Initiatiefgroep: wetenschap laat 'wicked problems' accountancy liggen
De wetenschap heeft verzuimd tijdig onderzoek te doen naar de dieperliggende oorzaken van de problemen waar het accountantsberoep mee worstelt. Dat schrijft een initiatiefgroep die zoekt naar alternatieven voor het opdrachtgeverschap voor accountantscontroles, in een opinie in het FD.
Sinds de Enron-affaire van 2001 is sprake van een vertrouwenscrisis richting controlerend accountants "en de kredietcrisis van 2008 zorgde nog eens voor een stroomversnelling", aldus de initiatiefgroep. "Iedereen buitelde over elkaar heen met verklaringen en mogelijke oplossingen. Had hier vanuit wetenschappelijke hoek niet wat eerder de helpende hand geboden kunnen worden?"
De 'Initiatiefgroep Opdrachtverbreding Accountantscontrole' verwijst naar de bevindingen van de Monitoring Commissie Accountancy (MCA), die begin november werden gepresenteerd. De MCA stelt dat de sector bij haar eigen verbeterplan uit 2014 een aantal dieper liggende oorzaken heeft laten liggen. Deze wicked problems gaan over het verdienmodel van accountants, het partnermodel, de balans tussen publiek belang en cliëntbelang, de rol van de accountant bij het ontdekken van fraude en een eenduidige visie op kwaliteit.
Tijdsdruk
Volgens de initiatiefgroep komt dat doordat de werkgroep Toekomst Accountantsberoep twee jaar geleden door de politiek onder grote tijdsdruk is gezet. "Binnen vier maanden moest een pakket maatregelen worden ontworpen om drastische ingrepen van de overheid te voorkomen. Er was geen tijd om te reflecteren, zoals de MCA nu heeft gedaan. Daarbij kon de werkgroep bovendien niet bogen op wetenschappelijk onderbouwde oorzakenanalyses."
Volgens de auteurs (Rik Blijham, Wim Nusselder, Richard Overweg en Gido Visser) loopt de wetenschap "hopeloos achter" bij het vinden van antwoorden op de knelpunten in de accountancy, zoals het gegeven dat de accountant betaald wordt door de gecontroleerde.
Taboes
Bij het zoeken naar alternatieven voor het opdrachtgeverschap voor accountantscontroles heeft de initiatiefgroep zelf ook "wetenschappelijke leemte" ervaren. Niet alleen bleek er over opdrachtgeverschap weinig wetenschappelijk onderzoek te zijn, maar "pogingen van onze kant om wetenschappelijk onderzoek te entameren stuitten vooral op weerstand, hetzij op inhoudelijke gronden, dan wel op financiële gronden. De sector zelf mag zijn taboes hebben, ook de wetenschap lijkt ten aanzien van deze onderwerpen een gevoel van urgentie te ontberen".
De oproep vanuit de MCA om de wicked problems bespreekbaar te maken moet volgens de initiatiefgroep daarom niet alleen aan de sector, maar ook aan de wetenschap worden gericht. "Opdat de sector meer vaste grond onder de voeten krijgt bij de implementatie van maatregelen die de noodzakelijke veranderingen moeten bewerkstelligen."
Gerelateerd
Tweede Kamer heeft veel vragen over nieuwe accountantswet
De vaste commissie voor Financiën van de Tweede Kamer heeft, als voorbereiding op de behandeling van de Wijzigingswet accountancysector, een flink aantal vragen...
AFM-jaarverslag: Accountant opereert in 'systeem met kwetsbaarheden'
Het accountantsberoep is volop in transitie, maar tegelijk opereert de accountant in een "systeem met kwetsbaarheden". Wel heeft het beroep "significante stappen"...
Wie niet betaalt, maar wel bepaalt
Om audits van topkwaliteit te kunnen leveren moet de prijs omhoog, meent Jan Bouwens. De discussie zou moeten gaan over wie het verschil moet bijbetalen.
Regelgeving accountantsberoep is ‘mooie mix’ van wettelijk kader en zelfregulering
De regelgeving voor het accountantsberoep is een “mooie mix van wettelijk kader, dus wat de overheid regelt, en wat accountants zelf kunnen regelen over hun beroep”....
Ruud Vergoossen: 'Het accountantsberoep is van zijn voetstuk gevallen'
Onlangs sprak Ruud Vergoossen zijn afscheidsrede uit als hoogleraar externe verslaggeving aan Nyenrode Business Universiteit. Naast de kernpunten uit zijn betoog,...