CSRD

AFM over toezicht op CSRD: 'Nog niet met de stok handhaven'

In het eerste kwartaal van 2025 rapporteren grote beursgenoteerde ondernemingen over 2024. Dan wordt ook duidelijk of die bedrijven op tijd zijn begonnen met de gegevensverzameling voor hun rapportage volgens de CSRD. Wat verwacht de Autoriteit Financiële Markten (AFM) van ondernemingen en hun accountants? "Niet meteen harde straffen, maar we willen wel substance zien."

Ronald Bruins

De AFM als toezichthouder bekijkt de CSRD van twee kanten. De autoriteit houdt toezicht op de beursgenoteerde bedrijven die moeten rapporteren en de accountants die die bedrijven weer controleren.

'Als AFM verwachten we transparante toelichtingen over de onzekerheden en uitdagingen die de onderneming onderkent.'

Stephan van Sonderen is manager van het AFM-team Toezicht Verslaggeving en zelf RA. "Wij houden toezicht op de verslaggevingskant van beursgenoteerde bedrijven en daar gaat de CSRD dus ook onder vallen. Wat ik verwacht na 1 januari? Dat ondernemingen veel transparanter worden over hun ESG-inspanningen. Wij zien dat beursgenoteerde ondernemingen er voor een groot deel al heel serieus mee bezig zijn. Maar we zien ook beursgenoteerde ondernemingen die meer lef moeten tonen. Daar hebben we ook een rapport over uitgebracht. De kern daarvan: grote beursgenoteerde ondernemingen zijn op de goede weg met transparantie over klimaatdoelen 2030 in jaarverslag, maar de weg naar 2050 blijft nog vaag. Er zijn veel uitdagingen en onzekerheden om de net zero-doelstellingen te halen. Denk aan technologische en financiële uitdagingen, maar ook fysieke en transitierisico's door klimaatverandering. Als AFM verwachten we transparante toelichtingen over de onzekerheden en uitdagingen die de onderneming onderkent. Dat vraagt lef."

De AFM wil zien dat ondernemingen de CSRD serieus nemen en stappen in de juiste richting zetten, aldus Van Sonderen. "Daarbij vragen we ook expliciet aandacht voor het proces van verzamelen, verwerken en beheren van duurzaamheidsgegevens. Dat bevindt zich bij veel ondernemingen in een ontwikkeling naar een hoger volwassenheidsniveau. Het transparant toelichten over datakwaliteit gaat dan ook voor ons een belangrijk aandachtspunt zijn."

Foto Stephan van Sonderen testtest

Stephan van Sonderen

Limited assurance

Wilna Barrientos is senior toezichthouder op accountantsorganisaties bij de AFM en krijgt in die hoedanigheid met de CSRD te maken. "We streven naar een hoge kwaliteit van de verstrekte zekerheid bij duurzaamheidsinformatie. De accountant moet zekerheid, weliswaar in een beperkte mate, geven op de CSRD-rapportage. Ook bij de beoordelingsverklaring moet assurance-informatie zijn, oftewel voldoende onderbouwing van hetgeen is geconstateerd. Daarbij moeten er ook voldoende kennis, expertise en vaardigheden zijn om de niet-financiële data en de totstandkoming ervan te kunnen beoordelen en controleren. Dat eerst nog op het niveau van een beperkte mate van zekerheid. Het is de bedoeling dat dat uiteindelijk toegroeit naar een redelijke mate van zekerheid."

'Je kunt geen goedkeurende verklaring geven als in het verslag van de onderneming goede onderbouwing ontbreekt.'

De AFM wil in die verklaring ook consistentie in de connectiviteit van niet-financiële en financiële gegevens terugzien, vervolgt Barrientos. "Hoe komen deze samen tot een consistent verhaal? Stel, een bedrijf wil de CO2 sterk omlaag brengen, maar je ziet op de balans een flink wagenpark staan met vooral benzine en dieselvoertuigen, dan roept dit vragen op hoe dit zich verhoudt met wat in een duurzaamheidsverslag staat en hoe de accountant dit in zijn beoordeling heeft betrokken. Past dit bijvoorbeeld bij de duurzaamheidsdoelstellingen die ze hebben? Of: als de substance er op een onderwerp niet is, zou de accountant zijn vinger op moeten steken. Je kunt geen goedkeurende verklaring geven als in het verslag van de onderneming goede onderbouwing ontbreekt."

AFM geeft 'navigatiepunten' voor toepassing van CSRD

De AFM deed onderzoek naar de toepassing van dubbelematerialiteitsanalyse in de jaarverslaggeving over 2023. De toezichthouder biedt op basis daarvan een lijst van tien navigatiepunten, die helpen bij het opstellen van zulke analyses.

De navigatiepunten zijn gebaseerd op de European Sustainability Reporting Standards (ESRS) en een aantal good practices in de jaarverslaggeving van beursgenoteerde ondernemingen. Hiermee kunnen gebruikers ook het gesprek met de onderneming over de koers aangaan, aldus de toezichthouder. Meer informatie is beschikbaar via de website van de AFM.

