Lex van Almelo

Belangrijkste feiten

Een accountant-administratieconsulent heeft een cliënt met een beleggingsmaatschappij. Na het overlijden van de cliënt zet hij deze werkzaamheden voort voor de onderneming en de weduwe.

De man had de onderneming van zijn zoon grote bedragen uitgeleend, zodat die de vleugels kan uitslaan in de Verenigde Staten. Na het overlijden van de vader leent zijn weduwe haar zoon nog eens in totaal 775.000 euro en sluit daarvoor een hypotheek af op haar woning.

Eén van de drie dochters vraagt de accountant om informatie over de financiële situatie, omdat zij wil weten of zij de nalatenschap moet verwerpen, aanvaarden dan wel beneficiair aanvaarden. De accountant weigert de informatie te verstrekken en beroept zich op zijn geheimhoudingsplicht.

De dochter en haar man wijzen de accountant op zijn zorgplicht tegenover de erfgenamen en het recht op informatie van de erfgenamen dat is opgenomen in het testament. De accountant houdt echter voet bij stuk en raadt de dochter aan de nalatenschap beneficiair te aanvaarden. Hij zegt dat de moeder geen toestemming heeft gegeven om de informatie te verstrekken en dat hij geen zorgplicht heeft om dat toch te doen.

In de correspondentie wijst de accountant de bezorgde dochter er verder op dat:

• haar moeder de nalatenschap heeft verkregen;
• de moeder mag doen met het vermogen wat zij wil;
• de kinderen slechts een niet-opeisbare vordering op haar hebben;
• de problemen met de fiscus zijn opgelost en de belastingschuld is afgelost na de verkoop van het huis in Zwitserland;
• “er nu rust is in de financiële positie” van haar (bejaarde) moeder, die voldoende inkomen heeft “om de vaste lasten te kunnen voldoen” en “daarnaast wat extra’s om nog enigszins leuk te kunnen leven”.

De dochter dient een klacht in bij de Accountantskamer. De klacht wordt ongegrond verklaard. De dochter gaat hiertegen in beroep.

Beroepsgronden

De accountant heeft:

1. zich ten onrechte beroepen op zijn geheimhoudingsplicht;
2. de Belastingdienst in aangiften misleidende informatie verstrekt over de leningen.

Oordeel

Het beroep is ongegrond.

Ad 1

Als accountant van de overleden cliënt en diens bedrijf moet de AA het vertrouwelijke karakter eerbiedigen van de informatie die hij als zodanig verkregen heeft. Hij mag die informatie alleen aan een derde bekend maken als hij daarvoor een specifieke machtiging heeft dan wel daartoe wettelijk of beroepshalve gerechtigd of verplicht is.

Uit een brief en verklaringen van de moeder blijkt duidelijk dat zij de accountant geen machtiging heeft verstrekt om de gevraagde informatie aan de dochter te geven. Er is ook geen sprake van een situatie waarin de accountant verplicht is of waarin het maatschappelijk juist is om de vertrouwelijke informatie bekend te maken. En net als de Accountantskamer vindt het College van Beroep voor het bedrijfsleven dat er geen beroeps- of gedragsregel is op grond waarvan de accountant een maatschappelijke zorgplicht had om de dochter te informeren. De accountant heeft zich dus terecht beroepen op zijn geheimhoudingsplicht.

Ad 2

Volgens de dochter wist de accountant van de leningen die de moeder had verstrekt aan de zoon en heeft hij haar gewezen op de risico’s, maar heeft hij de Belastingdienst op dit punt misleid met zijn aangiften.

Volgens het college had de accountant een samenstellingsopdracht. Uit de stukken blijkt dat hij:

• onderzoek heeft gedaan naar de onderneming van de zoon;
• ervoor heeft gezorgd dat de leningen in 2009 alsnog schriftelijk zijn vastgelegd in een overeenkomst van geldlening.

Er zijn geen feiten of aanknopingspunten om aan te nemen dat de accountant in strijd heeft gehandeld met zijn verplichtingen of bij de belastingaangiftes willens en wetens de Belastingdienst heeft misleid. De brief waarin de fiscaal jurist van zijn kantoor de Belastingdienst wees op de toen bestaande betalingsonmacht van de weduwe, geeft evenmin aanleiding om de aangiften van de accountant in twijfel te trekken.

Maatregel

Geen.

Annotatie Lex van Almelo

Familieperikelen zijn vaak een wespennest voor accountants. Er zijn al heel wat accountants op de vingers getikt, omdat zij dan te veel de belangen van hun cliënt behartigden en die van anderen uit het oog verloren. In dit geval gaat het om een samenstellingsopdracht en de begrijpelijke wens van drie erfgenamen om te weten of zij de nalatenschap al dan niet beneficiair moeten aanvaarden. De objectiviteit van de accountant werd hier niet op de proef gesteld en in wezen is de zaak vrij eenvoudig.

Dàt de accountant zijn geheimhoudingsplicht is nagekomen, is dan ook niet bijzonder. De elegante manier waarop hij dat heeft gedaan wel. Omdat de moeder haar dochters per se niet wilde informeren, kon de accountant de gevraagde informatie niet geven. In de e-mailcorrespondentie heeft hij de zorgen van de dochter echter serieus genomen en haar gerustgesteld voor zover dat in zijn vermogen lag. Hij heeft haar aangeraden de nalatenschap beneficiair te aanvaarden, zonder inzicht te geven in de schulden en bezittingen van de onderneming en de weduwe. De accountant geeft een mooi voorbeeld van goed communiceren binnen de grenzen van de vertrouwelijkheid.