Accountant
NBA-platform voor accountants en financials
Overig
Magazine Podcast Dossiers Nieuwsbrief Contact
Home >Discussie> Columns > 2022 > 1 > De blik vooruit
Kris Douma

Zijn eerste maand als NBA-voorzitter dwingt Kris Douma om niet alleen vooruit, maar ook terug te kijken.

Discussie Column

De blik vooruit

Leestijd van ongeveer 5 minuten 13 reacties

Januari is een natuurlijke maand om de blik naar voren te richten. Maar mijn eerste maand als NBA-voorzitter dwingt mij ook om terug te kijken. Ik ben dat verplicht aan u als leden, aan de sector en aan onze stakeholders. Want het jaar eindigde moeizaam voor de NBA met, naast bereikte voortgang en lof, ook kritiek op het NBA-bestuur. Met verschillende critici heb ik inmiddels gesproken. Het is mijn intentie om te verbinden en juist de kracht van tegenspraak te gebruiken om het als NBA en beroep beter te doen. Toch is het nodig en onvermijdelijk om nog een keer in het verleden te duiken. De directe aanleiding hiervoor, naast de kritiek die in december geuit werd, zijn vragen die Marcel Pheijffer recent aan de NBA stelde. Ik neem u hierin mee en geef hierbij direct aan dat ik daarbij in detail moet treden om zorgvuldig en volledig te zijn.

NBA is afhankelijk van input leden
Ik hecht eraan duidelijk te stellen dat voor de NBA de input vanuit de sector van groot belang is. Het gaat vaak om lastige, soms ook technische dossiers, waar de NBA in de beleidsvoorbereiding graag gebruikmaakt van de expertise en capaciteit van de kantoren (groot en klein) alsook individuele leden. Dat daarbij eigen belangen een rol kunnen spelen, is niet te vermijden en ook begrijpelijk. Juist dat vereist alertheid en robuuste procedures, die waarborgen dat de NBA optreedt vanuit het belang van de gehele sector en in het publiek belang. We realiseren ons dat er daarbij soms fouten worden gemaakt. Niemand is perfect. Maar belangrijk is wel om fouten en/of onvolkomenheden te (h)erkennen en daar de lessen uit te trekken.

Een brief aan de minister
Voorjaar 2020 sprak de Tweede Kamer over de onafhankelijkheid van advocaten bij 'zelfonderzoeken' en het gebruik van het verschoningsrecht. Aanleiding was berichtgeving in de pers en de aankondiging van de minister om de voor- en nadelen en mogelijke regulering van dit zelfonderzoek te evalueren. Vraag daarbij kon zijn of dergelijk onafhankelijk feitenonderzoek beter kon worden verricht door een (forensisch) accountant in plaats van door een advocaat, die juist wordt geacht 'partijdig' te zijn voor de klant. Om de positie van de NBA kenbaar te maken verzocht toenmalig voorzitter Marco van der Vegte (tevens partner bij Deloitte) de afdeling Communicatie om, namens de werkgroep Fraude, een bericht te maken. Voor de inhoud van die te maken brief verwees hij naar een op de site van Deloitte gepubliceerd artikel van Gerrie Lenting (forensisch accountant, lid van de werkgroep Fraude en partner bij Deloitte). De NBA-brief werd op 8 juli 2020 verzonden naar de minister van Justitie en Veiligheid en de leden van de Vaste Kamercommissie Justitie & Veiligheid.

