Nieuws 07 juli 2021

Rapport Duitse onderzoekscommissie: EY faalde bij controle Wirecard

Door een tekortschietende controle bij Wirecard is accountant EY medeverantwoordelijk voor het veel te laat bekend worden van een fraudezaak van ongekende proporties.

Dat is één van de conclusies uit het ruim tweeduizend pagina’s tellende eindrapport van de Duitse parlementaire onderzoekscommissie, die onderzoek heeft gedaan naar de fraude bij Wirecard. Het rapport is eind juni gepresenteerd.

De enquêtecommissie oordeelt hard over het functioneren van EY. Zij stelt dat de accountant de boekhoudfraude veel eerder had moeten onderkennen. “De resultaten van het bewijsmateriaal wijzen op ernstige fouten van de accountants van EY bij de controle van Wirecard AG. Geen ander had meer mogelijkheden om vermoedens van balansfraude systematisch te onderzoeken en in een vroeg stadium te signaleren. Dat werd niet gedaan.”

Sleutelrol

Accountant EY werkte sinds 2009 voor Wirecard en keurde jarenlang de jaarrekeningen van de betaaldienstverlener goed. “De commissie is er van overtuigd dat de ‘ongekwalificeerde’ verklaringen die door accountant EY jaar na jaar zijn afgegeven voor de boekjaren 2009 tot 2018 van Wirecard AG, naast de fraude zelf, een sleutelrol hebben gespeeld bij de gang van zaken”, aldus het rapport.

Volgens de onderzoekscommissie waren de accountants van de Duitse EY-organisatie onvoldoende professioneel-kritisch en beschikten zij vaak over onvoldoende controle-informatie voor een afgewogen oordeel. Ook een forensisch team van EY, ingezet na een klokkenluidersmelding over fraude in 2016, zou niet kritisch genoeg te werk zijn gegaan. Uiteindelijk was het de aanhoudende berichtgeving van onderzoeksjournalist Dan McCrum in de Financial Times, die leidde tot het bekend worden van de boekhoudfraude bij Wirecard.

De commissie heeft kritiek op het werk van alle bij de jaarrekeningcontrole betrokken EY-medewerkers, maar oordeelt vooral scherp over het functioneren van twee verantwoordelijke EY-partners, Andreas Loetscher en Martin Dahmen. Zij zijn momenteel onderwerp van strafrechtelijk onderzoek door het Openbaar Ministerie in München. 

De commissie is ook kritisch over de medewerking van de Duitse EY-organisatie aan het parlementair onderzoek, die zich “beperkte tot het hoogstnoodzakelijke”. Daarvoor is de leiding van de Duitse EY-organisatie verantwoordelijk, maar ook de global ceo van EY, Carmine Di Sibio, krijgt kritiek “omdat dit gedrag plaatsvond met goedkeuring van het wereldwijde management”.

Reactie EY

In een reactie achterin het onderzoeksrapport van de enquêtecommissie betreurt de Duitse EY-organisatie “ten zeerste” dat zij de fraude bij Wirecard niet eerder heeft ontdekt. “Excuses als u de indruk had dat EY niet meewerkte in de mate die u had verwacht. De mate waarin een getuige getuigt is persoonlijk en niet die van EY als bedrijf.”

De Duitse EY-organisatie stelt in het afgelopen jaar “uitgebreid en zelfkritisch” te hebben onderzocht waarom de fraude niet eerder is ontdekt. “EY heeft naar beste eer en geweten jaarlijks uitgebreide audits uitgevoerd.”

In de optiek van het kantoor is ook sprake van “collectief falen” van het gehele toezichtsysteem. EY omschrijft de Wirecard-affaire als “een op zichzelf staande zaak, vanwege de unieke en buitengewone omstandigheden”.   

Naar aanleiding van de Wirecard-zaak heeft EY in Duitsland de nodige maatregelen genomen, waaronder wijzigingen in de managementstructuur en de introductie van het kwaliteitsborgingsprogramma Trust in Quality. “Met deze maatregelen willen wij het vertrouwen in de kwaliteit van onze controle terugwinnen. Dit zijn wij onszelf, maar ook de slachtoffers van de Wirecard-fraude, het Duitse financiële stelsel en het maatschappelijk verkeer verschuldigd.”

Wirecard-affaire

In juni 2020 maakte de Duitse betalingsverwerker Wirecard bekend dat bijna twee miljard euro aan banktegoeden die op de balans stond kwijt was en niet veel later dat die vermiste tegoeden mogelijk nooit hebben bestaan. Het bedrijf trok daarop zijn financiële publicaties van de afgelopen jaren in en vroeg eind juni 2020 uitstel van betaling aan.

De topman van de Duitse toezichthouder Bafin stapte op door de affaire en ook de topman van EY in Duitsland trad terug. Oud-Wirecard-topman Markus Braun zit vast in afwachting van zijn proces. De voormalige chief operating officer van Wirecard, Jan Marsalek, is nog steeds voortvluchtig.

• Dossier Wirecard