Nieuws 25 juni 2013

Zes signalen voor btw-fraude

Iets dat te mooi lijkt om waar te zijn, is dat meestal ook. Een aanwijzing voor mogelijke fraude dus. De accountant moet dan vraagtekens zetten en doorvragen.

Dat stelde André Kamps, handhavingsregisseur btw-fraude bij de Belastingdienst, gisteren tijdens de themabijeenkomst 'Fraude: signaleren en rapporteren' voorafgaand aan de Algemene Ledenvergadering van de NBA. De focus lag daarbij op het midden- en kleinbedrijf (mkb). Wat is daar de rol van de accountant? Hoe herkent hij signalen van fraude?

Kamps zoomde daarbij in op carrouselfraude, waarbij binnen een groep van vennootschappen goederen voortdurend worden doorgeleverd en de btw wel wordt teruggevraagd maar niet afgedragen.

Het ideale recept voor carrouselfraude, volgens Kamps: veel partijen, meerdere rechtsvormen, als het kan meer landen erbij betrekken, alles om het beeld maar te vertroebelen.

In het kader van de preventie van dit soort fraudes pleit de Belastingdienst voor een beroepsverbod ("Je ziet steeds dezelfde namen") en het instellen van een centraal aandeelhoudersregister. Ook wordt steeds scherper gekeken of iemand wel echt ondernemer is en zijn de selectieregels voor het verstrekken van een btw-nummer strenger geworden. "Een btw-nummer is een sleutel tot onze schatkist en als je daarbij kunt, kun je er dus ook in graaien", aldus Kamps.

De accountant hoeft zeker geen rechercheur te worden, maar moet wel alert zijn, stelde Kamps. Alerter dan nu vaak het geval is. In dat verband noemde hij zes concrete signalen die kunnen duiden op btw-fraude:

• Risicovolle goederen;
• Snelle handel, geen voorraden;
• Nieuwe snel wisselende bedrijven, vaak branchevreemd;
• Goederen liggen bij freight forwarders;
• Betalingen via offshore-bank, payment platforms of third party payments;
• Veel onnodige/onverklaarbare schakels in een keten die allemaal winst moeten maken en toch scherpe prijzen hebben.

Hoogleraar forensische accountancy Marcel Pheijffer onderschreef Kamps stelling over 'te mooi om waar te zijn' en benadrukte in dat verband dat accountants sneller een meldplicht hebben dan ze vaak denken, vooral bij andere opdrachten dan de wettelijke controle.

Volgens de eigen regelgeving heeft de accountant een meldplicht bij het redelijke vermoeden van fraude van materieel belang. Op dat 'redelijk vermoeden' kun je al veel sneller worden aangesproken dan veel accountants zich realiseren. Een accountant hoeft ook zeker geen rechercheur te spelen, stelde Pheijffer. "Wel belangrijk is uw waarnemingen vast te leggen. Dossiervorming is van groot belang."

Daarnaast benadrukte Pheijffer dat in geval van geconstateerde fouten in de lopende jaarrekening ook naar het verleden moet worden gekeken. Stel dat blijkt dat de ondernemer een deel van de omzet buiten de boeken houdt. Vragen stellen over het verleden is dan ook geboden, want bij het ontdekken van zulke fouten of fraudes moet ook het verleden worden hersteld.

Veel accountants hebben daar volgens Pheijffer in de praktijk veel meer moeite mee dan met het eisen van correctie van de lopende jaarrekening.