Schijn van belangenverstrengeling voorkomen
Hoewel de NBA-voorzitter in de veronderstelling was dat de inhoud van het genoemde artikel met de NBA-werkgroep Fraude was afgestemd, bleek dat niet zo te zijn. Leden van die werkgroep plaatsten (achteraf) kanttekeningen bij zowel het proces als de inhoud. De overige bestuursleden waren niet betrokken bij dit initiatief (ook niet gebruikelijk), noch de directeur (afwezig in verband met vakantie). Afgezien van de inhoud, kon door de gevolgde procedure en de 'dubbele petten' de indruk worden gewekt van een één-tweetje tussen twee Deloitte-partners. In de discussie die daarop volgde hebben zij per ommegaande hun excuses voor de gevolgde werkwijze aangeboden aan bestuur, bureau en werkgroep. Marcel Pheijffer heeft het bestuur van de NBA erop gewezen dat die excuses ook publiekelijk hadden moeten worden gemaakt, omdat de brief was gestuurd aan zowel de minister van Justitie en Veiligheid als aan de leden van de Vaste Kamercommissie. Het NBA-bestuur heeft naar aanleiding van de vragen het gevolgde proces nogmaals gereconstrueerd en betreurt het dat door onvolkomenheden in de gevolgde procedure inderdaad de schijn van belangenverstrengeling kon ontstaan.

Zorgvuldigheid met het gesproken woord geboden
Marcel Pheijffer maakte er voorts bezwaar tegen dat een citaat van de toenmalige voorzitter van de NBA (gemaakt tijdens de 'Dag van de Financial' op 27 september 2018), over zijn betrokkenheid (buiten het auditteam) bij de start van het spitteam dat onderzoek deed bij een bekende Zuid-Afrikaanse meubelgigant, kort na publicatie op diens verzoek uit het betreffende artikel op Accountant.nl is verwijderd. De toelichting op dat verzoek was dat het betreffende citaat passend was in de context van dat congres, maar buiten de context van het congres anders kon worden geduid. Zorgvuldigheid met het gesproken woord is belangrijk, maar als er door de uitspraken misverstanden kunnen ontstaan, is het ook van belang die te corrigeren. Toch is dit vanuit journalistiek oogpunt lastig, want daar geldt immers dat 'het gesproken woord telt' en een correctie achteraf wordt met opgetrokken wenkbrauwen bekeken. Accountant.nl bestaat dit jaar vijftien jaar en is naast een belangrijke bron van nieuws voor leden ook een vrijplaats voor debat. Persoonlijk vind ik het bijzonder goed dat de NBA met Accountant.nl een plek biedt waar accountants en andere geïnteresseerden in alle openheid vrijelijk van gedachten kunnen wisselen over het vak. Natuurlijk onder de voorwaarde van fatsoenlijke omgangsvormen: spelen op de bal, niet op de persoon.

Lessons learnt en blik vooruit
Het is belangrijk gemaakte fouten en/of onvolkomenheden onder ogen te zien, ervan te leren, om het in de toekomst beter te doen. Dat vereist dat het NBA-bestuur maatschappelijk alert en bereid is in het publieke domein haar nek uit te steken, maar ook bereid is daarover verantwoording af te leggen. Bij de timmerman mag de deur niet scheef hangen, bij accountants mag geen twijfel bestaan over hun professioneel-kritische instelling, hun 'rechte rug' en optreden in het publiek belang. Ik hoop dat de keuze voor een niet-accountant als voorzitter kan bijdragen aan de onafhankelijkheid van de besluitvorming van het NBA-bestuur. De positie van werkgroepen en hun leden gaan we beter regelen. Om zelfs de schijn van belangenverstrengeling te voorkomen, heeft het NBA-bestuur besloten een 'vier-ogen-principe' te introduceren, waarbij formele brieven van de NBA naar onder andere AFM, bewindslieden en parlement altijd meegelezen  en ondertekend worden door zowel de voorzitter als een medebestuurslid en/of de directeur van de NBA. Het NBA-bestuur wil laten zien dat het open staat voor kritische geluiden en in het publiek belang op zoek gaat naar de beste manier om invulling te geven aan haar rol op de driesprong leden-stakeholders-bureau. Samen met de leden van de NBA: 'de blik vooruit'.

Wat vindt u van deze column?

Reageer

Kris Douma is voorzitter van de NBA. Hij is oud-lid Tweede Kamer, voormalig director UN Principles for Responsible Investment en was onder andere director corporate engagement bij Sustainalytics en toezichthouder NV schade en Oxfam Novib. In 2015 was hij als programmamanager bij de NBA actief rondom kwaliteitsverbetering.

