Nieuws 16 november 2021

BDO: Corona verscherpt tweedeling tussen ziekenhuizen

De impact van de coronapandemie op de financiële resultaten van ziekenhuizen is in 2020 beperkt gebleven. Nederlandse ziekenhuizen haalden over het afgelopen jaar een gemiddeld rapportcijfer van 7,0 voor hun financiële performance.

Dat is iets lager dan in 2019 (7,3), maar nog steeds ruim voldoende. Het rendement is met anderhalf procent vergelijkbaar met 2019 en de gemiddelde vermogenspositie is verbeterd. Maar de tweedeling tussen de grote ziekenhuizen en de kleinere en middelgrote ziekenhuizen is verscherpt.

Dat blijkt uit de Benchmark Ziekenhuizen van BDO, de jaarlijkse rapportage over de financiële situatie van de Nederlandse ziekenhuissector, waarin algemene ziekenhuizen worden gerangschikt op basis van hun financiële performance over 2020.

Zorgwekkende signalen

De coronapandemie heeft de kleinere en middelgrote ziekenhuizen financieel gezien harder geraakt. Zo behaalden zij in 2020 een veel lager rendement dan in 2019, terwijl het rendement van grote ziekenhuizen juist toenam.

Het gemiddelde rapportcijfer van kleinere ziekenhuizen daalde van 6,8 naar 6,3. Bij middelgrote ziekenhuizen was er een teruggang van 7,0 naar 6,3. De grote ziekenhuizen scoorden gemiddeld 7,6, gelijk aan hun cijfer over 2019. "Er is extra zorgvraag met minder beschikbaar personeel. De kosten van personeel niet in loondienst zijn met zes procent gestegen naar 487 miljoen euro", aldus Chris van den Haak, voorzitter BDO Publieke Sector. "De verlofreservering blijft stijgen, toenemende kosten drukken de operationele resultaten en de EBITDA-ratio's en investeringen zijn ongezond laag. Investeringen die juist zo nodig zijn om de zorg toekomstbestendig te houden."

Tien ziekenhuizen krijgen een onvoldoende, waarvan drie reeds ten minste drie opeenvolgende jaren. De faillissement risico’s zijn beperkt hoger. Voor toekomstbestendige zorg is fors ingrijpen nog nooit zo urgent geweest, stelt BDO. De betaalbaarheid en toegankelijkheid van de zorg staan meer dan ooit onder druk. De coronapandemie heeft dit verder aangewakkerd en zichtbaarder gemaakt. De vraag naar zorg is groter dan ziekenhuizen kunnen leveren.

Aanbevelingen

BDO doet vier aanbevelingen hoe de zorg toekomstbestendig kan blijven. Centraal daarbij staat "integraal denken over de gezondheid van de burger", met optimaal gebruik van de meest actuele kennis en (digitale) technologie. Zo pleit BDO voor een "systeeminterventie", waarbij zorgverzekeraars financiële ruimte creëren voor een transformatieperiode van drie tot vijf jaar. Daarin kan een omslag plaatsvinden naar vooral betalen voor preventie en gezondheid, in plaats van voor behandeling in het ziekenhuis.

Ook moet de tweedeling tussen grote en kleinere en middelgrote ziekenhuizen worden overbrugd, om beter aan te sluiten op de behoeften in de hele zorgketen. Hoogcomplexe zorg verschuift dan meer naar UMC's en grotere ziekenhuizen en laagcomplexe zorg naar regionale ziekenhuizen.

Verder pleit BDO voor een studie naar tijdens de coronacrisis toegepaste alternatieven en uitgestelde en 'verdampte' zorg. Gebruik van data moet de effectiviteit van behandelingen meten en om daarvan te leren. Ten slotte stelt BDO dat ziekenhuizen en medisch specialistische bedrijven samen moeten bezien hoe medisch specialistische zorg buiten de ziekenhuismuren kan worden georganiseerd.

• BDO Benchmark Ziekenhuizen 2021