Joden als Sinti en Roma. Door het adopteren van de 33 namen heeft de NBA bijgedragen aan de realisatie van het monument en eert en herdenkt zij daarmee ook haar oud-collega’s.
In de loop van de oorlog mochten Joden geen lid meer zijn van het toenmalige NIvA, één van de rechtsvoorgangers van de NBA. Uiteindelijk moesten 56 Joodse NIvA-leden gedwongen hun lidmaatschap opzeggen; 33 van hen overleefden de oorlog niet. De lijst van namen in het nieuwe monument telt overigens meer (assistent-)accountants, maar die waren geen lid van het NIvA; Nederland kende op dat moment diverse accountantsverenigingen.
Limperg
Vooral Théodore Limperg, grondlegger van het Nederlands accountantsberoep en hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, verzette zich in de Tweede Wereldoorlog namens een collectief van hoogleraren tegen het uit het ambt zetten van Joodse medewerkers. Door zijn felle verzet werd hij in april 1943 ontslagen als hoogleraar en moest onderduiken.
Het nieuwe Holocaust Namenmonument Nederland staat aan de Weesperstraat in Amsterdam en is ontworpen door de Pools-Joods-Amerikaanse architect Daniel Libeskind. De financiering van het monument heeft vijftien miljoen euro gekost en is mede mogelijk gemaakt door het adopteren van de stenen. Tot nu toe zijn tussen de zeventigduizend en tachtigduizend namen geadopteerd.
Gids over continuïteitsbeoordeling
Een nieuwe Continuïteitsgids moet accountants ondersteunen bij de beoordeling van de continuïteit van ondernemingen.
De Continuïteitsgids licht toe welke stappen accountants en hun organisaties zetten op het gebied van continuïteit en vat de huidige manier van werken samen. Daarnaast kan de gids een basis vormen voor gesprekken met beroepsgenoten en stakeholders over wat van een accountant kan worden verwacht.
Omdat faillissementen grote maatschappelijke schade kunnen veroorzaken en het publiek vertrouwen in de financiële keten kunnen schaden, is het volgens NBA-voorzitter Marco van der Vegte belangrijk dat de sector continu bezig blijft met innoveren en leren over continuïteit, want de verwachtingen bij gebruikers van fi nanciële informatie en bij de samenleving zijn hoog. “Met deze gids geven we de accountant nog een extra stuk gereedschap om het werk op dit vlak te optimaliseren.”
Veranderagenda
De gids is uitgebracht door de werkgroep Continuïteit, die zich richt op thema’s uit de Veranderagenda Audit. De werkgroep wil inzicht krijgen in factoren die een rol spelen bij het adequaat en tijdig herkennen van situaties van (dis)continuïteit en het achterhalen van de oorzaken waardoor dit niet altijd lukt. Op zes thema’s wordt momenteel naar kwaliteitsverbetering gestreefd door de Stuurgroep Publiek Belang, onder voorzitterschap van de NBA.
Zowel de Continuïteitsgids als de Veranderagenda Audit zijn te vinden via nba.nl.
Raad voor Toezicht gebruikte coronajaar vooral voor innovatie
In het toetsingsjaar 2020 heeft de Raad voor Toezicht van de NBA door de coronacrisis veel minder toetsingen kunnen uitvoeren dan in andere jaren. Wel heeft de raad ingezet op innovatie, onder meer met de ontwikkeling van een nieuwe toetsingsapplicatie.
Samen met de SRA, die geaccrediteerd is om ook toetsingen uit te voeren, heeft de Raad voor Toezicht in totaal 24 accountantskantoren met een Wta-vergunning getoetst. 71 procent daarvan voldeed aan de gestelde eisen, tegen 58 procent een jaar eerder. Dat blijkt uit het verslag van werkzaamheden van de Raad voor Toezicht over het toetsingsjaar 2020.