Ruimte voor fouten?

Hoe zit de AFM in de wedstrijd? Als een bok op een haverkist na 1 januari, of is er ruimte om fouten te maken? Van Sonderen: "Het kost tijd en het is complexe materie. We gaan dan ook niet vanaf 1 januari met de harde stok handhaven. Maar we willen wel zien dat bedrijven hun verantwoordelijkheid nemen. Let wel, als er flagrante overtredingen zijn, treden we natuurlijk op. Bijvoorbeeld als je liegt over je groene inspanningen, of als je onvoldoende initiatief hebt genomen om aan de CSRD te voldoen. Je moet een redelijke mate van inspanning hebben laten zien, met een materialiteitsanalyse en het rapporteren over die materiële onderwerpen. Als laatste: vertel ook wat je nog niet hebt kunnen achterhalen, waar je onzeker over bent, of naar welke informatie je nog op zoek bent."

Dossiers bij accountantskantoren

De AFM is kritisch op de dossiers bij accountantskantoren. "Dit is nieuwe materie en het zijn nieuwe onderwerpen, ook voor de accountant. Daar hebben we begrip voor", stelt Barrientos. "Maar belangrijk is wel hoe de verslaggeving van de onderneming en het duurzaamheidsdeel rijmen en hoe het wordt onderbouwd. Dat daar geen tegenstrijdigheden in zitten. Onze oproep is dan ook aan accountants: verdiep je in de nieuwe materie en de onderwerpen. Kijk bij de bedrijven die je controleert alvast mee in hoeverre zij al stappen zetten en blijf CSRD-plichtige ondernemingen wijzen op de verplichting om aan de CSRD te voldoen. Het kan niet zo zijn dat je je om vijf voor twaalf nog moet verdiepen in de CSRD."

Foto Wilna Barrientos test

Wilna Barrientos

Begin op tijd

'Ik roep accountants op om, als ze zien dat bedrijven niet op tijd beginnen, druk te zetten en een waarschuwing te laten horen.'

Het is voor sommige partijen nu al moeilijk om een accountant te vinden en accountants zijn schaars. In dat licht: redden bedrijven en hun accountants het om op tijd de CSRD-rapportage over 2024 op te leveren? Van Sonderen: "Dat begint bij ondernemingen die op tijd klaar moeten zijn. Die moeten klaar zijn om informatie te verzamelen en over die informatie moet de accountant uiteindelijk assurance geven. Als ondernemingen hier op tijd mee beginnen, ontstaat er voor de accountant ook minder een probleem." Barrientos: "Ik roep accountants op om, als ze zien dat bedrijven niet op tijd beginnen, druk te zetten en een waarschuwing te laten horen. Bij die CSRD-plichtige bedrijven moet het besef doorklinken dat de accountant voldoende tijd moet hebben om de duurzaamheidsgegevens te beoordelen en dat ze daarom hun rapportage op orde moeten hebben."

Nauwlettender in de gaten houden

Wat gaat het rapporteren over de duurzaamheidselementen van de CSRD doen op de beurs? Gaat het koersschommelingen teweegbrengen, omdat ondernemingen transparant moeten zijn over hun duurzaamheidsprestaties? De AFM wil zich er niet aan branden. "Dat is speculeren en daar zijn we niet van", aldus Van Sonderen. "Wat ik wel kan zeggen: ik denk dat stakeholders ze nauwlettender in de gaten houden en invloed uit gaan oefenen op basis van de gerapporteerde niet-financiële gegevens. Als een klimaatplan niet een weerslag heeft op de balans, dan zou dat vreemd zijn en een reden kunnen zijn voor een stakeholder om op aan te slaan."

Ronald Bruins is journalist.

Gerelateerd

7 reacties

Ron Heinen

@Alexander Vissers 12 juli 2024

Om een meer geintegreerd wetenschappelijk perspectief op de wereld te krijgen vanuit het economische perspectief kun je bijvoorbeeld "Feedback Economics
Economic Modeling with System Dynamics" lezen, zie

https://drive.google.com/file/d/1wU8Z6SNvo3iHBpJYPUQeKzk5LMfyRGqF

Ron Heinen

@Alexander Vissers 12 juli 2024

Citaat: "@ Ron Heinen: uw reacties zijn zelden begrijpelijk, meestal gewoon wat willekeurige internetpagina's over iets geheel anders dan waar het artikel over gaat, de wet is pas in de ontwerpfase. Ik zal er dan ook niet op reageren. De AFM spreekt weer eens voor haar beurt. Misschien gaat alsnog de stekker uit deze onzalige regelgeving, ik zou het begroeten. Overigens vereist de Verordening slechts het beschrijven van het systeem van beheersingsmaatregelen in het CSRD verslag."

Ik denk dat iedereen met gezond verstand begrijpt dat er in deze wereld meer wetmatigheden gelden dan alleen juridische wetten. De referentie in de eerdere reactie op dit artikel geeft achtergrond informatie bij geintegreerd wetenschappelijk denken waarbij je bij een bepaald probleem alle relevante wetmatigheden meeneemt, zowel uit de formele wetenschappen als de empirische wetenschappen. Alleen juridische wetmatigheden zijn hier slechts een heel klein onderdeel van.

