Magazine 01 oktober 2007

Nieuws

‘Polderen’ bij overnames - Forse stijging aanmeldingen opleiding non-financials - PwC, Al Gore en CO2 - ‘AFM niets te verwijten in Ahold-zaak’ - DNB zwijgt over accountantskosten - Presentatie visitatierapport postinitiële RA-opleidingen.

Dit artikel is verschenen in de Accountant nr. 2, 2007

Bekijk alle artikelen uit dit nummer

» Download dit artikel in pdf

‘Polderen’ bij overnames

“Ja die variant van een marktmeester binnen een systeem van zelfregulering, net zoals het Engelse Takeover Panel, dus los van de AFM, die vind ik wel interessant. Daarover wou ik met het panel nog even doorfilosoferen. Vind je niet erg hè Paul?”

‘Paul’ was hier natuurlijk Paul Koster. En degene die de scheidende maar onverminderd ambitieuze AFM-bestuurder subtiel zat te pesten was niemand minder dan zijn voormalige baas, Gerrit Zalm. De oud-minister van Financiën is tegenwoordig in te huren als dagvoorzitter. En het ging hem opvallend goed af, op 11 september 2007 tijdens een door advocatenkantoor Allen & Overy georganiseerd debat onder de titel ‘De Marktmeester’.

Over twee dingen bleken de deelnemers het snel eens. Eén: overnameprocedures zoals bij Stork en ABN AMRO duren véél te lang. En twee: om van de tergende onzekerheid en eindeloze juridische vertragingstactieken af te komen moeten er andere spelregels komen, plus inderdaad zoiets als een ‘marktmeester’.

De dag erop stonden de economische katernen bol van het nieuws dat de AFM zichzelf in die rol zag. En van de bezwaren, vanwege een mogelijke opeenstapeling van toezichthoudende en rechtsprekende instanties bij een overnameproces.

Wat ook ruim aan bod kwam maar in de berichten minder aandacht kreeg, was een praktisch probleempje: Het Britse Takeover Panel en spelregelboekje (de City Code) werken in een markt die alleen met aandeelhouders rekening heeft te houden. Nederland kent sinds ‘Tabaksblat’ echter een hybride model van shareholder- en stakeholder-kapitalisme. Wie onder dat regime uiteindelijk de baas is in een bedrijf - mocht het bestuur van ABN AMRO La Salle nou wel of niet verkopen? - weet niemand. Een marktmeester naar Brits voorbeeld kan onmogelijk recht doen aan dat model.

Het zou dus kiezen of delen zijn, meende iedereen (behalve Koster). KPN-baas en pannellid Ad Scheepbouwer merkte nog op dat bij overnames de stakeholder-aspecten er vaak met de haren worden bijgesleept, maar verzuchtte later: “Het zal dus wel weer polderen worden.” (BB)

www.accountant.nl

Sinds 1 oktober 2007 heeft ‘de Accountant’ een eigen website: www.accountant.nl. Daarop naast al het dagelijkse
nationale en internationale nieuws voor openbare, interne, overheids accountants en accountants ‘in business’ ook weblogs, tips voor lekker werken, boeken, spookcijfers en andere nood zakelijke, nuttige of gewoon vermakelijke informatie.

De NIVRA-site blijft zelfstandig bestaan. In een gecombineerde nieuwsbrief van Accountant.nl en NIVRA wordt voortaan wekelijks al het nieuws verzonden. Elke abonnee kan daarbij door het opgeven van een eigen profiel aangeven welke typen nieuws hij/zij wel en niet wil ontvangen.

Zie voor meer informatie pagina 24 of ga meteen naar www.accountant.nl.

Wat verdien ik
Ter gelegenheid van het nieuwe Accountancy Beloningsonderzoek biedt de site ook de mogelijkheid om via enkele muisklikken uw eigen salaris te bepalen. Vul onder de button ‘Wat verdien ik’ een paar standaardgegevens in en zie of u te weinig, normaal of te veel verdient.