13 reacties

Paul Stoele

Wanneer er dan toch vooruit gekeken gaat worden is het wellicht goed om uitvoering te geven aan hetgeen reeds in de Memorie van Toelichting op de Wet op het accountantsberoep (pagina 4 onderaan) werd gesignaleerd: "De groep openbare accountants kan worden onderverdeeld in accountants die vooral advies- en samenstelopdrachten uitvoeren voor het MKB en accountants die zich richten op de controle.".
Wellicht valt laatstbedoelde groep ook beter aan te duiden als "auditors".
Ook bij de opleiding en de regelgeving zou beter aangesloten kunnen worden bij dit bestaande onderscheid.

Endymion Struijs

Om de dialoog "live" te kunnen voeren wordt de RODE LOPER Amsterdam olv Antoinette en mijzelf regelmatig georganiseerd.

De eerstvolgende editie is vrijdag 11 februari a.s. 1600-1800 in de Beurs van Berlage (Damrak, Amsterdam).

Het thema is: (financiële) Ethiek en de Renaissance van de Fundamentele Beginselen.

Kris is deze editie onderdeel van het panel op het podium samen met Margreeth Kloppenburg, Pieter Asjes en Boudewijn de Bruin.

Neem (kosteloos) deel aan de dialoog, coronacheck en registratie is vereist via: https://www.studioams.nl/events/rode-loper-amsterdam-over-financiele-ethiek-en-de-renaissanc_177/

Graag tot dan!

Jaap Nienhuis

Geachte heer Douma,

Ik gun u alle goeds opdat de NBA met sprongkracht vooruit kan! Graag zou ik u spreken in aanwezigheid van forensisch accountant Marcel Pheijffer. Inhoudelijk: “Hindsight etc.” Aanvullend: kennis accountants van personenonderzoek, forensische technieken en baysiaanse statistiek (handgeschreven adressering op anonieme brief aan oud-voorzitter werd aan mijn persoon gekoppeld). Krachtenveld: accountants sturen advocaat aan, advocaat beroept zich op rapport recherchebureau, recherchebureau gebruikt rapportage anonieme ‘schriftkundige’.

Hoe kijkt u als voormalig medewetgever terug op de consultatieronde? Is de WTA ‘duurzaam’ – zonder nevenschade - tot stand gekomen? Waarom heeft geen enkele bevoegde autoriteit – if any – ooit maar iets voor mij gedaan? Evenmin om mij nadien verder de helpen. Heb ik zo’n slechte opleiding? Als vijfjarige ging ik naar het ‘nulklasje’ van de Haags-Indische ‘juffrouw Berlijn’ (‘alles wat je wil, dat kun je’). Op de lagere school had ik mevrouw Wellink als onderwijzeres (moeder van) en mijnheer Wellink was ‘Hoofd van de school’. Plaquettetekst “Denkt alleer gij doende zijt en doende denkt dan nog”. Anecdotisch? Ik heb maar een korte c.v.!

G. Zalm: “Voor de minister is slechts het extern functioneren van de NOvAA relevant. Ook al geeft de NOvAA-directeur het personeel elke ochtend bij binnenkomst vijf stokslagen, dan nog is dat voor de minister niet relevant.” Deze steeds herhaalde toezichtvisie vond ik vreemd, maar voor mij ook lomp: mijn moeder had het Japanse interneringskamp ‘Ambarrawa’ overleefd. Op de vrijdagavond daags voorafgaand aan het huwelijk van mijn broer (ik had bezoek en wilde wat voorbereiden) kreeg ik een dreigtelefoontje van een handelsinformatiebureau met impertinente vragen over mijn financiële situatie (Wie is uw opdrachtgever? “daarover mogen wij geen mededeling doen”. Het was de vrijdag voorafgaand aan de NOvAA-ALV. Noch daarvoor, noch daarna door zo’n bureau gebeld.

