Nieuws 24 februari 2021

Belastingdienst aangeslagen door Covid19

De Belastingdienst heeft haar veldwerk teruggeschroefd door de coronacrisis. Duizenden bedrijfsbezoeken zijn geschrapt, deurwaarders blijven thuis, fraude is moeilijker te ontdekken. De inning van belastinggeld loopt zeven procent (15 miljard euro) achter.

Henk Vlaming

Door de coronacrisis is de inning van belastinggeld flink achteropgeraakt, aldus het ministerie van Financiën. Dat ligt echter niet aan het toezicht, maar aan uitstel van betaling dat ondernemers kregen. "Rond de 250.000 ondernemers maken gebruik van de mogelijkheid om uitstel van betaling te krijgen", verklaart het ministerie.
"Zodoende schommelt de achterstand op de invordering de afgelopen maanden rond de zeven procent. Hiermee is een bedrag gemoeid van bijna 15 miljard euro. De derving door afstel vanwege het verruimde uitstel van belastingheffing kan alleen nog maar worden geschat. In het verloop van de restricties en het economisch herstel zit de grootste onzekerheid."

Deze informatie blijkt uit antwoorden op vragen van Accountant.nl aan het ministerie van Financiën en vragen van de VVD-Kamerfractie over de Belastingdienst. Vanaf maart vorig jaar heeft de Belastingdienst "het direct contact op locatie" grotendeels opgeschort. "Hieronder viel zowel het bezoeken van bedrijven voor het uitvoeren van controles en bedrijfsbezoeken als het werk van de deurwaarders", verduidelijkt het ministerie van Financiën.

Het aantal bedrijfsbezoeken van inspecteurs van de Belastingdienst is hierdoor vorig jaar gehalveerd. "Dat waren er in 2020 nog ruim negenduizend. Dat is ongeveer de helft van de eerder beoogde bezoeken", aldus het ministerie van Financiën. "Dat vloeit voort uit een bewuste keuze om bedrijfsvoering - zeker tijdens de eerste golf - niet onnodig te bemoeilijken."

In september werden de bedrijfsbezoeken hervat, maar in oktober werden ze weer gestaakt vanwege nieuwe coronamaatregelen. Alleen voor de dreigende overschrijding van verjaringstermijnen, ondermijning of verduistering, rechtbank- en hofzittingen en overige zwaarwegende redenen maakt de Belastingdienst uitzonderingen.
Of inspecteurs en deurwaarders vaak besmet zijn geraakt in hun werk weet het ministerie niet. "Dat is niet te zeggen", luidt de schriftelijke reactie. "Vaak worden klachten door corona pas later ontdekt, waardoor niet altijd te herleiden is waar men deze klachten opgedaan heeft."

Boekenonderzoek

Het ministerie benadrukt dat het bedrijfsbezoek slechts een van de middelen is die de Belastingdienst hanteert bij opsporing en inning. "Deze activiteit is er één van een mix aan activiteiten die de Belastingdienst inzet als vorm van toezicht. In voorkomende gevallen kan daarbij gekozen worden voor het instrument van een boekenonderzoek."
Boekenonderzoeken zijn echter duur, zo schrijft de Belastingdienst in haar Jaarplan 2019. De inzet levert bovendien steeds minder op.  In 2016 was de opbrengst van het boekenonderzoek in het mkb nog bijna een miljard euro aan correcties (985 miljoen). Een jaar later was die opbrengst gedaald naar 877 miljoen euro en in 2018 was het alweer 43 miljoen euro minder. De streefopbrengst voor 2019 en 2020 is in beide jaren gesteld op 735 miljoen euro.

Of deze streefgetallen in 2021 gehaald worden is twijfelachtig, gezien de beperking van het aantal bedrijfsbezoeken. Dit jaar wil het ministerie echter per se het aantal geplande boekenonderzoeken halen, zover de coronamaatregelen dat toelaten. Maar een inhaalslag zit er niet in, aldus het ministerie. Er zijn echter ook andere toezichthoudende maatregelen denkbaar om bedrijven in de gaten te houden. "Telefonisch contact, de inzet van briefcontact of gesprekken met de fiscaal dienstverlener kunnen vaak even effectief zijn als een relatief arbeidsintensief boekenonderzoek."

Beperkingen

Maar controles op afstand hebben nu eenmaal hun beperkingen, erkent het ministerie. "De intensiteit van de controle verandert als die op afstand en digitaal moet plaatsvinden. In sommige gevallen zal hier al bij het opstellen van de controleopdracht rekening mee worden gehouden."

"Het is ook mogelijk dat de controlemedewerker gedurende de controle constateert dat bepaalde onderdelen van de aangifte in deze situatie niet vaktechnisch verantwoord kunnen worden gecontroleerd. Dit kan effect hebben op de mogelijkheid om fraudesignalen te detecteren."
De vaktechnische waarborgen voor het behandelen van fraudesignalen of foutieve aangiften blijven onverkort van kracht, zo wordt gesteld. "Voor serieuze vermoedens van onder andere fraude, ondermijning of om andere zwaarwegende redenen geldt een uitzondering op de opschorting van het buitentoezicht. In die gevallen kan dus wel buitentoezicht plaatsvinden."

Toch zoekt de Belastingdienst naar mogelijkheden om het contact met de belastingbetaler weer op te schroeven, aldus het ministerie. "Stapsgewijs zal het werk met direct klantcontact weer worden opgepakt, zodra dat in lijn met de maatregelen van het kabinet weer kan. Nieuwe boekenonderzoeken die zijn voorbereid, kunnen digitaal en op afstand worden uitgevoerd of op locatie als dat weer mogelijk is."