JAN©, Crop en de kinderen

De trend van opvallende accountantsreclames zet door. Begin september 2007 startte het Noord-Hollandse JAN© op AT5 en RTV Noord-Holland een nieuwe arbeidsmarktcampagne. De hoofdrollen in de twee commercials worden gespeeld door als accountants en belastingadviseurs uitgedoste kinderen van vijf tot tien jaar. De acteurs zijn allemaal zoons, dochters, nichtjes, neefjes of kennissen van JAN©- medewerkers.

Bestaat toeval? Op hetzelfde moment dat JAN zijn kinderfilmpjes lanceert, valt Crop Accountants op met een advertentiescampagne die zich afzet tegen kantoren wier adviseurs vaak nog ‘amper droog achter de oren zijn’. Bij Crop is dat anders: ‘Wij nemen u wél serieus. Met mannen en vrouwen van formaat: bekwaam, ervaren, ondernemend.’ De opvallende illustratie bij dit alles: een kind in de lift, met stropdas, pak en attachékoffertje. Plus de tekst: ‘Kijk nou, uw accountant komt weer langs.’

Graag hadden wij u geïnformeerd over de gemiddelde leeftijd bij Crop. En over de vereiste minimumleeftijd van solicitanten daar. Maar helaas. Of het door het succes van de campagne komt is onduidelijk, maar bij het kantoor hadden ze de eerste week geen tien minuten beschikbaar voor een telefoongesprekje.

Deloitte leidt niet-fiscalisten op

Deloitte start vanaf januari 2008 met een eigen interne fiscale opleiding voor niet-fiscalisten, bijvoorbeeld mensen met een opleiding biologie, psychologie, bouwkunde of geschiedenis. Dit in verband met de krapte op de arbeidsmarkt. De vraag naar fiscalisten zal naar verwachting licht stijgen, terwijl het aanbod waarschijnlijk iets afneemt.

Verder verwacht Deloitte dat mensen met een a-typische opleiding nieuwe zienswijzen en invloeden met zich mee brengen, die verfrissend kunnen werken voor de dienstverlening. De opleiding wordt onder meer verzorgd door bij Deloitte werkzame hoogleraren.

Keiharde tekenfilmaccountant

‘de Accountant’ spot regelmatig films, toneelstukken en boeken waarin accountants een hoofdrol spelen. Het beroep blijkt ook doorgedrongen in de tekenfilm. Getekend en met stoere voice-over gesproken in de hard-boiled Philip Marlowe-stijl van de jaren twintig bindt de hoofdpersoon in Harold Rosenbaum Chartered Accountant Extreme met behulp van potlood, telmachine en auditvaardigheden de strijd aan met booswicht X of Evil, die een Amerikaans stadje dreigt te vernietigen. “You want to know what happens to nosy accountants?”, dreigt een crimineel op zeker moment. Andere memorabele quotes: “Just figure out those numbers!” en “It’s audit time!”. De serie, gemaakt door Matt Ferguson, schijnt in 2005 door de Canadese televisiezender YTV te zijn vertoond en is te bekijken via YouTube (www.youtube.com/watch?v=UyixFLxZSdQ). Voor meer films met acccountants, zie www.accountant.nl (‘Lekker werken’).

Klimaataccountants

Accountants kantoren laten zich in de alom losgebarste strijd voor behoud van het huidige klimaat niet onbetuigd. Zo gaat KPMG het hele klimaatcompensatieproces van WagenPlan controleren en daarover jaarlijks een assurancerapport opstellen. WagenPlan maakte onlangs bekend per 1 augustus 2007 de eerste ‘C02-neutrale leaseorganisatie’ te zijn. Alle uitstoot zal worden gecompenseerd in de vorm van onder meer energiebesparingsprojecten.

Ook vliegen kan tegenwoordig ‘klimaatneutraal’, door naast een ticket een certificaat te kopen ten behoeve van klimaatvriendelijke projecten. Ook bij de controle daarvan is KPMG betrokken. PwC assisteert Live Earth (zie pagina 9).