Groet,
Jaap Nienhuis

Kris Douma

Beste leden, lezers,

Ik merk dat ik met mijn column, brief veel heb losgemaakt. Ik begrijp ook dat er leden zijn die nog aanvullende vragen hebben. Er valt misschien nog heel wat over te zeggen, maar eigenlijk voel ik heel veel voor wat Marcel in zijn reactie voorstelt: "een forse streep onder het verleden en nu samenwerken aan een nog sterkere en robuustere accountancy." Want dát is waar het mij om draait, samen met het bestuur en de leden de blik naar voor richten.

Dat neemt allemaal niet weg dat ik alle kritiek en opmerkingen heel serieus neem. En dat geldt ook voor mijn collega-bestuursleden. Ik neem alles mee wat er hier in de reactiekolommen wordt gezegd. Wat verwachten leden van de NBA, wat verwacht de samenleving van accountants en NBA? Deze vragen staan prominent op de agenda van het bestuur, we werken nog steeds aan het verbeteren van onze processen. Wij vinden de “accountantsmanier” om hiermee om te gaan: leren van het verleden en verbeteren in de toekomst.

Kris Douma

San Croonenberg

@Alexander Vissers
Genoegen nemen met een opkomst van 1% van de leden bij een ALV is m.i. niet representatief voor de huidige achterban van 22.000 leden. Dat is geen draagvlak in mijn ogen. Om een ALV te organiseren en bestuursleden te ontslaan moet een lid eveneens 1% van de leden bijeen brengen. Dat lijkt misschien een eitje, maar dat is het in het geheel niet én om zo'n vergadering op te roepen heb je de medewerking van het bureau nodig.
Ik heb in december jl. het bestuur een brief geschreven en ten eerste verzocht een extra ALV in te lassen om de door haarzelf ingestelde diversiteitscriteria voor alle gremia op orde te brengen, maar m.n. voor het bestuur zelf én ten tweede heb ik heb hen gevraagd een onderzoek in te stellen naar de effectiviteit van het toezicht ter bevordering van transparantie. Ik zie de reactie van het bestuur graag tegen moet. De brief stuur ik je graag door.

Alexander Vissers

@San Kronenberg
Mijns inziens is niet de governance het probleem. Deze is zowel wat betreft de bestuursrechtelijke kant als burgerlijk rechtelijke kant voldoende duidelijk geregeld in de WAB. Beslissingen en besluiten van het bestuur zijn slechts met meerderheid van stemmen mogelijk en de oproepdrempel voor een LV ligt op 1%. Het probleem ligt gezien de in het artikel geschetste gebeurtenissen in de naleving door de vorige (monomane?) voorzitter die onmiddellijk door de overige bestuursleden had moeten worden teruggefloten. De organen die bestuursleden benoemen (LV en Lgr) kunnen deze ook ontslaan en als de voorzitter of het bestuur hun boekje te buiten gaan kan dat moeilijk onopgemerkt blijven. Met de WOO zal de transparantie verder toenemen zodat toezicht door eenieder mogelijk is.

San Croonenberg

Noch de ALV, noch de minister van Financiën zijn in staat of worden in staat gesteld effectief toezicht uit te oefenen op het bestuur van de NBA.
Op 21 december 2021 heb ik n.a.v. de ALV van 13 december het bestuur van de NBA een brief geschreven en verzocht nader onderzoek te doen naar de inrichting van het governance speelveld en om dit te bespreken met de leden en de minister (de huidige wet is wellicht aan een heroverweging toe). Ik heb nog geen reactie van het bestuur op mijn verzoek, wel heb ik intussen kennis gemaakt met Kris.
Ik ben het eens met het voornemen om nu naar de toekomst te kijken, maar laten we wel als goede basis verkennen waar het beter kan in het gehele governance speelveld en een robuust onderzoek laten uitvoeren.

