Accountant moet stoppen met leveren tegen afbraakprijzen
Accountants moeten stoppen hun diensten tegen afbraakprijzen aan te bieden. Door gemeenten te weigeren laten accountants eindelijk zien bereid te zijn nee te zeggen tegen klanten. Zij moeten dit nu volhouden naar alle sectoren.
Tijdens de Accountantsdag van 23 november 2016 riep Gerard van Olphen van APG uit dat accountants nog altijd de klant voorop stellen en kennelijk nog steeds niet begrijpen dat ze er zijn voor het publiek. Een live poll onder de aanwezige accountants bevestigde dat accountants de klant voorop plaatsen. Het is van belang hierbij te bedenken dat veel van de antwoorden werden gegeven door 'klanten', namelijk accountants in business.
Bij klanten leeft kennelijk de gedachte dat de accountant er vooral voor hen is en niet voor de samenleving. Het FD schreef eind augustus nog dat accountants geen waar voor hun geld bieden, omdat zij de klant onvoldoende adviseren. Zo zei Bert Jonker, directeur van ingenieursbureau Clafis, dat hij schrikt van de hoge tarieven. "Wat gaan jullie dan doen, heb ik ze gevraagd. Wij controleren of de jaarrekening klopt, zeggen ze dan. Maar hun toegevoegde waarde moet liggen in advies." Volgens het reputatieonderzoek dat Cees van Riel op de Accountantsdag presenteerde, is de prijs van de accountant volgens de respondenten te hoog. Is dat inderdaad zo?
De begroting van de gemeente Almere bedroeg in 2015 721 miljoen euro. De accountantskosten waren begroot op 150.000 euro, maar kwamen uiteindelijk uit op 500.000 euro omdat er verschillende complicaties werden gesignaleerd. In aanleg had de accountant dus geoffreerd de controle uit te voeren voor 0,02 procent van de begroting en dit getal werd later bijgesteld tot 0,07 procent van het te controleren bedrag.
In het bedrijfsleven gelden soortgelijke percentages. Zo zagen we Shell een kleine 50 miljoen US$ (Note 28 van het 20F Form) aan audit services uitgeven in 2014. Hun omzet bedroeg in datzelfde jaar ruim 421 miljard dollar. De kosten van de accountant om Shell te controleren bedragen derhalve 0,01 procent van de omzet, in verhouding nog minder dan de kosten voor de gemeente Almere. Bedrijven en gemeenten menen kennelijk dat zekerheid omtrent hun financiële verslaggeving en het zogeheten natuurlijk advies van de accountant tegen deze tarieven moeten worden geleverd. Voor 150.000 euro kan de accountant van Almere zo'n achthonderd uur werk leveren, waarmee dan een begroting van ruim 0,7 miljard euro wordt gecontroleerd.
Managers van bedrijven en gemeenten vinden bovendien dat de prijs van de controle omlaag moet. Het FD schreef in april 2016 dat in de slipstream van de roulatie de accountantsrekening die de bedrijven mochten verwachten met zo'n 28 procent werd gedrukt. Dat zegt iets over de betrokkenen in het prijsvormingsproces.
Bij grote bedrijven is het de raad van commissarissen die de accountant aanneemt en ontslaat. Menen de raden van commissarissen in Nederland dat de prijs omlaag kan, of laten zij zich leiden door de raden van bestuur en zijn laatstgenoemden de facto degenen die de accountant aanstellen en ontslaan? Waarom zou de raad die moet toezien op het bestuur zich de mogelijkheid laten ontnemen een onafhankelijk oordeel over zijn bestuur te ontvangen? Gelet op de prijsdruk zijn de managers van de bedrijven goed in staat de hoeveelheid controle te reduceren. De commissarissen zitten niet echt in de driver seat. We hebben dan ook een serieus governanceprobleem op te lossen, nu het er alle schijn van heeft dat de accountant de facto door de raad van bestuur wordt aangesteld.
Verder is het de vraag waarom de accountant zo'n lage prijs zou aanvaarden, terwijl het werk alleen maar complexer wordt en men van de toezichthouder te horen krijgt dat de kwaliteit van hun werk niet goed is. De kantoren hadden de prijsverlaging niet moeten aanvaarden, maar deden het toch. Geen enkele leverancier is na enige tijd bereid om tegen een "uitgeknepen prijs" extra zijn best te doen. Waarom zou de accountant dat wel doen?
Maar er is hoop, er lijkt sprake te zijn van een kentering. Recent meldde het FD dat gemeenten bij accountantskantoren niet meer welkom zijn tegen afbraakprijzen. Een van de kantoren heeft besloten om, als een gemeente in de openbare aanbesteding aan prijs een gewicht van veertig procent of meer toekent bij zijn beslissing, niet langer te offreren. Een soortgelijk beleid zou men met onmiddellijke ingang op alle offertes van toepassing moeten verklaren.