Accountantskantoren hebben dus een gezond zakelijk oog voor klimaatbusiness. Omgekeerd heeft klimaathogepriester Al Gore ook de accountants in het vizier. In augustus sprak de voormalige Amerikaanse presidentskandidaat in Hong Kong een bijeenkomst toe van de Association of Chartered Certified Accountants (ACCA). “Doorgaan met uitsluitend datgene te meten en vast te leggen wat traditioneel wordt beschouwd als ‘waarde’, of als verplichting, zou accountants en dus de sector en de regelgevers doen verzuimen de milieukoe bij de horens te vatten”, zei hij volgens de Financial Times.

Forse stijging aanmeldingen opleiding non-financials

De post hbo-opleiding bedrijfseconomie voor non-financials mag zich in een grote belangstelling verheugen. In september 2007 hadden zich voor de eenjarige studie 85 mensen aangemeld. Het huidige aantal inschrijvingen betekent een stijging van bijna vijftig procent in vergelijking met vorig jaar, toen de opleiding van start ging.

Het schakeljaar voor non-financials staat open voor mensen die op dit moment weliswaar al werkzaam zijn als assistent-accountant of als assistent-controller, maar die oorspronkelijk een niet-financiële achtergrond hebben (zie ‘de Accountant’ september 2007, pagina 56). De opleiding is een initiatief van NIVRA-Nyenrode en de hogescholen INHolland (Diemen, Rotterdam), Avans (Breda), de Hogeschool Arnhem-Utrecht, de zeven grootste accountantskantoren (big four plus Mazars, Berk en BDO) en financieel detacheerders Rekenmeesters en Vitae Groep.

De locaties Diemen en Rotterdam zijn bij degenen die zich dit jaar hebben aangemeld het meest in trek: beide vestigingen konden 26 studenten verwelkomen, ongeveer tweederde van het totale aantal. Arnhem kwam op de derde plaats met twintig aan meldingen en Breda sloot de rij met dertien.

De post-hbo-opleiding bedrijfseconomie voor non-financials is te beschouwen als antwoord op het tekort aan aanwas in de accountancy. Deze krapte op de arbeidsmarkt was voor de kantoren aanleiding om van het aloude principe af te stappen om alleen maar mensen aan te nemen met een financiële achtergrond. (AB)

IFRS-mkb brengt nauwelijks verlichting

Een IFRS-jaarrekening voor het midden- en kleinbedrijf bevat slechts twintig procent minder tekst dan een ‘gewone’ IFRS-jaarrekening. Dat blijkt uit onderzoek van Deloitte. Onderzoekers stelden op basis van de in februari 2007 gepubliceerde IFRS-regels voor het mkb, een modeljaarrekening op. Waar een ‘gewone’ IFRS-jaarrekening volgens de Deloitte-standaard honderd pagina’s telt, telt de mkb-versie er nog altijd tachtig. Het verschil zit vooral in de vrijstellingen in de toelichtingsvereisten voor financiële instrumenten, latente belastingverplichtingen en bijzondere waardeverminderingen. De meeste mkb-onder nemingen hebben echter niet of nauwelijks met deze posten te maken.

Nieuwe Top 10

In de vorige ‘de Accountant’ meldden we al dat wereldwijde kantoornetwerken Nexia International en SC International per 1 december 2007 fuseren en verder gaan als Nexia International. In Nederland zijn Koenen en Co, KroeseWevers en Horlings, Brouwer & Horlings lid van Nexia International. FSV Accountants + Adviseurs en Overgaauw & van Marle Accountants zijn lid van SC International.

Met fusie wordt het internationale netwerk negende op de wereldranglijst, zo meldden de kantoren zelf al in een persbericht. International Accounting Bulletin zette de omzetten van de nieuwe wereldwijde top 10 na de fusie nog eens op een rij.