Alexander Vissers

@ Roy Gorter. Heel sterk punt: hoe kan het dat een voorzitter vooruitloopt op de besluitvorming en vaststelling van nadere voorschriften door het NBA bestuur, ongehoord de leden? Waarom stuurt de voorzitter een brief en niet het gehele bestuur? Is niet eerst eens goed te onderzoeken hoe zich dit verhoudt tot de EU Verordening artikel 7 en internationale regelgeving? Is het wel mogelijk dit in Nadere Voorschriften te regelen of moet het als Verordening (wijziging) langs de ledenvergadering? In ieder geval een absurde gang van zaken. Nog versterkt door de opmerking "we gaan afspraken maken met bedrijven investeerders etc." Wie is we? Op grond van welke bevoegdheid?

Roy Gorter

Beste Kris,

De vorige voorzitter durfde zelfs na het feitelijk buitenspel zetten van de leden door eerst te besluiten en pas daarna te consulteren te stellen “precies de governance te volgen waar het NBA voor staat”. Fijn dat lastige vragen nu serieus beantwoord worden.

Ik begrijp dat je niet altijd alle vragen kan / zal beantwoorden die hier gesteld worden, maar ik zou naar aanleiding van je column toch enkele vragen willen stellen.

Op 23 september 2020 is namens de NBA een brief aan de vaste commissie voor Financien van de Tweede Kamer gestuurd. Deze brief is ondertekend door Van der Vegte. In deze brief is toegezegd dat de NBA accountants op korte termijn gaat verplichten om in hun controleverklaring te allen tijde aan te geven welke werkzaamheden er zijn verricht in het kader van frauderisico’s en de eventuele bevindingen. Dit is een vergaande toezegging geweest en het gehele proces bezien heb ik daar, mede naar aanleiding van deze column, enkele vragen bij:

1. Is de inhoud van de hiervoor genoemde brief, en specifiek de toezegging van de verplichting inzake toelichten van de werkzaamheden in het kader van eventuele frauderisico’s en in het kader van continuïteit, door Van der Vegte afgestemd met de NBA-werkgroep Fraude en de werkgroep Continuïteit?
2. Indien de inhoud van de brief is afgestemd met de NBA-werkgroep Fraude: Is dit met de werkgroep als geheel afgestemd of een specifiek lid van de werkgroep? In het laatste geval: met wie en waarom?
3. Is de inhoud van deze brief door Van der Vegte in zijn geheel met het (volledige) bestuur afgestemd?

Ik hoop dat je ook deze vragen wilt beantwoorden. Daarnaast ben ik nog benieuwd of er opvolging wordt gegeven aan verzoeken van verschillende partijen om het gehele gevolgde proces met betrekking tot deze casus te evalueren. Ik verwijs hiervoor bijvoorbeeld naar het verzoek van PwC in de consultatie (brief van 25 oktober 2021) inzake evaluatie van het proces. en transparante terugkoppeling aan de leden.

Jan Wietsma

Een heldere uitleg en verantwoording Kris. Met een open vizier verder in ons mooie beroep.

Alexander Vissers

Wat een onzorgvuldig en hobbyistisch voorstel. Niet de voorzitter en al helemaal niet de directeur hebben brieven van de beroepsorganisatie te ondertekenen die verder gaan dan de strikte uitvoering van wet en regelgeving. De enige bevoegdheid van de voorzitter is de bestuursvergadering en ledenvergadering te leiden. Het bestuur dient deze te ondertekenen! En pas nadat daarover in de bestuursvergadering is besloten! De wet stelt niet voor niets dat het bestuur het openbaar lichaam bestuurt en dat het bestuur het openbaar lichaam vertegenwoordigt, in en buiten rechte, dus ook bij het uiten van een zienswijze. Het is heel leuk dat de NBA een directeur heeft maar deze is er om de contributies te innen en de afdelingen te leiden, niet om standpunten in te nemen of te communiceren. Van een beroepsgroep die bij uitstek waakzaam moet zijn ten aanzien van verantwoordelijkheden ten aanzien van bestuur en governance mag meer zorgvuldigheid verwacht worden.

Jaap Nienhuis

Brisante ‘oude koeien’ bestaan per definitie niet

Als vakbondsbestuurder toonde u affiniteit met werknemersbelangen.

