Duur(zaam) herstel van vertrouwen
“Positie en onafhankelijkheid accountants versterkt”, zo kopte het persbericht van het ministerie van Financiën verheugd. Aanleiding was de verzending van het wetsontwerp toezicht accountantsorganisaties (WTA) naar het parlement. Na behandeling door Tweede en Eerste Kamer zal de WTA vermoedelijk medio 2005 in werking treden.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 11, 2004
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Inmiddels biedt het huidige wetsontwerp al meer zicht op wat er concreet gaat veranderen. Dat hangt mede af van de werkzaamheden en ambities van uw kantoor. Wat kunt u vanaf volgend jaar verwachten?
Van belang is of uw kantoor wettelijke controles verricht. In dat geval zult u bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) een vergunning moeten aanvragen. Maar ook als u geen wettelijke controles verricht, zult u wellicht een aanvraag overwegen. Want het bezit van een vergunning vergroot het vertrouwen dat klanten en prospects in u zullen stellen. En daarmee ook uw reputatie in de markt.
Een vergunningaanvraag kost tijd en geld, en daarom zult u vooraf willen weten hoe groot de kans is dat u de vergunning daadwerkelijk krijgt. Als u goede resultaten boekt bij de kwaliteitstoetsing, uitgevoerd door het (tegen die tijd verzelfstandigde) College Toetsing Kwaliteit, dan is de kans groot dat de vergunning wordt toegekend. De AFM zal zich namelijk op die CTK-gegevens baseren.
U betaalt eenmalige legeskosten van 1.800 euro (raming minister) en als u zich verder netjes aan de gedrags- en beroepsregels houdt, zal u weinig meer overkomen. Wel moet u jaarlijks een vragenlijst invullen en krijgt u facturen voor de kosten van de verwerking daarvan en voor het doorlopend toezicht door de AFM. Die kosten liegen er trouwens niet om: naar schatting vijf tot 10,8 miljoen euro per jaar, naar rato verdeeld over de verwachte tweehonderd tot 1.400 vergunninghouders.
Naarmate u meer ambitie heeft, zult u de toezichthouder vaker op uw weg vinden. Bijvoorbeeld als u een beursgenoteerd fonds als klant heeft of wilt hebben. De vergunningaanvraag verloopt dan wat ingewikkelder en de kosten van leges lopen op naar 18.000 euro. Daarnaast zult u de AFM jaarlijks moeten begeleiden bij de beoordeling van de paperassen en het praktijkonderzoek. Dat vereist een forse tijdsinvestering. We gaan er daarbij van uit dat u uw kwaliteitssystemen op orde heeft en dat u niet verzeild raakt in bezwaar- en beroepsprocedures, want ook dat kost u geld.
Als ze vermoedt dat er wat mis is, komt de AFM bij u op bezoek. Dat kan al gauw het geval zijn, want ook de deskundige beroepsuitoefening behoort tot de criteria van toezicht en daar valt eigenlijk alles onder. In zo’n geval kunt u uw borst natmaken. De toezichthouder heeft een vrijwel onbeperkte bevoegdheid om informatie te verkrijgen. Niet alleen bij u, maar ook bij adviseurs en fiscalisten die in uw netwerk opereren. Eigenlijk bij wie ze maar wil, het wetsontwerp bevat vrijwel geen beperking. Een punt van aandacht, niet alleen voor ons, maar ook voor de politiek.
De komende vijf jaar zal blijken of de positie en onafhankelijkheid van accountants daadwerkelijk zijn versterkt. Daarna zal het beroep opnieuw de maat worden genomen (zucht … alweer een evaluatie) met als belangrijk criterium het aantal incidenten en tuchtprocedures. Daarbij legt de minister een zorgplicht op aan de accountantsorganisaties en worden de beroepsorganisaties verantwoordelijk gesteld voor de kwaliteitsbewaking van publieke en private werkzaamheden.
U zult begrijpen dat het laatste woord over het wetsontwerp nog niet is gezegd. We zullen actief bijdragen aan verder herstel van vertrouwen en realiseren ons dat dit kosten met zich meebrengt. Tegelijkertijd zullen we, samen met u, zeer kritisch kijken naar de bevoegdheden die de toezichthouder krijgt toebedeeld, de doorbelasting van de kosten en de wijze waarop de nieuwe wettelijke normen voor het beroep via Algemene Maatregelen van Bestuur worden ingevuld.
Gert Smit
algemeen directeur