Top 10 kantoornetwerken wereldwijd*
OMZET 2006 (MILJARD DOLLAR)

1. PricewaterhouseCoopers 22,0
2. Deloitte Touche Tohmatsu 20,0
3. Ernst & Young 18,4
4. KPMG 16,9
5. BDO International 3,9
6. Grant Thornton International 2,8
7. RSM International 2,8
8. Baker Tilly International 2,3
9. Nexia International 2,3
10. Horwath International 2,2

* NA FUSIE NEXIA INTERNATIONAL AND SC INTERNATIONAL
BRON: IAB

PwC, Al Gore en CO2

Het Nederlandse hoofdkantoor van PricewaterhouseCoopers is betrokken bij een onderzoek in opdracht van Live Earth, zo werd deze zomer bekend. Live Earth, dat wordt ondersteund door de voormalige Amerikaanse vice-president Al Gore, organiseerde op 7 juli 2007 popconcerten op zes continenten met als doel de wereldbevolking een groter klimaatbewustzijn bij te brengen.

Vermoedelijk behoorde dit televisie-evenement tot de meest energie-intensieve van het afgelopen jaar. Aanleiding was Gore’s klimaatfilm An Inconvenient Truth. Live Earth wilde de concerten zo milieuvriendelijk mogelijk organiseren. Om te kunnen beoordelen hoe broeikasbewust is geopereerd en of dit juist is gemeten, vroeg men PwC de methodiek waarmee de organisatie de CO2-emissies berekent en rapporteert, onafhankelijk te beoordelen.

Commercieel interessant? Nee, PwC verrichtte deze opdracht pro bono in het kader van haar corporate social responsibilityprogramma.

Waarom PwC Nederland?
Ron Admiraal, accountant en director bij PricewaterhouseCoopers: “Het onderzoek wordt uitgevoerd door teams uit de acht landen waar de concerten hebben plaatsgevonden. Onze Nederlandse vestiging is gevraagd om het onderzoek te coördineren, omdat wij veel ervaring hebben met onderzoek naar CO2-uitstoot, onder andere van bedrijven die een maatschappelijk jaarverslag uitbrengen.”

En? We zijn nu bijna drie maanden verder, hoe groot is de ‘ecologische voetstap’ van Live Earth? En hebben ze die goed gemeten?
“Over de inhoud kan ik nog niets zeggen. Het is de bedoeling dat de Live Earth-organisatie in oktober 2007 met haar rapportage naar buiten komt.”

Naar welke punten is extra goed gekeken?
“Uiteraard is er bij de concerten veel elektriciteit gebruikt. Interessant is dan de vraag in hoeverre hierbij zoveel mogelijk groene stroom is ingezet. En een ander punt is natuurlijk de hoogte van de CO2-uitstoot door de bezoekers, artiesten en de crew.” (AB)

Populairste werkgevers financials

Twee op de vijf financiële professionals werken niet bij één van hun favoriete top drie werkgevers. En één op de tien is actief op zoek naar een andere werkgever. Dit blijkt uit onderzoek van finance.nl onder 1.576 financieel managers. De top 10 van populairste werkgevers bevat bekende namen. Rabobank (twintig procent) en KLM (negentien procent) worden het vaakst genoemd. ING Bank staat drie met zestien procent.

Top 10 populairste werkgevers voor financials

1. Rabobank
2. KLM
3. ING Bank
4. Philips
5. Yacht Finance
6. Royal Dutch Shell
7. ABN AMRO
8. Heineken
9. Unilever
10. Ahold

‘AFM niets te verwijten in Ahold-zaak’

De Autoriteit Financiële Markten had op 20 en 21 februari 2003 niet hoeven ingrijpen bij Ahold, nadat zij van Ahold had gehoord dat er uiterst gevoelige onderhandelingen met banken gaande waren over een noodkrediet. Dat heeft het gerechtshof Amsterdam op 13 september 2007 bepaald in de zaak waarin het beleggerscollectief Accent Aigu de geleden schade probeerde te verhalen op de naar zijn oordeel falende toezichthouder.

