Opinie 17 oktober 2012

Een Amerikaanse LIBOR-claim en Kennis Delen

Ook Het Volk heeft nu het eerste openingssalvo afgevuurd op de aan de manipulatie van de London Interbank Offered Rate (LIBOR), verbonden familiebudgetkosten.

De 65-jarige Annie Bell Adams - geen filmmaker had een lekkerder naam kunnen bedenken - heeft met vier leidende medeklagers en een onbekend aantal divisies aanhakende andere klagers, een LIBOR class action schadeclaim ingediend in New York.

Dan zit je meteen bij een waarschijnlijk goed ingevoerde, financieel geletterde rechter. Het zal niet voor het eerst zijn dat een eenzame rechtzoekende stem uit het volk de financiële wereld, in de VS althans, op zijn kop zal zetten. De massale 'foreclosure crisis' met zijn kort-door-de-bocht intimidatieprocedures waarbij wanbetalende huiseigenaren het huis werden uitgezet, vond ook zijn oorsprong in een onbekende Amerikaan die op een slechte dag toch even wilde weten wie nu echt zijn crediteur was. En aldus het gerechtelijk apparaat aan het denken en werk zette.

Het gaat in eerste instantie nog maar om de makkelijkste identificeerbare latente schadegevallen: huiseigenaren/hypotheekgevers met een variabele LIBOR-afhankelijke rente. Met herverpakte en doorverkochte hypotheekschulden die via de financiële worstenfabriek ook weer opdoken als beleggingsproducten en dus - full circle - ook weer op de tafel van ook kleine investeerders terecht kwamen. Tel uit je winst, en verlies.

Deze casus wordt de lakmoesproef en moeder van alle audit trails. Het gaat waarschijnlijk maar over een spoor van kleine kruimeltjes, enkele basispunten, maar waar je cumulatief wel een groot deel van de wereld mee had kunnen voeden.

De rol van de accountancy in deze zaak?

Ik voorzie geen backlash op het beroep, alhoewel het ook hier te wensen ware geweest dat wij het waren geweest die het naar boven hadden gebracht. En als beroep de moed zou hebben gehad om een van de hoofdverantwoordelijken, de cfo, aan te spreken op zijn non-rol.

Maar ik zie niet hoe je als controlerend accountantsberoep dit soort conspirations de silence had kunnen ontdekken/doorbreken. Dit is een zaak van bankregelgeving. Het geeft daar dezelfde pijn van zelfregulering te zien als we in eigen huis en tuin hebben gezien. Chronisch onderhanden werk.

Wel bevestigt het weer de goede zaak die in Nederland op poten is gezet - nog niet stevig genoeg maar de eerste stapjes zijn gemaakt - in de vorm van het Kennis Delen project en de collectieve management letters. En de dringende noodzaak om dit project voor mondiale, systeemgedreven zaken naar IFAC-niveau te tillen.

Daarbij mogen de moeilijkheden om het op dat mondiale niveau echt inhoud te geven niet worden onderschat. Neem LIBOR: Stel je een rondetafel voor met de grote kantoren - concullegae weet u nog - anoniem aangeschoven. En er zouden mensen bij zitten die bij gerucht wel eens hebben gehoord dat de vaststelling van LIBOR even katholiek verliep als de bruidsschatonderhandelingen op Sicilië. Terwijl iedereen weet wie welke grootbanken controleert. Zou er dan echt een eerste schaap over de dam komen dat zijn twijfels blaat?

Ook als we uiteindelijk zouden concluderen dat collectief kennis delen, vooral in een concurrerende setting, zo zijn beperkingen kent, dan nog geloof ik dat het een beleidsprioriteit van de NBA zou moeten zijn om haar project niet alleen internationaal te delen, maar het aan IFAC/FEE op te dringen. Met ferme stem, publiekelijk.

Omdat we gewoon een middelgrote vis zijn in een grote vijver en afhankelijk zijn van de goede waterhuishouding in die vijver - van ecologie tot een ordelijke voedselketen. Ondertussen mogen we Annie Bell Adams danken voor het brengen van verdere helderheid in het troebele water van bankieren.

De door haar ingediende klacht/claim verdient wat mij betreft een erecertificaat in de categorie 'collectieve management letters'.