Hakan Koçak schrijft over generatieverschillen, cultuur in de praktijk en de verantwoordelijkheid van ervaren accountants.

Discussie Column 23 mei 2025

Andermans kinderen op de werkvloer

De marathon van Rotterdam ligt alweer enkele weken achter ons. De voorbereiding was intens, het moment magisch, maar die laatste zeven kilometer… dat was afzien. Het deed me denken aan de laatste dagen van een controleopdracht: weinig energie, alles op karakter en tóch die diepe voldoening als je eindelijk over de finishlijn komt. Misschien was het mooiste nog wel het besef: door al die koude wintertrainingen ben ik fit gebleven. Fit genoeg om me direct weer vol enthousiasme in te schrijven voor de volgende: Parijs.

Tijdens die lange duurlopen dacht ik na over iets anders dat veel energie kost, maar ook zoveel oplevert: het begeleiden van jonge accountants. En over hoe we daarin vaak worstelen. En bij vrijwel ieder kantoor waar ik kom, of ervaren accountant die ik spreek, komt één onderwerp terug: de nieuwe generatie.

De spiegel

In gesprekken met partners met kinderen die net beginnen op de arbeidsmarkt, hoor ik vaak frustraties over de jongste lichting binnen het vak. Ze zouden slecht bereikbaar zijn, nauwelijks willen bellen met klanten, of soms simpelweg niet begrijpen waarom je als junior niet op de parkeerplek van de directie parkeert. Of erger nog: helemaal geen auto meer willen, waardoor naar de klant gaan ineens ingewikkeld wordt.

Ik luister, vind het stiekem ook leuk om mee te klagen. En dan stel ik een simpele vraag: "Hoe zijn jouw kinderen?" Bijna altijd verschijnt er dan een glimlach. Want die starters waar we het over hebben, dat zijn ook hún kinderen. Ze herkennen het gedrag en beseffen dat ze er zelf aan hebben bijgedragen. De nieuwe generatie is niet van een andere planeet. Ze is gevormd door dezelfde samenleving waarin wij zelf ook ouders, collega's en opleiders zijn geweest.

De starter van nu: meer verantwoordelijkheid, minder landingstijd

Wat mij steeds weer opvalt, is hoe anders het begin van een carrière er tegenwoordig uitziet. Zelf had ik het geluk om maandenlang relatief eenvoudige posten te controleren. Cash, debiteuren, crediteuren; werk dat je hielp om structuur op te bouwen, fouten te herkennen, systemen te leren begrijpen. En dat deed ik bij de klant, met collega's om me heen die me dagelijks begeleidden. Je kreeg de tijd om te landen.

Die luxe hebben veel starters nu niet meer. Het werk is in rap tempo veranderd. Veel eenvoudige controles zijn geautomatiseerd of uitbesteed. De starter van nu komt binnen in een wereld van dashboards, tooling en dynamiek. Twintig verschillende applicaties. Complexe posten. Internationale klanten. Collega's verspreid over meerdere landen en tijdzones. Er wordt sneller gereageerd, meer verwacht en minder uitgelegd. Dat maakt de leercurve steil. Misschien zelfs té steil. En hoewel ik oprecht denk dat het werk uitdagender én interessanter is geworden, kan ik me ook voorstellen dat het overweldigend is. Dat het voelt alsof je vanaf dag één moet meedoen op topsportniveau, zonder echt te kunnen wennen aan het spel.

De kloof tussen weten en doen

Hier ligt volgens mij een oorzaak van dit probleem. We verwachten veel van jong talent, maar we zijn ons onvoldoende bewust van hoe impliciet onze verwachtingen eigenlijk zijn. Wij - ervaren accountants - gaan ervan uit dat zij wel begrijpen wat kwaliteit betekent, wat klantgerichtheid inhoudt en welk gedrag past bij onze organisatie. We denken al snel: "Dat snappen ze toch wel?" "Dat leren ze vanzelf tijdens het werk." "Dat zie je toch gebeuren in het team?" Maar de realiteit is anders. Deze jonge professionals hebben minder contact met ervaren collega's. We werken digitaler, afstandelijker en geven minder actief voorbeeldgedrag. Wat voor ons vanzelfsprekend is geworden, blijft voor hen onzichtbaar.

In een gesprek met een partner vroeg ik: "Wat zijn voor jou vijf concrete gedragingen die kwaliteit uitstralen?" Het bleef even stil. Niet uit onwil of gebrek aan voorbeelden, maar omdat het zo'n vanzelfsprekend onderdeel van zijn werk is geworden, dat hij er zelden woorden aan geeft. Neem de veelgenoemde kernwaarde klantgerichtheid. Wat betekent dat eigenlijk in de praktijk? Is het:

• Altijd je telefoon opnemen als de klant belt, ook als je midden in een ander dossier zit?
• Structureel vooruitdenken en de klant attenderen op risico's of kansen, ook als hij daar (nog) niet om vraagt?
• Relatie boven project, dus ook even een persoonlijk gesprek over zijn gezin, zijn zorgen, zijn ambities?
• Grenzen bewaken, juist in het belang van de klant, ook als dat betekent dat je even 'nee' moet zeggen?

Zolang we geen taal geven aan dit soort gedragingen, blijft klantgerichtheid een hol begrip. En zolang starters geen voorbeelden zien of horen, blijft het voor hen gissen naar wat er eigenlijk van ze wordt verwacht.

En ja, het is lastiger geworden. We werken digitaler. Er zijn minder spontane leermomenten bij de koffieautomaat. Minder ad-hoc coachingsmomenten aan een bureau. Maar precies daarom moeten we er bewust iets voor organiseren. Want als we niets doen, verdwijnen de gewoontes die onze cultuur dragen - en daarmee ook de overdracht van onze waarden.

Dus, wat nu?

De kernvraag is eenvoudig: wat gaan we concreet doen om nieuw talent te helpen landen? Een paar suggesties uit eigen ervaring:

• Frequent kort persoonlijk contact met jonge collega's: Al is het maar tien minuten. Vraag hoe het écht met ze gaat.
• Concreet voorbeeldgedrag benoemen tijdens het teamoverleg: Deel actief hoe jij kwaliteit en klantgerichtheid laat zien.
• Mentorschap serieus nemen: Koppel iedere beginnend professional aan één ervaren collega die uitleg geeft over wat belangrijk is binnen jullie kantoor.

Dit soort kleine acties kosten nauwelijks tijd, maar zijn wél precies waar jonge accountants naar snakken.

Andermans kinderen

De starters van vandaag zijn niet lui. Ze zijn anders. Ze zijn gevormd in een wereld van overvloed, snelheid en keuze. Ze zijn andermans kinderen, maar ook een beetje de onze. We kunnen blijven wijzen, of we kunnen naast ze gaan staan. Want uiteindelijk draait het daar om: cultuur maken we samen. Niet door afstand, maar door aandacht. Niet door regels, maar door rituelen. Niet door te kijken, maar door mee te doen.

Wat doe jij morgen anders, om de nieuwe generatie niet alleen een baan, maar ook een plek te geven?