Het was destijds niet de AFM maar Euronext dat de verplichting om koersgevoelige informatie te publiceren moest handhaven. Van de AFM kon en mocht niet worden gevergd dat zij nader onderzoek deed naar de naleving van de publicatieverplichting. De AFM had Ahold inderdaad expliciet kunnen vragen of zij zich al in verbinding had gesteld met Euronext. Daarmee zou de toezichthouder ‘niet buiten haar boekje zijn gegaan’, zo zegt het gerechtshof. Maar dat de AFM dat op 20 en 21 februari 2003 heeft nagelaten, levert onder de gegeven omstandigheden geen onrechtmatige daad op.

Het gerechtshof komt nog met een opmerkelijke overweging. De AFM wist en begreep dat beleggers, die op deze dagen aandelen Ahold kochten voor te veel geld, daardoor schade leden. Maar volgens het hof bracht dit ‘op zichzelf niet mee dat AFM actie moest nemen’.

De geleerden zullen deze uitspraak ongetwijfeld nog driftig analyseren. Destijds lag een deel van de bevoegdheden nog bij Euronext en waren de omstandigheden dus anders dan nu. Maar op het eerste gezicht lijkt het er na deze uitspraak op dat beleggers in dit soort situaties niet al te hoge verwachtingen mogen koesteren van de toezichthouder. (LvA)

BDO en KPMG bakkeleien over kwaliteit

Managing partner Jeremy Newman van het Britse BDO Stoy Hayward heeft de verbale strijdbijl ter hand genomen na opmerkingen over de kwaliteit bij middelgrote kantoren door de directeur audit van KPMG, Richard Bennison. In een column in de Financial Times stelde Bennissin dat de mid-tier firms “enkele zeer significante investeringen moeten doen in hun netwerk, methoden en mensen” als ze succesvol willen concurreren in de ‘grote’ auditmarkt. Met daarop ook nog de toevoeging: “Ze zullen enkele top partners van de big four moeten aantrekken. En ze zullen ook de audit committees en beleggers moeten overtuigen dat ze in huis hebben wat nodig is.”

In een weblog getiteld Life can be very frustrating riposteerde Newman met de vraag: “Betekent dit dat sommige big four partners bottom partners zijn, met minder neiging om kwaliteit te leveren?” Newman voegde er aan toe dat de waarde van een auditor niet moet worden gemeten door volume of resources maar door “de kwaliteit en kwantiteit van client experience”.

PwC sponsort belastingopleiding

PricewaterhouseCoopers, de Universiteit van Tilburg en de Katholieke Universiteit Leuven hebben samen het PricewaterhouseCoopers International and European Tax Fund opgericht. Dit fonds, ten bedrage van € 500.000, bevordert internationale en Europese universitaire samenwerking en onafhankelijk wetenschappelijk onderwijs en onderzoek. Voorzitter wordt Onno Ruding, voormalig minister van Financiën en voormalig vice- president van Citicorp Bank. Als onderdeel van de sponsorovereenkomst is de PricewaterhouseCoopers International and European Tax Chair in het leven geroepen, die elk jaar aan een andere vooraanstaande buitenlandse hoogleraar zal worden toegewezen. Het fonds ondersteunt een aantal opleidingen Europees en internationaal belastingrecht die worden verzorgd door het European Tax College, een samen werkingsverband tussen de Universiteit van Tilburg en de Katholieke Universiteit Leuven.

DNB zwijgt over accountantskosten

De Bank of England is zeer loslippig over het onderwerp, maar De Nederlandsche Bank zwijgt over de kosten voor externe accountants. In het laatste jaarverslag van de Britse staatsbank (2006/2007) staat dat huisaccountant PricewaterhouseCoopers na 85 jaar trouwe dienst is ingeruild voor KPMG. Het nieuwe kantoor is voor de bank een fractie goedkoper dan PwC, aldus gepubliceerde cijfers. PwC kostte de bank het laatste jaar 656.000 pond, waarvan 233.000 voor de controle en 113.000 voor de overschakeling naar IFRS. De rest betreft overige diensten. KPMG rekent 640.000 pond, waarvan 210.000 voor de controle en rest vooral voor belastingadvies (400.000 pond).