En dat de wetmatigheden uit de formele- en natuurwetenschappen ook de juridische wetmatigheden in CSRD zullen dicteren is iedereen met gezond verstand duidelijk.

Een voorbeeld hierbij dat ik vaken op dit platform gegeven heb is te vinden op

https://www.accountant.nl/achtergrond/2023/11/ochtendsessie-accountantsdag-2023-meer-tegendruk-nodig-in-de-accountancy/

Alexander Vissers

@ Frans Kersten: Helemaal waar. Overigens gaat de CSRD niet zozeer over activiteiten in Nederland, daar gelden al zeer strenge emissierapportageplichten, zitten grote emittenten in een rechtensysteem en zijn alle emissierapporten via de WOO openbaar. Dit is gewoon neokolonialisme, de EU die de wereld de wet voorschrijft. De Richtlijn moet eerst nog maar eens omgezet worden. De Richtlijn en gedelegeerde Verordening beschrijven een proces! Een proces dat een rapport moet opleveren, het zijn zelfs geen gedefinieerde uniforme verslaggevingsregels. Echt erbarmelijk ewetgeving. Stel je voor een Bouwbesluit waarin niet staat waar het gebouw aan moet voldoen maar hoe je overweegt welke elementen van belang zijn voor je ontwerp? Accountants en wetgeving gaan slecht samen. Ik zie nog niet hoe de wetgever deze quasi regelgeving in Nederlands recht gaat omzetten en hoe dan ook, de rechtspraak zal gehakt van maken.
@ Ron Heinen: uw reacties zijn zelden begrijpelijk, meestal gewoon wat willekeurige internetpagina's over iets geheel anders dan waar het artikel over gaat, de wet is pas in de ontwerpfase. Ik zal er dan ook niet op reageren. De AFM spreekt weer eens voor haar beurt. Misschien gaat alsnog de stekker uit deze onzalige regelgeving, ik zou het begroeten. Overigens vereist de Verordening slechts het beschrijven van het systeem van beheersingsmaatregelen in het CSRD verslag.

Martin Dees

Verstandig dat de AFM ruimte wil laten om te leren, daarbij ook belangrijk om goed te monitoren en evalueren op gewenste en ongewenste effecten - zie oproep daartoe vorig najaar: https://www.accountant.nl/discussie/opinie/2023/10/via-regelvloedgolf-naar-duurzaamheid/#:~:text=Accountants%20moeten%20hun%20controles%20op,hun%20blik%20verruimen%20naar%20duurzaamheid.

Frans Kersten

Onmogelijke opdracht waar accountants verre van hadden moeten blijven. Kennelijk hebben de euro's het weer gewonnen.
Enerzijds omdat ik niet denk dat er ook maar een multinational is die gaat opschrijven dat ze productie verplaatsen naar landen met lagere lonen of mindere milieubepalingen om meer winst te kunnen maken.
Anderzijds omdat er de afgelopen jaren door rechters zeer uiteenlopende uitspraken zijn gedaan op milieugebied: de ene keer is direct actie nodig, de andere keer mag een bedrijf gerust nog jaren doorgaan met (bekende) vervuiling omdat de aanzegging dat het zou moeten stoppen te weinig tijd zou geven.
Zal wel neerkomen op hetzelfde als de eerdere verplichting om de interne beheersing en risicomanagement te beschrijven: vage, nietszeggende verhalen waar ook de accountant zonder problemen mee akkoord kan gaan.

Ron Heinen

@Alexander Vissers 11 juli 2024

"Een absurd proces, er is zelfs nog geen wet."

Er gelden in deze wereld vele wetten welke niet vastgelegd zijn als juridische wet maar wel degelijk geldig zijn.

Is er een juridische wet hoeveel 1+1 is over een miljard jaar ? Op de link

https://photos.app.goo.gl/JB36yr26xwaKvgkQ8

kun je wat achtergrond info vinden bij geintegreerd wetenschappelijk denken mocht je dit interesseren.

Alexander Vissers

Een absurd proces, er is zelfs nog geen wet.Wie de Richtlijn en gedelegeerde Verordening leest kan alleen maar een heel diepe zucht slaken, hoe is dit ooit door de toets gekomen.Nedetland heeft niets met vage wetten al helemaal niet als ook nog een toezicht wordt gehouden.Als de Wetgever niet in staat is te beschrijven waar een onderneming concreet moet voldoen kan hij moeilijk van de onderneming verlangen dat deze daar iets zinnigs mee doet.Wederom blijkt dat wetgeving met en of door accountants tot een regeling leidt die de rechtelijke toets niet kan doorstaan. Dus inderdaad de kans dat een rechter de AFM ooit in het gelijk zal stellen is verwaarloosbaar. Met geen stok te handhaven slaat de spijker op de kop.

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.