Als Kamerlid beschikte u over inside information rond het WTA-traject. U was begaan met de gang van zaken binnen de toenmalige NOvAA, maar wilde afstand bewaren. Waren er dan geen meldingsloketten? Prof. ‘Erasmiaanse Waarden’ Ronald van Raak: ‘als het gaat om de hulp aan klokkenluiders is het één groot doorverwijscircus en “ze” zeggen altijd dat het om een persoonlijke zaak gaat’.

Vanuit Anderson Elfers en Felix las u misschien ‘Verzwegen onderneming’ over mededingingsverhoudingen en integriteit door politicoloog Lenny Vulpenhorst.

“In het publiek belang” was geen apotheose. Wel werd de beroepseed ingevoerd: Klopte de volgorde “Be good (1) and tell it (2)”? Over de NBA-governance schreef Sanne Croonenberg onlangs een column.

Onderzoek laat de importantie zien van de sociale dimensie voor duurzame (pensioen)beleggers: Aggressive Berichterstattung in deutschen Unternehmen. Der Einfluss der Mitbestimmung auf die Ausnutzung von Bilanzierungs- und Steuergestaltungsspielraumen, prof. Interne Accountancy Marc Eulerich, Benjamin Fligge, juli 2020. https://www.boeckler.de/de/faust-detail.htm?sync_id=HBS-007806

Met uw brede kennis, ervaring en relevante netwerk neemt u als eerste onafhankelijk NBA-voorzitter een unieke, geprivilegieerde positie in. Deze stelt u in staat feiten uit een hoogst onverkwikkelijk verleden in onderlinge samenhang te beoordelen. Hierdoor kan een een donkere wolk van ‘conspiring silence’ boven de NBA oplossen en heeft de NBA een nieuwe toekomst in petto, zonder relicten. Mijn maatschappelijke verantwoordelijkheidsgevoel heeft mijn leven enorm beschadigd. Voor het vertrouwen in niet alleen in het accountantsberoep, maar ook in de NBA zijn inhaalstappen nodig. Cultuur, houding en gedrag zijn immers meer dan woorden op papier.

Deze casus is voor de Busy Season Talks-generatie een les van zeer nabij: niet alles is wat het lijkt.

Marcel Pheijffer

Beste lezers, beste Kris,

Ik heb mijn RA-titel mede ingeleverd naar aanleiding van kwesties zoals door Kris Douma zijn beschreven. Kwesties waarover ik de afgelopen maand aan de NBA vragen heb gesteld, die tot veel spitwerk hebben geleid en ook tot afdoende antwoorden aan ondergetekende.

Het is uitstekend dat Kris, daarmee het NBA-bestuur vertegenwoordigende, in zijn column verantwoording aflegt, transparant is en ook tot heldere kwalificaties van de kwesties komt.

Het zet een morele toon die past bij de normen en waarden die in woord en geschrift bij het accountantsberoep passen. Het is goed dat dit NBA-bestuur nu laat zien te staan voor die normen en waarden. En ook heeft voor mij de afgelopen weken nut en noodzaak van een onafhankelijk voorzitter - zonder sectorbelangen - zich duidelijk bewezen.

Nu inderdaad de blik vooruit. Ik ben weliswaar 'accountant, maar dan zonder titel', maar met de besluitvorming van vandaag en het signaal in deze column is er ook wat mij betreft weer een solide basis om een bijdrage te leveren waar de NBA dat nuttig en nodig acht en aan mij vraagt.

Kortom, een forse streep onder het verleden en nu samenwerken aan een nog sterkere en robuustere accountancy.

Dank daarom aan het NBA-bestuur en NBA-bureau voor waar we vandaag staan. Vandaag is wat mij betreft een goede stap voorwaarts!

Reageren op een artikel kan tot drie maanden na plaatsing. Reageren op dit artikel is daarom niet meer mogelijk.

Aanmelden nieuwsbrief

Ontvang elke werkdag (maandag t/m vrijdag) de laatste nieuwsberichten, opinies en artikelen in uw mailbox.

Bent u NBA-lid? Dan kunt u zich ook aanmelden via uw ledenprofiel op MijnNBA.nl.

Relevantie Datum