Van de veertien kantoren die in het verslagjaar zijn hertoetst, voldeed eveneens 71 procent aan de eisen (vorig jaar 55 procent). Ook hebben de raad en de SRA in dit verslagjaar 52 kantoren zonder Wta-vergunning getoetst. Daarvan voldeed 73 procent aan de daaraan gestelde eisen.
Doordat er maar beperkt kon worden getoetst als gevolg van de coronamaatregelen doet de raad geen uitspraken over verbeterpunten bij kantoren.
Digitaal toetsen
Omdat reguliere toetsingen nauwelijks mogelijk waren, heeft de raad geëxperimenteerd met het digitaal uitvoeren van toetsingen, voorlopig op vrijwillige basis. Ook is een nieuwe toetsingsapplicatie ontwikkeld en in gebruik genomen, die het hele toetsingsproces ondersteunt. De ervaringen met digitaal toetsen zijn positief maar ze worden wel als intensief ervaren, met name in het voortraject. Tegelijk zijn ze werkbaar en leveren ze soms ook tijdwinst op.
Met ingang van 1 januari 2022 wordt de uitvoering van het toezicht op niet-oob-accountantskantoren met een wettelijke vergunning overgebracht naar de AFM. In het verslagjaar hebben AFM, NBA en SRA in een gezamenlijk projectteam gewerkt aan de voorbereiding van die overdracht. Ook heeft een werkgroep van de raad een start gemaakt met de herziening van het toetsingsproces, om dat beter te laten bijdragen aan de kwaliteitsbevordering bij accountantskantoren. De toetsing van accountantsafdelingen binnen organisaties wordt eveneens op nieuwe leest geschoeid.
Nieuwe ‘Handleiding klimaat’ voor accountants
Een nieuwe ‘Handleiding Duurzaamheid: Klimaat’ biedt accountants, in welke rol dan ook, handvatten rondom het thema klimaat.
De handleiding is een vervolg op de publieke managementletter (PML) over klimaatverandering Klimaat is financieel, die de NBA begin 2020 uitbracht met name voor bestuurders en ondernemers. Met de handleiding wordt de PML vertaald naar de dagelijkse praktijk van accountants en worden concrete handvatten geboden ten aanzien van het onderwerp klimaat.
CSRD
De uitgave refereert aan de dit voorjaar gepresenteerde Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), onderdeel van de Europese inspanningen om in 2050 de doelstelling van klimaatneutraliteit te behalen (Green Deal). “Organisaties zullen stappen moeten zetten qua CO2-voetafdruk om hun license to operate te behouden en hun continuïteit op (middel)lange termijn te handhaven”, zo stelt de handleiding. “Accountants kunnen en moeten hun cliënten en werkgevers daarbij ondersteunen vanuit hun maatschappelijke rol. En in het publiek belang.”
De handleiding, die tot stand kwam vanuit de community Planet Finance, is bestemd voor alle accountants in welke rol dan ook. De publicatie maakt binnen elk hoofdstuk onderscheid tussen gevolgen voor het mkb en voor grote organisaties, met de bijbehorende risico’s en kansen. De handleiding is beschikbaar via nba.nl.
Kosten accountantstoezicht stijgen naar ruim vijf miljoen in 2024
De kosten van het toezicht op het accountantsberoep door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) lopen de komende jaren op van circa anderhalf miljoen euro dit jaar tot ruim vijf miljoen in 2024.
Dat blijkt uit een wijziging van het Besluit bekostiging financieel toezicht (Bbft) 2019, onder meer in verband met uitbreiding van het accountantstoezicht door de AFM. Het besluit regelt ook een wijziging in de doorberekening van toezichtkosten voor betaalinstellingen met een vergunning in een andere lidstaat, die in Nederland actief zijn. Het aandeel van de kosten voor het toezicht op het accountantsberoep groeit binnen de AFM naar bijna vijftien procent van het totaal van de verschillende toezichtcategorieën.
