Arbeidsinspectie onderzoekt financieel gewin illegale arbeid
Werkgevers die iemand van buiten de EU zonder werkvergunning laten werken, overtreden de Wet arbeid vreemdelingen (Wav) en riskeren een boete. Maar die boetes hebben geen gelijke tred gehouden met de ontwikkeling van de welvaart en inflatie.
Dat zegt de Nederlandse Arbeidsinspectie, in een signaal dat door het ministerie van SZW naar de Tweede Kamer is gestuurd. Als de Arbeidsinspectie een overtreding van de Wav constateert, wordt een boeterapport opgemaakt en kan de werkgever een boete krijgen.
De boetes zijn sinds 2005 vastgesteld op maximaal 8.000 euro voor elke Wav-overtreding. Als het boetebedrag zou zijn meegegroeid met de welvaart en inflatie, dan zou het nu op circa 15 duizend euro liggen. Het afschrikwekkende effect van de boetebedragen, bedoeld om illegale arbeid tegen te gaan, is daarmee uitgehold, aldus de Arbeidsinspectie.
Overtreding als kostenreductie
De Inspectie ziet dat het illegaal tewerkstellen van arbeidsmigranten financieel voordeel oplevert, vaak zelfs ook nog als de werkgever hiervoor een boete krijgt. In de meeste van de 24 onderzochte zaken is het voordeel voor werkgevers zo groot, dat het betalen van een boete voor een geconstateerde overtreding minder kosten met zich meebrengt dan het normaal uitbetalen van het cao-loon en de bijkomende werkgeverslasten. De kostenreductie die met de overtreding van de wet behaald wordt, is gemiddeld 60 procent.
Ook als de boetenormbedragen meegroeien met welvaart en inflatie worden andere maatschappelijke kosten, voor bijvoorbeeld extra druk op de woningmarkt, zorg en onderwijs, niet meegeteld. De werkgever die personen illegaal tewerkstelt, wentelt deze externe effecten af op de samenleving. Als die effecten ook zouden worden meegenomen, zouden de boetenormbedragen nog veel hoger moeten zijn.
Wav
De Wav verbiedt werkgevers en particulieren om buitenlandse arbeidskrachten die geen vrije toegang hebben tot de Nederlandse arbeidsmarkt, zonder geldige tewerkstellingsvergunning (TWV) of gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid (GVVA) voor zich te laten werken.
Werken in Nederland is vrij toegestaan voor mensen met de Nederlandse nationaliteit of de nationaliteit van één van de landen van de Europese Economische Ruimte (EER) en Zwitserland. De EER omvat de landen van de Europese Unie, plus Noorwegen, IJsland en Liechtenstein. Voor deze landen geldt vrij verkeer van personen en diensten. Het signaal van de Inspectie gaat daar dus niet over.