Nieuws 13 april 2023

Gezondheid omwonenden industrie moet beter worden beschermd

Grote industriebedrijven en de overheid schieten tekort in het beschermen van de gezondheid van omwonenden van fabrieken. Ze stellen zich vaak "procedureel" op en daardoor is het "niet vanzelfsprekend" dat de gezondheid van mensen voldoende wordt beschermd.

Dat concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in het rapport 'Industrie en omwonenden'. De raad onderzocht hoe het systeem van vergunningen, handhaving en toezicht werkt bij drie industriebedrijven: Tata Steel in IJmuiden, Chemours (voorheen DuPont) in Dordrecht en Asfalt Productie Nijmegen (APN).

De praktijk laat daar volgens de OVV zien dat vaak pas actie wordt ondernomen als bewoners gaan klagen, of na berichtgeving in de media. Omwonenden voelen zich vaak "niet gehoord en serieus genomen". Op klachten komen van zowel de overheid als de bedrijven "technische antwoorden". De raad noemt het daarbij een "terugkerend patroon" dat in reacties op zorgen van inwoners "verantwoordelijkheden worden afgeschoven". Hierdoor ontstaat wantrouwen onder de bevolking, waarschuwen de onderzoekers.

Soms worden vergunningen uitgegeven zonder dat de risico's van blootstelling aan bepaalde stoffen goed zijn getoetst, schrijft de onderzoeksraad. Het gebruiken van de "best beschikbare technieken" garandeert ook niet altijd dat de concentraties schadelijke stoffen "onder de normen voor milieu en gezondheid blijven".

Schadelijk of niet

De onderzoekers wijzen erop dat als er geen hard bewijs is dat een stof schadelijk zou zijn, dat nog niet per se betekent dat die stof veilig is. Het ontbreekt in het huidige systeem aan "prikkels" om risico’s na verloop van tijd opnieuw te beoordelen. Terwijl de kennis over de gezondheidseffecten van stoffen "voortdurend in ontwikkeling" is. Dat moet beter, vindt de OVV.

Staatssecretaris Vivianne Heijnen (Milieu) heeft volgens de raad een belangrijke rol om de vergunningverlening strenger te laten verlopen. Daarin moet het "voorzorgsprincipe" zwaarder worden gewogen. Dat houdt in dat het aan de gebruiker van een stof is om te bewijzen dat die stof veilig is.

Omgevingsdiensten moeten bovendien genoeg kennis en capaciteit hebben om toezicht te houden. In het rapport staat dat zij maar "beperkt" eigen onderzoek doen en veel leunen op informatie van bedrijven zelf en externe adviseurs.

Lessen

Uit de drie voorbeelden zijn lessen te trekken voor heel Nederland, vindt de OVV. Zo moeten Tata, Chemours en APN minimaal zorgen voor inzicht in hoe hun uitstoot bijdraagt aan gezondheidsrisico's voor omwonenden.

Als er verhoogde gezondheidsrisico's zijn, moet de uitstoot van schadelijke stoffen omlaag. Het is ook belangrijk dat brancheorganisaties en hun leden op de hoogte zijn van de aanbevelingen.

Bron: ANP