Discussie Opinie 22 november 2021

#Klooienmetcomputers

Gerrit Horlings is een lezer van de rubriek van Arnout van Kempen in het magazine Accountant. Hij haalt herinneringen op aan de beginjaren van de PC, maar vindt het nu tijd om aan het werk te gaan.

Gerrit Horlings

Geïnteresseerd heb ik de #Klooienmetcomputers-columns gelezen. Waarom? Ik ben inmiddels 78 jaar en afgestudeerd als RA in 1971. Dat is vijftig jaar geleden. Ik heb de opkomst van de PC van zeer nabij meegemaakt.

Mijn eerste PC was een Commodore 80/32, eind jaren zeventig. Dat wil zeggen een beeldscherm met 80 karakters per regel (en 25 regels) en 32 KB intern geheugen. Een computer zonder harde schijf! Opslaan gebeurde op floppy’s via een dubbele diskdrive. Het besturingssysteem was Commodore basic.

Het begin was echt klooien met computers, maar al vrij snel werd het professioneel gebruik. Eerst begonnen met eenvoudig basic programma’s maken. Een bruto-netto loonberekening. Daarna van netto naar bruto.

En toen was daar Visicalc!

Geweldig, het eerste spreadsheetprogramma, met 254 regels en 63 kolommen en die mocht je allemaal vullen. Alleen werd de input wel erg beperkt, omdat je maar 32 KB intern geheugen had. Gelukkig kwamen er vrij snel geheugenkaarten op de markt, zodat je wat grotere financiële modellen kon maken.

VC beschikte over 30 functies of formules, bijna allemaal financieel. Lees voor een beschrijving van Visicalc een artikel van mijn hand in De Accountant van april 1983, de rubriek 'Accountant en automatisering' onder redactie van prof. L.C. van Zutphen RA.

Ik herinner me dat ik in 1980 alle partners van Van Dien & Co les heb gegeven op Commodore computers in het gebruik van Visicalc. Twee van die partners zal ik niet vergeten. Eén zat net voor zijn pensioen en had een grote praktijk in bedrijfsvergelijkingen. Dat ging op 14-kolommenpapier met de rekenmachine. Hij had direct door wat hij met dit programma kon doen en volgde de les met veel interesse. De tweede zat bij alles wat ik uitlegde en wat ik aan opdrachten gaf een beetje wazig voor zich uit te staren. Toen ik hem vroeg van welk kantoor hij was zei hij: "Awel, ik ben van het kantoor Antwerpen." Hij is daarna naar huis gegaan.

Visicalc werd opgevolgd door Lotus 1-2-3 en uiteindelijk heeft Microsoft de strijd gewonnen en gebruiken we nu (allemaal?) Excel. In theorie heb je daarin de beschikking over 1.048.576 regels en 16.384 kolommen, maar als je die allemaal wil gaan vullen dan is er toch ook weer de kans op de melding:

Excel heeft nu zo’n 500 formules/functies!
Tijdens de eerste lockdown periode heb ik mijn archief opgeruimd en kwam daar het cursusboek Wiskunde voor Accountants tegen. Ik was niet zo goed in wiskunde, maar in 1965 toch geslaagd. Ik heb het boek nu "vertaald" naar Excel en ik moet zeggen: wat hebben we in die tijd geklooid zonder computer!

Bij mij heeft het klooien met computers als resultaat gehad dat wij (bij Horlings, Brouwer & Horlings) onze administratie, de urenverantwoording, de facturering en de loonadministratie geheel in eigen beheer hebben ontwikkeld, eerst op de Commodore computers, in 1984 overgezet op IBM XT met harddisk. En als kers op de taart ook nog het aangifteprogramma KLUBAS hebben ontwikkeld.

Als ik dan nu de column lees en zie wat we zouden moeten klooien, dan zeg ik: houd daar mee op en ga aan je werk!