Ook het toezicht op de wettelijke controle van niet-oob-organisaties komt straks bij de AFM te liggen, in lijn met het advies van de Commissie toekomst accountancysector (Cta). Tot nu toe lag dat toezicht bij de SRA en de NBA, op basis van convenanten met de AFM. Volgens minister Hoekstra van Financiën is 2021 een overgangsjaar, “waarin de AFM voorbereidingen treft voor het uitvoeren van de nieuwe toezichttaken”. Per 1 januari 2022 neemt de AFM het toezicht op de niet-oob-accountantsorganisaties over.
Kostenstijging
Het kabinet noemt de kostenstijging voor het toezicht “proportioneel”, omdat de AFM het toezicht op circa 270 extra accountantsorganisaties moet gaan uitvoeren. Het tarief dat accountants organisaties aan de AFM moeten betalen is afhankelijk van de omzet uit wettelijke controles en de kostenstijging blijft volgens het kabinet “te overzien”. Omdat de kosten proportioneel worden toegerekend, wordt het leeuwendeel ervan door de oob-vergunninghouders gedragen, die ook veel niet-oob-organisaties controleren.
“De NBA begrijpt dat een en ander ingrijpend kan zijn voor niet-oob-kantoren”, stelt NBA-directeur Berry Wammes in een reactie. “De veranderingen in het toezicht moeten worden gezien in de context van het hele pakket van wetswijzigingen en de daarmee gemoeide lastenverzwaring. Daarom heeft de NBA bij de minister onder meer gepleit voor een gefaseerde invoering van de kwaliteitsindicatoren.”
Winnaars Impact Challenge op bezoek bij accountantskantoor
De NBA Impact Challenge wordt sinds het najaar van 2020 ingezet om jongeren te informeren over het beroep en de opleiding tot accountant. Daarbij wordt zoveel mogelijk gemikt op zelf ervaren wat een accountant doet.
Tijdens de finale strijden de twee beste teams in elke categorie (havo, vwo, hbo en wo) om de winst. De editie van 2020 werd onder meer gewonnen door Patrick en Tijmen, twee studenten van Hogeschool Windesheim. Na afloop kregen zij van één van de juryleden een meeloopdag op het kantoor van WVDB adviseurs en accountants in Waalre aangeboden.
De studenten woonden een vaktechnisch overleg bij, kregen een training in persoonlijke ontwikkeling en maakten kennis met twee jonge accountants in opleiding. Met een beter beeld van het accountantsberoep, een goedgevulde goodiebag, hun medaille en de wisselbokaal van de Impact Challenge gingen zij uiteindelijk weer naar huis. Ook door PwC, Deloitte en Borrie zijn meeloopdagen voor finalisten georganiseerd. Vorig jaar speelde een dj de hoofdrol in de challenge, dit jaar gaat de case over een tweeling met een webshop, die samen duurzame schoenen produceren en daarbij tegen allerlei praktische vragen aanlopen. De scholieren en studenten geven als accountants advies over hoe ze de verschillende vraagstukken kunnen aanpakken.
De campagne is in september weer van start gegaan. Meer informatie is beschikbaar via nbaimpactchallenge.nl.
NBA wil kwaliteitsindicatoren gefaseerd invoeren
De NBA pleit ervoor om de nieuwe audit quality indicators (AQI’s) gefaseerd in te voeren en daarbij te starten met organisaties van openbaar belang. Dat blijkt uit de reactie van de NBA op de internetconsultaties van het conceptwetsvoorstel Toekomst accountancysector en de concept-audit quality indicators. De NBA verwacht dat goede AQI’s kunnen bijdragen aan het inzichtelijk maken van factoren die een rol spelen bij de kwaliteit van wettelijke jaarrekeningcontroles, maar plaatst wel kanttekeningen. Het doel en de gebruikers van de AQI’s moeten bij invoering ervan duidelijk zijn, maar die aspecten zijn nog “onvoldoende helder”, wat het beoordelen van de AQI’s bemoeilijkt.
