'Oplossingen Fieret iets te stellig'
Albert Fieret geeft in 'de Accountant' van januari 2007 drie oplossingen om de accountancy weer aantrekkelijk te maken voor een nieuwe generatie. De stelligheid waarmee hij zijn zienswijze neerzet vraagt om een reactie, vindt Pim Pinkse.
Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 7, 2007
Bekijk alle artikelen uit dit nummer
Pim Pinske
Fieret is van mening dat er ‘afscheid moet worden genomen van een rigide nadruk op onafhankelijkheid’ en vraagt aandacht voor integriteit. Met een accountantsverklaring wordt beoogd een objectief oordeel te geven over een verantwoording. Deskundigheid, professionele integriteit en onafhankelijkheid van de accountant zijn hierbij de voorwaarden. Objectiviteit kan alleen door een onafhankelijke externe partij worden vastgesteld. Het bewaken van de onafhankelijkheid is daarmee geenszins rigide te noemen. Niet alleen vanuit deze theoretische invalshoek maak ik bezwaar tegen zijn stelling, maar vooral vanwege de perceptie die het publiek van het accountantsberoep heeft. Het spreekwoord ‘wiens brood men eet, diens woord men spreekt’ wordt ons niet voor niets regelmatig voor de voeten geworpen. Het is aan de accountant om deze twijfel bij het maatschappelijk verkeer weg te nemen en zich expliciet te profileren als onafhankelijk professional.
Dat is niet ‘rigide’. Het accountantsberoep is mijns inziens ook niet minder interessant geworden door de hernieuwde nadruk op de onafhankelijkheid. Dat komt eerder door de vele checklists die inmiddels gedachteloos worden ingevuld. Een uitgebreide risicobeoordeling en daar aan gerelateerde organisatiebeschrijving is een veel zinvollere tijdsbesteding. Volgens mij kan deze organisatiebeschrijving deels door assistenten worden uitgevoerd, waarmee zij tevens worden gestimuleerd om inhoudelijk over het vak na te denken.
Ook de door Fieret voorgestelde advisering door aspirant accountants maakt het beroep zeker interessanter. Binnen de mkb-praktijk, en dan heb ik het niet alleen over het kleinbedrijf, is dat reeds gebruikelijk. Afschaffen van overuren voor studerenden klinkt interessant ik studeer ook maar is niet realistisch. Er is een tekort aan ervaren assistenten en de werkzaamheden staan in het voorjaar steeds meer onder druk, omdat men de jaarrekeningen steeds eerder wenst uit te brengen.
Dan de door Fieret voorgestelde splitsing in de academische accountancyopleiding. Hij wil een verdeling in enerzijds de ‘auditor, opgeleid om alle controles uit te voeren bij grote ondernemingen’ en anderzijds ‘de adviseur-accountant ten behoeve van het mkb’.
De opleiding tot registeraccountant leidt echter op tot controlerend accountant, niet tot adviseur. De registeraccountant is gespecialiseerd in het blootleggen van risico's. Niet alleen de controlerisico's ten behoeve van de jaarrekeningcontrole, maar ook de bedrijfsrisico's. Het werkterrein van de accountant is daarmee veelomvattend en vraagt een brede kennis van fiscaal recht, arbeids- en ondernemingsrecht, informatica, kasbeheer, organisatiewetenschappen, bedrijfswaardering, verslaggeving. En laten we ook de basis, de boekhoudkundige verwerking, niet vergeten. Hoewel de accountant, door zijn kennis en ervaring met bovenstaande vakgebieden, de bedrijfsleiding goed kan adviseren, is dat niet zijn primaire taak. Omdat de accountant eerder generalist is dan specialist, dient hij zich bij advisering terughoudend op te stellen en samenwerking te zoeken met specialisten.
Ook gezien vanuit het opleidingstraject zie ik geen reden om een tweedeling in accountantsland aan te brengen. Een academische opleiding schetst het theoretische kader waarbinnen het vak wordt uitgeoefend. De theoretische aanpak van de controle van verantwoordingen is bij het mkb niet veel anders dan bij grote ondernemingen. Doordat de AO/IB bij grote ondernemingen vaker beter in elkaar steekt en het opleidingsniveau van de interne verantwoordelijken hoger is, is alleen de praktische invulling anders. Een academische opleiding heeft echter weinig van doen met praktische invullingen.
De door Fieret voorgestelde adviseur-accountant kan een meerwaarde opleveren voor het kleinbedrijf. Daar waar interne processen geen rol spelen, is het naar mijn mening echter overdreven om een academisch geschoolde accountant in te zetten. Accountant-administratieconsulenten en administratiedeskundigen vervullen deze taak nu naar behoren.
Noot
Pim Pinkse is student NIVRA-Nyenrode en werkzaam bij Horwath de Zeeuw en de Keizer. Hij schrijft op persoonlijke titel.