Nieuws 16 mei 2018

Werkdruk jonge accountants bedreigend voor kwaliteit

Jonge accountants werken en studeren in het drukke seizoen gemiddeld zestig uur per week. De hoge werkdruk die zij ervaren kan bedreigend zijn voor hun professioneel-kritische instelling en daarmee de kwaliteit van hun werk.

Dat stellen Nyenrode Business Universiteit en NBA Young Profs in een gezamenlijk onderzoeksrapport. Als oorzaken van de hoge werkdruk noemt het onderzoek capaciteitstekort, onrealistische planningen, hoge klantverwachtingen, een up-or-out cultuur en toegenomen eisen aan controlekwaliteit en toezicht.

Daarnaast ervaren de deelnemers vooral druk door de combinatie van werk, studie en privé. Gemiddeld werken jonge accountants in het busy season 53 uur per week en besteden daarnaast zeven uur aan studie. Het drukke controleseizoen duurt gemiddeld negentien weken. De work-life-balance wordt ook het meest genoemd als mogelijke reden om het beroep binnen enkele jaren te verlaten. Verder wordt de 'formele kant' van de beroepsuitoefening (kwaliteitseisen rondom dossiervorming) minder gewaardeerd.

Ontwikkeling

Young professionals besteden door de hoge werkdruk structureel te weinig tijd aan opleidingen, aldus het onderzoek. De aandacht voor coaching on the job is op het niveau van senior trainee zorgwekkend en op andere functieniveaus maar net neutraal. Volgens onderzoeker Marlies de Vries (Nyenrode) krijgt de professionele ontwikkeling te weinig prioriteit binnen de sector en bij young professionals in het bijzonder, terwijl die van groot belang is voor de toekomst van het beroep. "Professioneel-kritisch zijn wordt ook van young professionals verwacht, maar de mogelijkheden om dit te faciliteren binnen accountantsorganisaties worden volgens mij nu niet optimaal benut."

Bas Herrijgers (bestuurslid NBA Young Profs) stelt dat opleiders en kantoren een gezamenlijke taak hebben om de balans tussen werk en studie te bewaken. "Daarbij moeten zij zichzelf de vraag stellen hoe norm studie-uren gewaarborgd kunnen worden tijdens en buiten het drukke seizoen."

Volgens De Vries is het aan de sector om met de onderzoeksresultaten aan de slag te gaan. "Hoge werkdruk is tot nu toe een onderbelicht thema in de sector, maar zorgt wel voor een verminderde professioneel kritische instelling, minder scherpte, een afvink-mentaliteit en een 'grote stappen gauw thuis' werkwijze in het controleproces. Dit komt de kwaliteit van het werk uiteraard niet ten goede."

Structurele maatregelen

De Vries en Herrijgers willen de sector aanmoedigen om de kern van de hoge werkdruk aan te pakken en niet alleen aan "symptoombestrijding" te doen. "Dat wil zeggen dat men niet alleen gezondheidsweken introduceert en sportfaciliteiten aanbiedt, maar dat er structurele maatregelen nodig zijn." Het aanpakken van de oorzaken moet het accountantsberoep in staat stellen om young professionals nu en in de toekomst beter aan zich te binden en de kwaliteit van de accountantscontroles beter te borgen, aldus de onderzoekers.

Recent stelden medewerkers van accountantskantoren in gesprekken met Accountant.nl dat binnen de kantoren tegenwoordig meer aandacht wordt gegeven aan de balans tussen werk en privé. In ieder geval is de werkdruk beter bespreekbaar dan in het verleden. PwC-parter en directielid voor de accountantspraktijk Agnes Koops gaf in een reactie op eerdere berichtgeving over het verloop binnen de accountancy aan dat het nog altijd een beroep met seizoenspatronen is. "Maar we zien dit jaar een trend van dalende overuren en productiviteit. Daar sturen we ook nadrukkelijk op."

'Belangrijk signaal'

De NBA noemt het rapport in een reactie "een belangrijk signaal dat de work-life balance van jonge accountants meer aandacht behoeft". "Als we onze maatschappelijke rol willen waarborgen is een aantrekkelijk accountantsberoep met voldoende aanwas onontbeerlijk", aldus NBA-directeur Berry Wammes.

Veel van de punten die in het rapport naar voren komen staan volgens de NBA benoemd in de Veranderagenda Audit. Het onderzoek verwijst daar ook naar, evenals naar de in november 2017 gepresenteerde oorzakenanalyse controlekwaliteit. "Uit die analyse komen ook zaken naar voren die de werkdruk en motivatie beïnvloeden, zoals de omvang van portefeuilles, partnerbetrokkenheid en procesmanagement. Dat heeft de aandacht van de Stuurgroep Publiek Belang. Daarmee los je de schaarste overigens niet op. Dat vraagt om een ander soort maatregelen", meent Wammes.  Het bestuur van de NBA en de Stuurgroep Publiek Belang hebben de onderzoekers uitgenodigd om hun bevindingen toe te lichten.

Vanuit de NBA werden 8.772 young professionals uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek. Daarvan vulden 517 (6 procent) de vragenlijst geheel in. 77 procent van de respondenten is werkzaam in de openbare praktijk, waarvan 39 procent bij een big four-kantoor. 23 procent werkt als intern of overheidsaccountant of als accountant in business.

• Rapport Nyenrode en NBA Young Profs 'Opvattingen over het accountantsberoep'