Volgens de NBA is het van belang om uitkomsten te meten op organisatie- en sectorniveau, niet op het niveau van individuele accountants. Deels vanuit privacy overwegingen en omdat het kan leiden tot verkeerde verwachtingen, maar ook omdat naming & shaming niet de bedoeling is.
Dashboard
Bij de inrichting van een dashboard voor de AQI’s is het zaak rekening te houden met de omvang van een accountantsorganisatie, zodat accountantsorganisaties van (min of meer) vergelijkbare omvang met elkaar worden vergeleken. Dat dashboard zal zich in de praktijk moeten bewijzen. De NBA adviseert verder om de voorgestelde indicator ‘Fraude en continuïteit’ te splitsen in twee aparte AQI’s, gezien het belang. Naast de AQI’s kan ook het transparantieverslag van accountantsorganisaties nog steeds van waarde zijn.
Keten
De NBA adviseert om de aanwijzingsbevoegdheid vooralsnog te beperken tot oob-organisaties. Een evaluatie na enkele jaren zou goed zijn. Bij de voorstellen voor een nieuwe inrichting van het toezicht pleit de NBA ervoor nadere aandacht te geven aan de verantwoordelijkheid van de individuele accountant en die van de accountantsorganisatie ten aanzien van een systeem van kwaliteitsbeheersing.
Ten aanzien van het tuchtrecht steunt de NBA het wetsvoorstel om verplichte (extra) educatie toe te voegen aan de formele disciplinaire maatregelen die de Accountantskamer kan opleggen.
Ten slotte benadrukt de NBA dat alleen een integraal pakket voor de gehele keten kan zorgen dat de kwaliteit de komende jaren naar een hoger niveau wordt gebracht. Vooral op het gebied van fraude en continuïteit is dit van belang.
In herinnering Marcel Karman
(9 oktober 1956-18 juni 2021)
Marcel Karman had net als zijn vader, die ook accountant was, een goed gevoel voor cijfers. Hij
studeerde aan de Hogere Economische School en volgde daarna de NIVRA-opleiding tot registeraccountant. In 1979 begon hij als junior assistent bij Dubois & Co in Amsterdam, om er nooit meer weg te gaan. Als bevlogen en integere vakman maakte hij snel carrière binnen het kantoor, dat zich met name richt op klanten in het onderwijs, kunst, cultuur, de zorg en ontwikkelingssamenwerking.
Tussen 1989 en 2015 was Karman vennoot van Dubois en ook voorzitter van de maatschap. In die rol liet hij veelvuldig van zich horen, als het ging over zaken als regelgeving, het toezicht op het accountantsberoep en de beloning van accountants. Zijn kantoor had al sinds de oprichting in 1977 een inkomensplafond voor de partners. “Iemand die van de wetgever de taak kreeg om namens de samenleving bedrijven en instellingen te controleren, moet dat doen zonder hierbij te worden geleid door een streven naar een zo hoog mogelijk inkomen”, zei hij ooit in een interview in Accountant. Na zijn uittreden uit de maatschap bleef hij als adviseur actief, ook voor Dubois, vervulde een rol als commissaris en deed veel vrijwilligerswerk, onder meer als penningmeester voor de Leprastichting. Hij was een sporter, speelde graag piano en gold als een echte familieman, met naast zich zijn echtgenote Nelly, twee kinderen en twee kleinkinderen.
De laatste jaren begon zijn gezondheid te haperen en begin dit jaar bleek hij te leiden aan een zeldzame neurologische spierziekte. Die maakte zijn laatste periode zwaar, maar hij klaagde nooit. Karman was bescheiden, vriendelijk, maatschappelijk betrokken en bezorgd om het klimaat. Een ethisch baken, maar ook een rots in de branding. Iemand die voor velen van grote betekenis was en een indrukwekkend spoor heeft achtergelaten, zo schreef het Leidsch Dagblad na zijn overlijden.