Zo’n zelfde verantwoording hoeven we bij De Nederlandsche Bank niet te verwachten, blijkt bij navraag. Aan de kosten voor accountants is nog geen komma gewijd in het jaarverslag. “Dat is een bewuste keuze”, zegt voorlichter Tobias Oudejans van De Nederlandsche Bank. “We nemen niet alle kostenposten gedetailleerd op, anders zouden we een enorm jaarverslag krijgen. Ook niet de kosten voor accountants, die zijn niet relevant voor transparantie. Er zijn veel grotere posten die we ook niet expliciteren. Bij transparantie gaat het erom dat belangrijke financiële informatie te vergelijken is met informatie elders. Maar de kosten van de externe accountant zijn in dit opzicht niet interessant. Wat moet je uit zulke cijfers nu afleiden?” (HV)

Presentatie visitatierapport postinitiële RA-opleidingen

Op 12 september 2007 is het rapport van de visitatie van de postinitiële opleidingen tot registeraccountant aangeboden aan de voorzitter van de Commissie Eindtermen Accountantsopleiding (CEA), Loek Vredevoogd. De opdracht voor de visitatie is destijds nog verstrekt door het Examenbureau RA (EBRA). Met de invoering van de Wta zijn de taken van het EBRA in belangrijke mate overgegaan naar de CEA, die onder meer de eindtermen vaststelt en de opleidingen aanwijst die de theoretische opleiding tot accountant verzorgen.

Het rapport geeft een beeld van de kwaliteit van de universitaire, postinitiële accountantsopleidingen in Nederland en de Nederlandse Antillen, waarbij geconcludeerd wordt dat de opleidingen ‘registeraccountants van gemiddeld goede kwaliteit afleveren, die de vergelijking met internationale vakgenoten uitstekend kunnen doorstaan’.

De visitatiecommissie oordeelt daarmee positief over de onderzochte opleidingen, maar heeft op onderdelen ook kritiek. Zo vindt zij dat het wetenschappelijke aspect van de opleiding ook in de postinitiële opleiding gecontinueerd en gekoesterd dient te worden, wat nu onvoldoende het geval is. De commissie pleit in dit verband voor een verplichte scriptie omdat een opleiding met wetenschappelijke pretenties anders niet serieus genomen kan worden. Ook kan de integratie tussen de drie hoofdvakken nog verbeterd worden en toont de commissie bezorgdheid over het rendement en de gemiddelde studieduur van de opleidingen. De commissie adviseert daarnaast nadrukkelijk om de structuur van de postinitiële opleidingen te herzien en wel zodanig dat een student na het behalen van het wo-masterdiploma nog een programma van zestig studiepunten moet voltooien, iets wat momenteel bij een aantal universiteiten niet het geval is.

Goede jaren voor mkb

In 2007 en 2008 zal het Nederlandse midden- en kleinbedrijf harder groeien dan het grootbedrijf. Onderzoeksbureau EIM voorziet in beide jaren een groei met respectievelijk 3,5 en 3,25 procent. Het grootbedrijf blijft daar in 2007 een procent bij achter, in 2008 een kwart procent. De winst in het mkb groeit nog harder dan de omzet, voorspelt het EIM: 8,5 procent in 2007 en 7,75 procent in 2008. Dit vooral door een goede kostenbeheersing en stijgende arbeidsproductiviteit. Alle sectoren profiteren van de gunstige winstontwikkeling, behalve de detailhandel.

Deloitte-topvrouw als rolmodel

De Women’s Leadership Exchange, een organisatie die wil bijdragen aan het succes van vrouwen in de zakenwereld, heeft de Compass Award 2007 toegekend aan Sharon L. Allen, sinds 2003 chairman van Deloitte & Touche USA. Dit vanwege haar inzet voor het beroep en haar verdiensten als rolmodel voor andere vrouwen. Allen bestuurt een organisatie met een jaaromzet van ruim $10 miljard, is verantwoordelijk voor de relaties met prominente klanten als Hewlett-Packard, Washington Mutual en Health Net.