De opstellers van de Staat van het mkb pleiten voor actie, maar gaan geheel voorbij aan de rol van de accountant, schrijft Joris Joppe.

Discussie Column 27 november 2025

Accountants en de Staat van het mkb

De herfst van het Nederlandse mkb duurt kennelijk al tien jaar. Het meest recente, tiende rapport over de Staat van het MKB schetst geen rooskleurig beeld. Meer bedrijven krimpen dan groeien, financiering blijft een lastig punt en productiviteit gaat ook de verkeerde kant op. In haar tiende rapport schrijft het comité dat, na analyse en advies, het tijd is voor actie. Na tien jaar! Als je gelooft in het vermogen om het Nederlandse mkb te stimuleren, dan rest alleen nog cynisme. #poldercultuur

Nou ben ik een glas-halfvol-mens en heb ik wel wat suggesties, voortbordurend op de suggesties van het comité. Een van de adviezen in het rapport gaat over data om beter inzicht te krijgen in de staat van het mkb. Ik hoor je denken: "Na tien jaar met dit advies komen?" Begrijpelijke reactie, maar duidelijk geen glas-halfvol-mentaliteit. Gelukkig heb ik dat probleem niet. Oplossing is eenvoudig: stel e-Invoicing verplicht voor alle Nederlandse factuurstromen. Koppel daar de Digital Reporting Requirement aan. En opeens weet de Nederlandse overheid precies hoe het met het mkb gaat.

Ik snap dat datadelen met de overheid controversieel kan zijn (behalve natuurlijk als je subsidie krijgt), maar als je er van een afstandje naar kijkt, is het voor Nederland een no-brainer. De ons omringende landen zien dat overigens en lessen van landen zoals Brazilië geven hopelijk voldoende inspiratie om te zorgen dat we op dit vlak niet het sukkeltje van Europa worden.

Een ander advies van het comité achter het rapport gaat over de 'totaaladviseur'. Het mkb heeft kennelijk behoefte aan persoonlijk contact. En aangezien organisaties zoals banken en de Kamer van Koophandel dit de afgelopen jaren vakkundig de nek om hebben gedraaid, moet er iets gebeuren. Het rapport suggereert een aantal van twintigduizend adviseurs voor activering en coaching. Daarvoor "kunnen we putten uit verschillende bronnen: medewerkers van overheden, maar ook van banken en brancheorganisaties". De schrijvers van het rapport tonen zich duidelijk glas-halfvol-mensen. Hier ben ik toch wat sceptisch. Niet omdat bij "overheden, banken en brancheorganisaties" geen goede mensen zitten. Meer wel omdat die organisaties vast ook niet overlopen van het onbenut potentieel.

Nee, wat mij betreft is het logischer dat de totaaladviseur, als we die dan toch nodig hebben, uit de accountancy komt. De enige professional die bij zo'n beetje elke Nederlandse mkb'er over de vloer komt. Hebben we het bij elke ondernemer over productiviteit, digitalisering of strategische besluitvorming? Vast niet. Maar het is mijn stellige overtuiging dat we hier beter voor geëquipeerd zijn dan willekeurige adviseurs zonder enige connectie met de ondernemers in kwestie.

Jammer genoeg komt de term 'accountant' in het hele rapport Staat van het MKB nul keer voor. Nul! Fun fact voor een rapport dat pleit voor de 'totaaladviseur' en dat de uitdagingen van ondernemers in kaart wil brengen. Terwijl juist de accountant met twee voeten in de modder van het mkb staat, als onbetwiste vertrouwenspersoon en adviseur, wordt de professie compleet genegeerd in de zoektocht naar een oplossing.

Misschien is dit wel de meest cynische conclusie: als het comité na tien jaar analyse eindelijk roept om actie, kijken ze bewust om de sector heen die daar het beste voor geschikt is. Of mag je van een professie die zich maatschappelijke relevantie toedicht, ook wat wel wat zelfreflectie verwachten. Worden we inderdaad bewust genegeerd? Of hebben we onze kans gehad? Too little, too late? Ik denk het te weten, maar iedereen mag daar natuurlijk zijn eigen mening over vormen.